Πίνακας αλλαγών στο κείμενο του Ν.4412/2016

(χρονολογικά)

α/α	Αρ. ΦΕΚ	Ημ/νια ΦΕΚ	Βάσει νομοθετήματος	Είδος αλλαγής	Προηγούμενο κείμενο του Ν.4412	Αναφορά νομοθετήματος	Έναρξη ισχύος της αλλαγής
1.	Α' 200	24/10/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 153, μετά το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 6	Α. Στη σελίδα 7925, στην Α΄ στήλη, μετά τον εικοστό όγδοο στίχο, στο άρθρο 153, μετά το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 6, προστίθεται ο παρακάτω τύπος:	08/08/2016
2.	Α' 200	24/10/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στο άρθρο 153, μετά το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 24	Β. Στη σελίδα 7926, στη Β΄ στήλη, μετά τον πεντηκοστό έβδομο στίχο, στο άρθρο 153, μετά το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 24, αντικαθίσταται ο εσφαλμένος τύπος: με τον ορθό:	08/08/2016
3.	Α' 205	31/10/2016	Ν.4430/2016, άρθρο 63, παρ. 8	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	«(2) του δευτέρου εδαφίου του άρθρου 97 του ν. 4368/2016 (Α΄ 21)»	Η περίπτωση 2 της παρ. 1 του άρθρου 377 του Ν. 4412/2016 (Α’ 147), καταργείται από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της.	08/08/2016
4.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«του άρθρου 52»	Α. Στη σελίδα 7866, στην Α΄ στήλη, στον πεντηκοστό πέμπτο στίχο, στο άρθρο 51, της παραγράφου 1, η φράση «του άρθρου 52» αντικαθίσταται από τη φράση «του άρθρου 53»	08/08/2016
5.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«κατά τις παραγράφους 5 έως 7»	Β. Στη σελίδα 7866, στη Β΄ στήλη, στον εικοστό τέταρτο στίχο, στο άρθρο 52, της παραγράφου 2 η φράση «κατά τις παραγράφους 5 έως 7» αντικαθίσταται από τη φράση «κατά τις παραγράφους 6 έως 8»	08/08/2016
6.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«κατευθυντήριες οδηγίες»	Γ. Στη σελίδα 7867, στη Β΄ στήλη, στον πεντηκοστό έκτο και στον πεντηκοστό έβδομο στίχο, στο άρθρο 53, της παραγράφου 6, η φράση «κατευθυντήριες οδηγίες» αντικαθίσταται από τη φράση «εγκύκλιοι».	08/08/2016
7.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«ύφους»	Δ. Στη σελίδα 7868, στη Β΄ στήλη, στον δέκατο πέμπτο στίχο, στο άρθρο 53, της παραγράφου 7, περίπτωση ι), η λέξη «ύφους» αντικαθίσταται από τη λέξη «ύψους».	08/08/2016
8.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«στις περιπτώσεις γα΄ και γβ΄»	Ε. Στη σελίδα 7897, στην Α΄ στήλη, στον δέκατο τρίτο στίχο, στο άρθρο 98, της παραγράφου 1, εδάφιο τρίτο της περίπτωσης γ) της υποπερίπτωσης ββ), στο τρίτο εδάφιο, η φράση «στις περιπτώσεις γα΄ και γβ΄» αντικαθίσταται από τη φράση «στις υποπεριπτώσεις αα) και ββ)».	08/08/2016
9.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«του άρθρου 100»	ΣΤ. Στη σελίδα 7897, στην Α΄ στήλη, στον εικοστό όγδοο στίχο, στο άρθρο 98, της παραγράφου 1, εδάφιο έκτο, της περίπτωσης γ), της υποπερίπτωσης ββ), η φράση «του άρθρου 100» αντικαθίσταται από τη φράση «του άρθρου 101».	08/08/2016
10.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«στις περιπτώσεις γα΄ και γβ΄»	Ζ. Στη σελίδα 7897, στην Α΄ στήλη, στον τεσσαρακοστό δεύτερο στίχο, στο άρθρο 98, της παραγράφου 1, τελευταίο εδάφιο, της περίπτωσης γ), της υποπερίπτωσης ββ), η φράση «στις περιπτώσεις γα΄ και γβ΄» αντικαθίσταται από τη φράση «στις υποπεριπτώσεις αα) και ββ)».	08/08/2016
11.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 99, παρ. 1, περίπτωση α), δεύτερο εδάφιο	Η. Στη σελίδα 7897, στην Α΄ στήλη, στον πεντηκοστό έβδομο και στο πεντηκοστό όγδοο στίχο, στο άρθρο 99, της παραγράφου 1, δεύτερο εδάφιο, της περίπτωσης α), μετά τη φράση «ο εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος», προστίθεται φράση «ο έλεγχος των δικαιολογητικών συμμετοχής».	08/08/2016
12.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 99, παρ. 1, περίπτωση β), υποπερίπτωση αα), τέταρτο εδάφιο	Θ. Στη σελίδα 7898, στην Α΄ στήλη, στον τριακοστό πρώτο στίχο, στο άρθρο 99, της παραγράφου 1, της περίπτωσης β), της υποπερίπτωσης αα), στο τέταρτο εδάφιο, μετά τη φράση «το σχετικό πρακτικό» προστίθεται η φράση «ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής και αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς».	08/08/2016
13.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 101, παρ. 2, περίπτωση α)	Ι. Στη σελίδα 7899, στη Β΄ στήλη, στον τεσσαρακοστό τέταρτο στίχο, στο άρθρο 101, της παραγράφου 2, στο τέλος της περίπτωσης α), προστίθεται η φράση «και την περίπτωση ανάθεσης σύμβασης του άρθρου 50».	08/08/2016
14.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«στις περιπτώσεις του άρθρου 116»	ΙΑ. Στη σελίδα 7901, στην Α΄ στήλη, στον εικοστό ένατο στίχο, στο άρθρο 104, της παραγράφου 1, στο πρώτο εδάφιο, η φράση «στις περιπτώσεις του άρθρου 116» αντικαθίσταται από τη φράση «σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 105».	08/08/2016
15.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«της παραγράφου 6»	IB. Στη σελίδα 7905, στη Β΄ στήλη, στον εικοστό ένατο στίχο, στο άρθρο 118, της παραγράφου 6, στο πρώτο εδάφιο, η φράση «της παραγράφου 6» αντικαθίσταται από τη φράση «της παραγράφου 5».	08/08/2016
16.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 128, παρ. 4, δεύτερο εδάφιο	ΙΓ. Στη σελίδα 7908, στη Β΄ στήλη, στον εικοστό πρώτο στίχο, στο άρθρο 128, της παραγράφου 4, στο δεύτερο εδάφιο, μετά τη λέξη «οποία» προστίθεται η λέξη «ορίζονται».	08/08/2016
17.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«αα) η τροποποίηση δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της σύμβασης»	ΙΔ. Στη σελίδα 7910, στην Α΄ στήλη, στον πεντηκοστό τρίτο στίχο, στο άρθρο 132, της παραγράφου 1, στο τρίτο εδάφιο, της περίπτωσης γ), η φράση «αα) η τροποποίηση δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της σύμβασης» αντικαθίσταται από τη φράση «ββ) η τροποποίηση δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της σύμβασης».	08/08/2016
18.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΔΙΑΓΡΑΦΗΚΕ	«Κατ' εξαίρεση, για τις συμβάσεις με χρόνο δημοπράτησης πριν το Γ΄ τρίμηνο του 2012, η αναθεώρηση των τιμών υπολογίζεται από το Δ' τρίμηνο του 2012 και εντεύθεν με τους ισχύοντες για το Γ' τρίμηνο του 2012 συντελεστές αναθεώρησης και με ελάχιστη τιμή εφαρμογής αυτών ίση με τη μονάδα (1)»	ΙΕ. Στη σελίδα 7925, στη Β΄ στήλη, στον δεύτερο στίχο, στο άρθρο 153, της παραγράφου 7, στο τελευταίο εδάφιο, η φράση «Κατ' εξαίρεση, για τις συμβάσεις με χρόνο δημοπράτησης πριν το Γ΄ τρίμηνο του 2012, η αναθεώρηση των τιμών υπολογίζεται από το Δ' τρίμηνο του 2012 και εντεύθεν με τους ισχύοντες για το Γ' τρίμηνο του 2012 συντελεστές αναθεώρησης και με ελάχιστη τιμή εφαρμογής αυτών ίση με τη μονάδα (1)» απαλείφεται.	08/08/2016
19.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων μπορεί να ορίζονται συντελεστές αναθεώρησης αν διαπιστωθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών μεγάλη απόκλιση από τις τιμές του Γ' τριμήνου του 2012»	ΙΣΤ. Στη σελίδα 7926, στη Β΄ στήλη, στον πεντηκοστό στίχο, στο άρθρο 153, της παραγράφου 23, στο δεύτερο εδάφιο, η φράση «Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων μπορεί να ορίζονται συντελεστές αναθεώρησης αν διαπιστωθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών μεγάλη απόκλιση από τις τιμές του Γ' τριμήνου του 2012» αντικαθίσταται με τη φράση «Η διάταξη εφαρμόζεται σε όλες τις συμβάσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη ανεξάρτητα του χρόνου δημοπράτησης τους, εκτός από τις συμβάσεις με χρόνο δημοπράτησης πριν το Γ' τρίμηνο του 2012, για τις οποίες η αναθεώρηση των τιμών υπολογίζεται από το Δ' τρίμηνο του 2012 και εντεύθεν με τους ισχύοντες για το Γ' τρίμηνο του 2012 συντελεστές αναθεώρησης και με ελάχιστη τιμή εφαρμογής αυτών ίση με τη μονάδα (1)».	08/08/2016
20.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Όροι και διαδικασία υπεργολαβίας έγκρισης υπολαβίας»	ΙΖ. Στη σελίδα 7937, στη Β΄ στήλη, στον πεντηκοστό τέταρτο και στον πεντηκοστό πέμπτο στίχο, στο άρθρο 166, αντικαθίσταται ο τίτλος του άρθρου «Όροι και διαδικασία υπεργολαβίας έγκρισης υπολαβίας» με το ορθό «Όροι και διαδικασία υπεργολαβίας».	08/08/2016
21.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«πέραν των ανωτέρω στην παράγραφο 1»	ΙΗ. Στη σελίδα 7969, στην Α΄ στήλη, στον πεντηκοστό όγδοο στίχο, στο άρθρο 221, της παραγράφου 9, στο πρώτο εδάφιο, η φράση «πέραν των ανωτέρω στην παράγραφο 1» αντικαθίσταται από τη φράση «πέραν των ανωτέρω στις παραγράφους 1 έως 7».	08/08/2016
22.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«της παραγράφου 2»	ΙΘ. Στη σελίδα 7969, στην Α΄ στήλη, στον εξηκοστό πρώτο στίχο, στο άρθρο 221, της παραγράφου 9, στο δεύτερο εδάφιο, περίπτωση α), η φράση «της παραγράφου 2» αντικαθίσταται από τη φράση «της παραγράφου 8».	08/08/2016
23.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«της παραγράφου 2»	Κ. Στη σελίδα 7969, στη Β΄ στήλη, στον τριακοστό πρώτο στίχο, στο άρθρο 221, της παραγράφου 9, στην περίπτωση ε), η φράση «της παραγράφου 2» αντικαθίσταται από τη φράση «της παραγράφου 8».	08/08/2016
24.	Α' 206	03/11/2016	Διόρθωση σφαλμάτων στο Ν.4412/2016 (Από τη Βουλή των Ελλήνων)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«στις παραγράφους 2 και 3»	ΚΑ. Στη σελίδα 7969, στη Β΄ στήλη, στον τριακοστό δεύτερο στίχο, στο άρθρο 221, της παραγράφου 10, στο πρώτο εδάφιο, η φράση «στις παραγράφους 2 και 3» αντικαθίσταται από τη φράση «στις παραγράφους 8 και 9».	08/08/2016
25.	Α' 207	04/11/2016	Ν.4431/2016, άρθρο έκτο	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	«41. της παρ. 9 του άρθρου 4 του ν. 3139/2003 (Α΄100)»	Το άρθρο 377 του Ν. 4412/2016 (Α΄ 147) τροποποιείται από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του Ν. 4412/2016, ως εξής: α) Η περίπτωση 41 της παραγράφου 1 του άρθρου 377 καταργείται.	08/08/2016
26.	Α' 207	04/11/2016	Ν.4431/2016, άρθρο έκτο	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 377, παρ. 5	Το άρθρο 377 του Ν. 4412/2016 (Α΄ 147) τροποποιείται από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του Ν. 4412/2016, ως εξής: β) Στην παράγραφο 5 του άρθρου 377 προστίθενται εδάφια ως εξής: «Ομοίως, εξακολουθούν να ισχύουν και δεν θίγονται από την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου οι διατάξεις: α) της περίπτωσης ια΄ της παρ. 9 του άρθρου 4 του Ν. 3864/2010 (Α΄ 119), β) της παρ. 9 του άρθρου 4 του Ν. 3139/2003 (Α΄ 100), γ) των παραγράφων 1 περίπτωση ε΄ και 2 του άρθρου 189 του Ν. 4389/2016 (Α΄ 94), καθώς και οι κατ’ εξουσιοδότηση αυτών εκδοθείσες από τα αρμόδια όργανα αποφάσεις. Οι φορείς της παρούσας παραγράφου μπορούν με τους οικείους Κανονισμούς να θεσπίζουν παρεκκλίσεις από την εθνική νομοθεσία δημοσίων συμβάσεων για αναθέσεις άνω και κάτω των χρηματικών ορίων που προβλέπονται με τις διατάξεις του άρθρου 5 του παρόντος νόμου, τηρουμένης σε κάθε περίπτωση της οικείας νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και των Ευρωπαϊκών κανόνων, όπως ερμηνεύονται από τη νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ και την Ερμηνευτική Ανακοίνωση της Επιτροπής της 1.8.2006 (EE C 179/2)».	08/08/2016
27.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«3. Οι διατάξεις των άρθρων 116 έως 128 εφαρμόζονται αποκλειστικά στις συμβάσεις των περιπτώσεων α΄και β΄ της παραγράφου 2 με εκτιμώμενη αξία κάτω των ορίων των άρθρων 5 και 235 αντίστοιχα.»	3. Οι διατάξεις των άρθρων 116 έως 128 εφαρμόζονται αποκλειστικά στις συμβάσεις των περιπτώσεων α' της παραγράφου 2 με εκτιμώμενη αξία κάτω των ορίων του άρθρου 5. Οι διατάξεις των άρθρων 326 έως 333 εφαρμόζονται αποκλειστικά στις συμβάσεις των περιπτώσεων β΄ της παραγράφου 2 με εκτιμώμενη αξία κάτω των ορίων του άρθρου 235	06/12/2016
28.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«KAA»	2. Στην περίπτωση (2) της παρ. 1 του άρθρου 2, η λέξη «ΚΑΑ» αντικαθίσταται στο ορθό από τη λέξη «ΚΚΑ».	06/12/2016
29.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην υποπερίπτωση β΄ της περίπτωσης (9) της παρ. 1 του άρθρου 2	Στην υποπερίπτωση β΄ της περίπτωσης (9) της παρ.1 του άρθρου 2, στο τέλος της φράσης «πλην των αναφερομένων στην υποπερίπτωση α΄ της παρούσας περίπτωσης» προστίθεται το παραληφθέν κόμμα (,).	06/12/2016
30.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«από την Προϊσταμένη Αρχή»	Στην περίπτωση (5) της παρ. 2 του άρθρου 2, η φράση «από την Προϊσταμένη Αρχή» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «από την αναθέτουσα ή την προϊσταμένη αρχή».	06/12/2016
31.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«από την Προϊσταμένη Αρχή»	Στην περίπτωση (5) της παρ. 3 του άρθρου 2, η φράση «από την Προϊσταμένη Αρχή» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «από την αναθέτουσα ή την προϊσταμένη αρχή».	06/12/2016
32.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στο άρθρο 20	Στο άρθρο 20 προστίθεται παράγραφος 5 ως εξής: «5. Μέχρι την έκδοση του προβλεπόμενου στην παράγραφο 4 προεδρικού διατάγματος, εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 1 έως 3».	06/12/2016
33.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«5. Οι χρήστες αποκτούν δικαίωμα χρήσης του ΕΣΗΔΗΣ, εφόσον διαθέτουν τα ανάλογα διαπιστευτήρια που απαιτούνται, σύμφωνα με την απόφαση της παραγράφου 6.»	Η παράγραφος 5 του άρθρου 37 τροποποιείται ως εξής: «5. Οι χρήστες αποκτούν δικαίωμα χρήσης του ΕΣΗΔΗΣ, εφόσον διαθέτουν τα ανάλογα διαπιστευτήρια που απαιτούνται, σύμφωνα με την απόφαση της παραγράφου 5 του άρθρου 36».	06/12/2016
34.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	6. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, προσδιορίζεται το επίπεδο ασφαλείας που απαιτείται για τη χρήση του Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ. στα διάφορα στάδια της διαδικασίας σύναψης δημοσίων συμβάσεων και των λοιπών εφαρμογών του συστήματος αυτού.	Η παράγραφος 6 του άρθρου 37 καταργείται.	06/12/2016
35.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	3. Στο ΚΗΜΔΗΣ καταχωρίζονται από τις αναθέτουσες αρχές και τις ΚΑΑ όλα τα ηλεκτρονικά στοιχεία των ακόλουθων σταδίων για τις συμβάσεις της παραγράφου 1:	Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 38 τροποποιείται ως εξής: «3. Στο ΚΗΜΔΗΣ καταχωρίζονται από τις αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς και τις ΚΑΑ ηλεκτρονικά στοιχεία των ακόλουθων σταδίων για όλες τις συμβάσεις της παραγράφου 1:»	06/12/2016
36.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«της παρ. 5»	Στην παρ. 9 του άρθρου 38 η φράση «της παρ. 5» αντικαθίσταται με τη φράση «της παρ. 4».	06/12/2016
37.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«της περίπτωσης 19»	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 41 η φράση «της περίπτωσης 19» αντικαθίσταται με τη φράση «της περίπτωσης 18».	06/12/2016
38.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	β) οι κατηγορίες έργων, αγαθών και υπηρεσιών, που θα αποτελέσουν αντικείμενο ομαδοποίησης σε εθνικό ή περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο και για τα οποία οι αναθέτουσες αρχές προσφεύγουν υποχρεωτικά στις ΕΚΑΑ,	Η περίπτωση β΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 41 τροποποιείται ως εξής: «β) οι κατηγορίες έργων, αγαθών και υπηρεσιών, που θα αποτελέσουν αντικείμενο ομαδοποίησης σε εθνικό, περιφερειακό, τοπικό επίπεδο και για τα οποία οι αναθέτουσες αρχές προσφεύγουν υποχρεωτικά στις ΕΚΑΑ,».	06/12/2016
39.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«παραγράφου 4 του άρθρου 39»	Στην περίπτωση γ΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 43 οι λέξεις «παραγράφου 4 του άρθρου 39» αντικαθίσταται στο ορθό από τις λέξεις «της παραγράφου 5 του άρθρου 39».	06/12/2016
40.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Η παράβαση της υποχρέωσης της προηγούμενης παραγράφου συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα των αρμόδιων οργάνων.	Το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 6 του άρθρου 45 αντικαθίσταται στο ορθό ως εξής: «Η παράβαση της υποχρέωσης του προηγούμενου εδαφίου συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα των αρμόδιων οργάνων».	06/12/2016
41.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΔΙΑΓΡΑΦΗΚΕ	«ή μελέτης»	Στη περίπτωση δ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 49 διαγράφεται η φράση «ή μελέτης».	06/12/2016
42.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«η ύπαρξη όλων των στοιχείων του υποφακέλου της υποπερίπτωσης Α΄ της παρ. 7 του άρθρου 45.»	Το σημείο γ΄ στο προτελευταίο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 50 αντικαθίσταται στο ορθό ως εξής: «γ. η ύπαρξη των στοιχείων Α.1 έως Α.3 και Α.7 έως Α.13 του υποφακέλου της υποπερίπτωσης Α΄ της παραγράφου 7 του άρθρου 45.»	06/12/2016
43.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«του άρθρου 50»	Στην υποπερίπτωση γγ΄ της περίπτωσης κε΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 53 η φράση «του άρθρου 50» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «του άρθρου 51».	06/12/2016
44.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«στην παρ. 5»	Στο δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 8 του άρθρου 53 η φράση «στην παρ. 5» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «στην παρ. 4».	06/12/2016
45.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 2 του άρθρου 61	Στην παράγραφο 2 του άρθρου 61 προστίθεται δεύτερο εδάφιο ως εξής: «Η πρόσκληση του προηγούμενου εδαφίου δεν απαιτείται να αναρτηθεί στο ΚΗΜΔΗΣ».	06/12/2016
46.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«τέταρτο, πέμπτο και έκτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 29»	Στο τέλος της 3ης και 4ης υποπαραγράφου της παραγράφου 1 του άρθρου 67 η φράση «τέταρτο, πέμπτο και έκτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 29» αντικαθίσταται στο ορθό «τέταρτο, πέμπτο και έκτο εδάφιο της παρ.1 του άρθρου 29».	06/12/2016
47.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«1, 2 και 4»	Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 74, αντικαθίσταται η φράση «1, 2 και 4» από το ορθό «1 και 2».	06/12/2016
48.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«δ) σε περίπτωση συμμετοχής ένωσης οικονομικών φορέων και αν η υπό ανάθεση μελέτη ανήκει σε περισσότερες κατηγορίες, τουλάχιστον ένα εκ των μελών της ένωσης πρέπει να είναι εγγεγραμμένο σε κάθε μία από αυτές.»	Η περίπτωση δ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 77 αντικαθίσταται ως εξής: «δ) σε περίπτωση συμμετοχής ένωσης οικονομικών φορέων και αν η υπό ανάθεση μελέτη ανήκει σε περισσότερες κατηγορίες, πρέπει να καλύπτονται αθροιστικά όλες οι κατηγορίες».	06/12/2016
49.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«ζ) Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, μελέτης ή παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών: στην περίπτωση του πέμπτου εδαφίου της περίπτωσης α΄ της παρ. 2 του άρθρου 95 και στην περίπτωση του πέμπτου εδαφίου της υποπερίπτωσης ββ΄ της περίπτωσης β΄ της παρ. 2 του άρθρου 95.»	Η περίπτωση ζ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 91 αντικαθίσταται ως εξής: «ζ) Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, μελέτης ή παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών στις περιπτώσεις α΄ και β΄ της παρ. 2 του άρθρου 95».	06/12/2016
50.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Οι τίτλοι «Ενότητα 7» και «Ενότητα 8»	Μετά το άρθρο 92 ο τίτλος «Ενότητα 7» διορθώνεται στο ορθό «Ενότητα 8» και μετά το άρθρο 98 ο τίτλος «Ενότητα 8» διορθώνεται στο ορθό «Ενότητα 9».	06/12/2016
51.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 94	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου στις οποίες κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας - τιμής, τα περιεχόμενα του φακέλου «Τεχνική Προσφορά» ορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης.»	06/12/2016
52.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Όταν στο διαγωνισμό υποβάλλονται και τεχνικές προσφορές, ο χρόνος ισχύος των προσφορών ανέρχεται σε δέκα (10) μήνες.»	Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 97 αντικαθίσταται ως εξής: «Όταν στο διαγωνισμό υποβάλλονται και τεχνικές προσφορές, ο χρόνος ισχύος των προσφορών ανέρχεται κατ’ελάχιστον σε δέκα (10) μήνες».	06/12/2016
53.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΔΙΑΓΡΑΦΗΚΕ	«της υποπερίπτωσης εε΄»	Στο δεύτερο εδάφιο της υποπερίπτωσης αα΄ της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 99 διαγράφεται η φράση «της υποπερίπτωσης εε΄».	06/12/2016
54.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΔΙΑΓΡΑΦΗΚΕ	«της υποπερίπτωσης εε΄»	Στο δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης γ της παραγράφου 1 του άρθρου 99 διαγράφεται η φράση «της υποπερίπτωσης εε΄».	06/12/2016
55.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«παρ. 6»	Στην παράγραφο 6 του άρθρου 100, η φράση «παρ.6» αντικαθίσταται από τη φράση «παρ. 5».	06/12/2016
56.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Τα δικαιολογητικά προσκομίζονται σε σφραγισμένο φάκελο, ο οποίος παραδίδεται εμπρόθεσμα στο αρμόδιο όργανο αξιολόγησης.»	Το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 103 αντικαθίσταται ως εξής: «Τα δικαιολογητικά υποβάλλονται στην αναθέτουσα αρχή σε σφραγισμένο φάκελο, ο οποίος παραδίδεται στο αρμόδιο όργανο αξιολόγησης».	06/12/2016
57.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Αν κανένας από τους προσφέροντες δεν προσέλθει για την υπογραφή του συμφωνητικού, η διαδικασία ανάθεσης ματαιώνεται, σύμφωνα με την περίπτωση δ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 106.»	Το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 105 τροποποιείται ως εξής: «Αν κανένας από τους προσφέροντες δεν προσέλθει για την υπογραφή του συμφωνητικού, η διαδικασία ανάθεσης ματαιώνεται, σύμφωνα με την περίπτωση β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 106».	06/12/2016
58.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 110	Προστίθεται παράγραφος 6 ως εξής: «Μέχρι την έκδοση του προβλεπόμενου στην παρ. 5 προεδρικού διατάγματος, εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 1 ως 4».	06/12/2016
59.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Μετά την έκδοση της απόφασης απευθείας ανάθεσης, η αναθέτουσα αρχή δημοσιεύει αυτή στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 66.»	Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 118 τροποποιείται ως εξής: «Μετά την έκδοση της απόφασης απευθείας ανάθεσης, η αναθέτουσα αρχή δημοσιεύει αυτή στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 66, με την επιφύλαξη του άρθρου 379 παράγραφος 3».	06/12/2016
60.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 3 του άρθρου 120	Προστίθεται δεύτερο εδάφιο ως εξής: «Η πρόσκληση του προηγούμενου εδαφίου δεν απαιτείται να αναρτηθεί στο ΚΗΜΔΗΣ».	06/12/2016
61.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παραγράφου 2 του άρθρου 127	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Στις δημόσιες συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών, για την ένσταση κατά της διακήρυξης ή της πρόσκλησης γνωμοδοτεί το αρμόδιο τεχνικό συμβούλιο».	06/12/2016
62.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	γ) όταν πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: αα) η ανάγκη τροποποίησης προέκυψε λόγω περιστάσεων που δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν από μια επιμελή αναθέτουσα αρχή, ββ) η τροποποίηση δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της σύμβασης ββ) οποιαδήποτε αύξηση της τιμής δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης ή της συμφωνίαςπλαίσιο.	γ) όταν πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: αα) η ανάγκη τροποποίησης προέκυψε λόγω περιστάσεων που δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν από μια επιμελή αναθέτουσα αρχή, ββ) η τροποποίηση δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της σύμβασης, γγ) οποιαδήποτε αύξηση της τιμής δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης ή της συμφωνίας-πλαίσιο.	06/12/2016
63.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Τα δημόσια έργα κατασκευάζονται με βάση τη σχετική εγκεκριμένη μελέτη:	Το πρώτο εδάφιο του άρθρου 134 αντικαθίσταται ως εξής: «Τα δημόσια έργα κατασκευάζονται με εγκεκριμένη μελέτη εφαρμογής:».	06/12/2016
64.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	23. Κατ’ εξαίρεση από το Δ’ τρίμηνο του 2012 και εντεύθεν, ο σταθερός συντελεστής σ στον τύπο αναθεώρησης της παραγράφου 6 ορίζεται από τη σχέση s(ή σ) = 1. Η διάταξη εφαρμόζεται σε όλες τις συμβάσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη ανεξάρτητα του χρόνου δημοπράτησής τους. Η διάταξη εφαρμόζεται σε όλες τις συμβάσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη ανεξάρτητα του χρόνου δημοπράτησης τους, εκτός από τις συμβάσεις με χρόνο δημοπράτησης πριν το Γ' τρίμηνο του 2012, για τις οποίες η αναθεώρηση των τιμών υπολογίζεται από το Δ' τρίμηνο του 2012 και εντεύθεν με τους ισχύοντες για το Γ' τρίμηνο του 2012 συντελεστές αναθεώρησης και με ελάχιστη τιμή εφαρμογής αυτών ίση με τη μονάδα (1)	Η παράγραφος 23 του άρθρου 153 αντικαθίσταται ως εξής: «23. Κατ’ εξαίρεση από το Δ΄ τρίμηνο του 2012 και εντεύθεν, ο σταθερός συντελεστής σ στον τύπο αναθεώρησης της παραγράφου 6 ορίζεται από τη σχέση s (ή σ) = 1. Η διάταξη εφαρμόζεται σε όλες τις συμβάσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη ανεξάρτητα του χρόνου δημοπράτησης τους, εκτός από τις συμβάσεις με χρόνο δημοπράτησης πριν το Γ΄ τρίμηνο του 2012, για τις οποίες η αναθεώρηση των τιμών υπολογίζεται από το Δ΄ τρίμηνο του 2012 και εντεύθεν με τους ισχύοντες για το Γ΄ τρίμηνο του 2012 συντελεστές αναθεώρησης και με ελάχιστη τιμή εφαρμογής αυτών ίση με τη μονάδα (1). Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών μπορεί να ορίζονται συντελεστές αναθεώρησης αν διαπιστωθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών μεγάλη απόκλιση από τις τιμές του Γ΄ τριμήνου του 2012».	06/12/2016
65.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 156	Στο δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 156, μετά τη φράση «περίπτωση α' της παραγράφου 1 » προστίθεται φράση «του παρόντος άρθρου».	06/12/2016
66.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«προϊσταμένης αρχής», «εκτέλεση»	Στην παρ. 2 του άρθρου 180 η φράση «προϊσταμένης αρχής» αντικαθίσταται από τη φράση «αναθέτουσας/ προϊσταμένης αρχής» και η φράση «εκτέλεση» αντικαθίσταται από τη φράση «ανάθεση/εκτέλεση».	06/12/2016
67.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	«6. Ο Υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων μπορεί να εγκρίνει την εκτέλεση δημοσίου έργου ή τμήματος του από ενδιαφερόμενο φυσικό ή νομικό πρόσωπο με δαπάνη του και χωρίς καμία επιβάρυνση του Δημοσίου, ορίζοντας τους όρους με τους οποίους θα εκτελεστεί το έργο και θα γίνει η επίβλεψη και παραλαβή από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Για έργα αρμοδιότητας άλλων φορέων η έγκριση γίνεται από το αρμόδιο όργανο του φορέα.»	Στο άρθρο 180 η παράγραφος 6 καταργείται.	06/12/2016
68.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«παραγράφων 4 και 5»	Στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 186 η φράση «παραγράφων 4 και 5» αντικαθίσταται από τη φράση «παραγράφων 3 και 4».	06/12/2016
69.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«κατά την έννοια του άρθρου 72 παράγραφος 4 περίπτωση στ΄»	Στο τρίτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 188 η φράση «κατά την έννοια του άρθρου 72 παράγραφος 4 περίπτωση στ΄» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «κατά την έννοια του άρθρου 73 παράγραφος 4 περίπτωση στ΄».	06/12/2016
70.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«στην παράγραφο 14»	Στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 11 του άρθρου 198 η φράση «στην παράγραφο 14» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «στην παράγραφο 13».	06/12/2016
71.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«άρθρο 209»	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 207 η φράση «άρθρο 209» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «άρθρο 206».	06/12/2016
72.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«παραγράφου 5»	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 208 η φράση «παραγράφου 5» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «παραγράφου 3».	06/12/2016
73.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«παραγράφου 5 του άρθρου 120»	Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 208, η φράση «παραγράφου 5 του άρθρου 120» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «περίπτωσης β΄ της παραγράφου 11 του άρθρου 221».	06/12/2016
74.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«άρθρο 71»	Στο τρίτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 209, η φράση «άρθρο 71» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «άρθρο 72».	06/12/2016
75.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«άρθρο 71»	Στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 4 του άρθρου 215, η φράση «άρθρο 71» αντικαθίσταται στο ορθό «άρθρο 72»	06/12/2016
76.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«παράγραφο 5»	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 219 η φράση «παράγραφο 5» αντικαθίσταται στο ορθό «παράγραφο 3».	06/12/2016
77.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	αα) Τέσσερις (4) υπαλλήλους φορέων του δημοσίου τομέα, κατόχους τίτλου σπουδών ανωτάτου εκπαιδευτικού ιδρύματος πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με τεχνική εξειδίκευση και με ειδικότητες που προσιδιάζουν στις κατηγορίες εργασιών εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης η΄ της παρούσας παραγράφου.	Η υποπερίπτωση αα΄ της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 8 του άρθρου 221 αντικαθίσταται ως εξής: «αα) Τέσσερις (4) τεχνικούς υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης η ' της παρούσας παραγράφου, με εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και ειδικότητες που προσιδιάζουν στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών».	06/12/2016
78.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«προϊσταμένη αρχή»	Στο δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης στ της παραγράφου 8 του άρθρου 221 η φράση «προϊσταμένη αρχή» αντικαθίσταται από τη φράση «αναθέτουσα αρχή».	06/12/2016
79.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 9 του άρθρου 221	Στο δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης α ' της παραγράφου 9 του άρθρου 221, μετά τη φράση: «Δύο από τα μέλη είναι τεχνικοί υπάλληλοι» προστίθεται φράση: «κατηγορίας ΠΕ».	06/12/2016
80.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Η κλήρωση διενεργείται υποχρεωτικά με βάση το ηλεκτρονικό σύστημα κληρώσεων της παραγράφου 6 του άρθρου 118, μεταξύ των προσώπων που έχουν την κατοικία τους στην Περιφέρεια όπου εδρεύει ο φορέας κατασκευής του έργου και διαθέτουν τα προσόντα της περίπτωσης βα΄ της περίπτωσης β΄ της παρ. 2.»	Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 10 του άρθρου 221 αντικαθίσταται ως εξής: «Η κλήρωση διενεργείται υποχρεωτικά με βάση το ηλεκτρονικό σύστημα κληρώσεων της παραγράφου 6 του άρθρου 118, μεταξύ των τεχνικών υπαλλήλων του μητρώου της περίπτωσης η ' της παραγράφου 8 του παρόντος άρθρου σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας με βάση την έδρα της αναθέτουσας αρχής, οι οποίοι διαθέτουν τα προσόντα της υποπερίπτωσης αα΄ της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 8 ή της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 9, κατά περίπτωση.»	06/12/2016
81.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παραγραφο 1 του άρθρου 221	Προστίθεται πρώτο εδάφιο στην περίπτωση α ' της παραγράφου 1 του άρθρου 221 ως εξής: «Συγκροτείται τριμελές ή πενταμελές γνωμοδοτικό όργανο (Επιτροπή διενέργειας/επιτροπή αξιολόγησης).»	06/12/2016
82.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 11 του άρθρου 221	Προστίθεται περίπτωση στ΄ στην παράγραφο 11 του άρθρου 221 ως εξής: «στ. Τα γνωμοδοτικά όργανα της παρούσας παραγράφου συγκροτούνται από υπαλλήλους που υπηρετούν με οποιαδήποτε σχέση εργασίας στον φορέα που διενεργεί το διαγωνισμό ή σε άλλο φορέα του δημοσίου τομέα και λειτουργούν σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά γενικές διατάξεις περί συλλογικών οργάνων.»	06/12/2016
83.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	Παράγραφος 2 του άρθρου 254	Η παράγραφος 2 του άρθρου 254 διαιρείται και το τρίτο και τέταρτο εδάφιο αυτής αποτελούν παράγραφο 3 του ιδίου άρθρου	06/12/2016
84.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«της απόφασης»	Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 256, η φράση «της απόφασης» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «του προεδρικού διατάγματος».	06/12/2016
85.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 256	Στο άρθρο 256 προστίθεται παράγραφος 5 ως εξής: «5. Μέχρι την έκδοση του προβλεπόμενου στην παράγραφο 4 προεδρικού διατάγματος, εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 1 έως 3».	06/12/2016
86.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«6. Οι χρήστες αποκτούν δικαίωμα χρήσης του Ε.Σ.Η.Δ.Η.Σ., εφόσον διαθέτουν τα ανάλογα διαπιστευτήρια που απαιτούνται, σύμφωνα με την απόφαση της παραγράφου 7.»	Η παράγραφος 6 του άρθρου 259 τροποποιείται ως εξής: «6. Οι χρήστες αποκτούν δικαίωμα χρήσης του Ε.Σ.Η.Δ.Η.Σ., εφόσον διαθέτουν τα ανάλογα διαπιστευτήρια που απαιτούνται, σύμφωνα με την απόφαση της παράγραφο 10 του άρθρου 258»	06/12/2016
87.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	«7. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, προσδιορίζεται το επίπεδο ασφαλείας που απαιτείται για τη χρήση του Ε.Σ.Η.Δ.Η.Σ. στα διάφορα στάδια της διαδικασίας σύναψης συμβάσεων και των λοιπών εφαρμογών του συστήματος αυτού.»	Η παράγραφος 7 του άρθρου 259 καταργείται.	06/12/2016
88.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«περιπτώσεις β΄ και γ΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 263»	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 268 η φράση «περιπτώσεις β΄ και γ΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 263», αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «περιπτώσεις β΄ και γ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 263».	06/12/2016
89.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στην αρχή της περίπτωσης ε΄ του άρθρου 269	Προστίθεται στο ορθό η φράση «στην περίπτωση συμβάσεων προμηθειών».	06/12/2016
90.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	Άρθρο 286	Στο άρθρο 286, η δεύτερη εκ των παραγράφων στις οποίες έχει τεθεί ο αριθμός 2 αναριθμείται στο ορθό σε 3.	06/12/2016
91.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«περίπτωση α ' της παραγράφου 3 του άρθρου 263»	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 299 η φράση «περίπτωση α ' της παραγράφου 3 του άρθρου 263» αντικαθίσταται από τη φράση «περίπτωση α ' της παραγράφου 2 του άρθρου 263».	06/12/2016
92.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Ο αναθέτων φορέας απαιτεί από τον οικονομικό φορέα να αντικαταστήσει ένα φορέα που δεν πληροί σχετικό κριτήριο επιλογής ή για τον οποίο συντρέχουν λόγοι αποκλεισμού των παραγράφων 1, 2 και 4 του άρθρου 73, τους οποίους ανέφερε ο αναθέτων φορέας. Ο αναθέτων φορέας μπορεί να απαιτήσει από τον οικονομικό φορέα την αντικατάσταση φορέα για τον οποίον συντρέχουν λόγοι αποκλεισμού της παρ. 6 του άρθρου 73.»	Στην παράγραφο 2 του άρθρου 308, τα δύο τελευταία εδάφια αντικαθίστανται στο ορθό ως εξής: «Ο αναθέτων φορέας απαιτεί από τον οικονομικό φορέα να αντικαταστήσει ένα φορέα που δεν πληροί σχετικό κριτήριο επιλογής ή για τον οποίο συντρέχουν λόγοι αποκλεισμού των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 73, τους οποίους ανέφερε ο αναθέτων φορέας. Ο αναθέτων φορέας μπορεί να απαιτήσει από τον οικονομικό φορέα την αντικατάσταση φορέα για τον οποίον συντρέχουν λόγοι αποκλεισμού της παραγράφου 4 του άρθρου 73.»	06/12/2016
93.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	Άρθρο 318	Στη πρώτη παράγραφο του άρθρου 318 τίθεται έμπροσθεν στο ορθό ο αριθμός 1.	06/12/2016
94.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 321	Στο άρθρο 321 προστίθεται παράγραφος 6 ως εξής: «6. Μέχρι την έκδοση του προβλεπόμενου στην παράγραφο 5 προεδρικού διατάγματος, εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 1 ως 4».	06/12/2016
95.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 3 του άρθρου 323 μετά το τελευταίο εδάφιο	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Η γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων διαγωνισμού μελετών διαβιβάζεται στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ένωσης εντός τριάντα (30) ημερών από τη λήξη του διαγωνισμού».	06/12/2016
96.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«επαληθεύει»	Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 336 η λέξη «επαληθεύει» αντικαθίσταται από τη φράση «δύναται να επαληθεύσει».	06/12/2016
97.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Αρχή»	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 340 η λέξη «Αρχή» αντικαθίσταται με τις λέξεις «Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων».	06/12/2016
98.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 340, παράγραφο 3	Στην περίπτωση α΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 340 μετά τη λέξη «καθοδήγηση» προστίθενται οι λέξεις «δια γενικών οδηγιών».	06/12/2016
99.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«και 290»	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 376 η φράση «και 290» αντικαθίσταται από τη φράση «, 290 και 330».	06/12/2016
100.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«του άρθρου 120»	Στην παράγραφο 5 του άρθρου 376 η φράση «του άρθρου 120» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «των άρθρων 120 και 330».	06/12/2016
101.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«(31) του ν. 3669/2008 (Α΄ 116), πλην των άρθρων 80 έως 110, τα οποία παραμένουν σε ισχύ μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του άρθρου 83.»	Το πρώτο εδάφιο της περίπτωσης 31 της παραγράφου 1 του άρθρου 377 αντικαθίσταται ως εξής: «31) του Ν. 3669/2008 (Α΄ 116), πλην των άρθρων 80 έως 110, τα οποία παραμένουν σε ισχύ μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του άρθρου 83, των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 20 και της παραγράφου 1α του άρθρου 176».	06/12/2016
102.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«της παρ. 11»	Στην παράγραφο 3 του άρθρου 377 η φράση «της παρ. 11» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «των παραγράφων 10 και 12».	06/12/2016
103.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Η ισχύς των διατάξεων του παρόντος αρχίζει από τη δημοσίευση του παρόντος,»	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 379 η φράση «Η ισχύς των διατάξεων του παρόντος αρχίζει από τη δημοσίευση του παρόντος,» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «Η ισχύς των διατάξεων του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευση του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως,»	06/12/2016
104.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«της παραγράφου 2 του άρθρου 79»	Στην παράγραφο 2 του άρθρου 379, η φράση «της παραγράφου 2 του άρθρου 79» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «της παραγράφου 3 του άρθρου 79».	06/12/2016
105.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	«39. Ελληνικά Ταχυδρομεία Α.Ε.»	Διαγράφεται η περίπτωση 39 του Προσαρτήματος Α - Παράρτημα Ι - Κεντρικές Κυβερνητικές Αρχές.	06/12/2016
106.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΔΙΑΓΡΑΦΗΚΕ	«πλην του τελευταίου εδαφίου»	Στο Προσάρτημα Δ΄ - Παράρτημα Ι (Πίνακας αντιστοίχισης της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ), στο σημείο όπου αναφέρεται η αντιστοίχιση του άρθρου 57 παράγραφος 1 (της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) «με το άρθρο 73 παράγραφος 1, πλην του τελευταίου εδαφίου», διαγράφεται η φράση «πλην του τελευταίου εδαφίου».	06/12/2016
107.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Άρθρο 106 παράγραφος 4»	Στο Προσάρτημα Δ΄ - Παράρτημα Ι (Πίνακας αντιστοίχισης της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ), στο σημείο όπου αναφέρεται η αντιστοίχιση του άρθρου 77 παράγραφος 4 (της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) με το «Άρθρο 106 παράγραφος 4», η αντιστοίχιση αντικαθίσταται με το «Άρθρο 110 παράγραφος 4».	06/12/2016
108.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Άρθρο 323 παράγραφος 3»	Στο Προσάρτημα Δ΄ - Παράρτημα II, στο σημείο όπου αναφέρεται η αντιστοίχιση του άρθρου 96 παρ. 2 (της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) με το «Άρθρο 323 παράγραφος 3», η αντιστοίχιση αντικαθίσταται «Άρθρο 96 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο» με το «Άρθρο 323 παράγραφος 3 δεύτερο εδάφιο».	06/12/2016
109.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«άρθρο 323 παράγραφος 4»	Στο Προσάρτημα Δ΄ - Παράρτημα II, στο σημείο όπου αναφέρεται η αντιστοίχιση του άρθρου 96 παράγραφος 3 (της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) με το άρθρο 323 παράγραφος 4 (του Ν. 4412/2016), η αντιστοίχιση αντικαθίσταται «Άρθρο 96 παρ. 2 πέμπτο εδάφιο» με «Άρθρο 323 παρ. 2 δεύτερο εδάφιο».	06/12/2016
110.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Άρθρο 96 παρ. 3»	Στο Προσάρτημα Δ' - Παράρτημα II, στο σημείο όπου αναφέρεται η αντιστοίχιση του άρθρου 96 παράγραφος 4 (της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) με το άρθρο 323 παρ. 3 πρώτο εδάφιο (του Ν. 4412/2016), η αντιστοίχιση αντικαθίσταται «Άρθρο 96 παρ. 3» με «Άρθρο 323 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο».	06/12/2016
111.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Άρθρο 100 παρ. 1 τρίτο εδάφιο»	Στο Προσάρτημα Δ΄ - Παράρτημα II, στο σημείο όπου αναφέρεται η αντιστοίχιση του άρθρου 100 παράγραφος 1 τρίτο εδάφιο (της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) με το άρθρο 341 παράγραφος 1, διαγράφεται η φράση «τρίτο εδάφιο», και η αντιστοίχιση αντικαθίσταται ως εξής: «Άρθρο 100 παρ. 1» με «Άρθρο 341 παράγραφος 1».	06/12/2016
112.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«στο άρθρο 167»	Στο δεύτερο εδάφιο του άρθρου 181 η φράση «στο άρθρο 167» διορθώνεται στο ορθό «στο άρθρο 171».	06/12/2016
113.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Άρθρο 334	Μετά την περίπτωση α΄ του άρθρου 334 προστίθεται περίπτωση β΄ ως εξής: «β) συμπληρωματικά οι διατάξεις του Κεφαλαίου II του Μέρους Β΄ του Βιβλίου Ι (άρθρα 134 έως 221) του παρόντος νόμου,» και οι περιπτώσεις β΄ και γ΄ αναριθμούνται σε γ΄ και δ΄ αντίστοιχα.	06/12/2016
114.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην περίπτωση 29 της παραγράφου 1 του άρθρου 2	Μετά τη φράση «των οποίων η εκτιμώμενη αξία» προστίθεται η φράση «εκτός φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ)».	06/12/2016
115.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«ενδεχομένως σε συνδυασμό με τον τρόπο που προβλέπεται στην περίπτωση γ΄ αυτού»	Στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 8 του άρθρου 34 η φράση «ενδεχομένως σε συνδυασμό με τον τρόπο που προβλέπεται στην περίπτωση γ΄ αυτού» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «ενδεχομένως σε συνδυασμό με τον τρόπο που προβλέπεται στην περίπτωση α αυτού».	06/12/2016
116.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«ή, στο βαθμό που καθορίζεται στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 39»	Στο πρώτο εδάφιο της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 και στο πρώτο εδάφιο της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 40, η φράση «ή, στο βαθμό που καθορίζεται στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 39» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «ή, στο βαθμό που καθορίζεται στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 39».	06/12/2016
117.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 7 του άρθρου 41	Οι περιπτώσεις που σημειώνονται με τα γράμματα δ΄, ε΄ και στ΄ αντικαθίστανται στο ορθό σε γ΄, δ΄ και ε΄.	06/12/2016
118.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«της παραγράφου 2»	Στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 4 του άρθρου 43, η φράση «της παραγράφου 2» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «της παραγράφου 3».	06/12/2016
119.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«συμμετοχής»	Στην περίπτωση Β.9 της παραγράφου 7 του άρθρου 45, η λέξη «συμμετοχής» αντικαθίσταται στο ορθό από τη λέξη «κατακύρωσης».	06/12/2016
120.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«μετατάλληλα μέσα»	Στην περίπτωση θ΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 73 η φράση «μετατάλληλα μέσα» διορθώνεται στο ορθό «με κατάλληλα μέσα».	06/12/2016
121.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 2 του άρθρου 79	Mετά τη φράση «στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων» προστίθεται η φράση «πλην της απευθείας ανάθεσης των άρθρων 118 και 328».	06/12/2016
122.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«της παραγράφου 3»	Στην περίπτωση δ΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 86, η φράση «της παραγράφου 3» αντικαθίσταται στο ορθό από τη φράση «της παραγράφου 2».	06/12/2016
123.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της υποπερίπτωσης δδ΄ της περίπτωσης β΄ του άρθρου 93	Προστίθεται εδάφιο: «Τα ανωτέρω δεν ισχύουν για συμβάσεις με απευθείας ανάθεση των άρθρων 118 και 328».	06/12/2016
124.	Α' 227	06/12/2016	Ν.4441/2016, άρθρο 22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τελευταίο εδάφιο του άρθρου 93	Προστίθεται στο τέλος η φράση «πλην της εγγύησης συμμετοχής».	06/12/2016
125.	Α' 240	22/12/2016	Ν.4446/2016, άρθρο 50	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«7. Οι διατάξεις του Βιβλίου ΙV (άρθρα 345 έως 374), για τη δικαιοδοσία και την καθ’ ύλη αρμοδιότητα των δικαστηρίων αρχίζουν να εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου 2017. 8. Οι διατάξεις του Βιβλίου ΙV (άρθρα 345 έως 374), διέπουν τις διαφορές που αναφύονται από πράξεις ή παραλείψεις, οι οποίες εκδίδονται ή συντελούνται μετά την 1η Ιανουαρίου 2017.»	Οι παράγραφοι 7 και 8 του άρθρου 379 του ν. 4412/2016 αντικαθίστανται ως εξής: «7. Οι διατάξεις του Βιβλίου IV (άρθρα 345 έως 374), για τη δικαιοδοσία και την καθ’ ύλη αρμοδιότητα των δικαστηρίων αρχίζουν να εφαρμόζονται από την 31η Μαρτίου 2017. 8. Οι διατάξεις του Βιβλίου IV (άρθρα 345 έως 374), διέπουν τις διαφορές που αναφύονται από πράξεις ή παραλείψεις, οι οποίες εκδίδονται ή συντελούνται μετά την 31η Μαρτίου 2017»	22/12/2016
126.	Α' 241	23/12/2016	Ν.4447/2016, άρθρο 46	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Η ολοκλήρωση των αρχαιολογικών ερευνών και η συντέλεση των απαιτούμενων απαλλοτριώσεων αποτελούν προϋπόθεση για την εκκίνηση της διαδικασίας σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου.»	Το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης β’ της παρ. 2 του άρθρου 49 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) και το τελευταίο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 29 του ν. 4413/2016 (Α’ 148) αντικαθίσταται ως εξής: «Προϋπόθεση για την εκκίνηση της διαδικασίας ανάθεσης δημόσιας σύμβασης έργου ή σύμβασης παραχώρησης έργου αποτελεί να έχει συζητηθεί ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου η αίτηση προσωρινού ή οριστικού καθορισμού αποζημίωσης ή η αίτηση παροχής άδειας πραγματοποίησης εργασιών κατά τις διατάξεις του άρθρου 7Α του ν. 2882/2001 (Α’ 17), όπως ισχύει ή να έχει εκδοθεί η απόφαση επίταξης και να έχει εγκριθεί το οικείο πρακτικό ζημιών των απαλλοτριούμενων ακινήτων. Πλην, των έργων που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του άρθρου 7Α του ν. 2882/2001 (Α’ 17), όπως ισχύει, σε κάθε άλλη περίπτωση η απόφαση κατακύρωσης της περίπτωση γ’ της παραγράφου 3 του άρθρου 105 του παρόντος δεν κοινοποιείται στον προσωρινό ανάδοχο, αν δεν εξασφαλίζονται επαρκή μέτωπα εργασίας για την εκκίνηση της εκτέλεσης του έργου. Η κατά το προηγούμενο εδάφιο μη κοινοποίηση στον ανάδοχο της απόφασης κατακύρωσης δεν μπορεί να υπερβεί τους έξι (6) μήνες.».	23/12/2016
127.	Α' 241	23/12/2016	Ν.4447/2016, άρθρο 46	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	«γγ) τα αποδεικτικά έγγραφα νομιμοποίησης του προσφέροντος ή του υποψήφιου νομικού προσώπου και δδ) παραστατικό εκπροσώπησης, αν οι οικονομικοί φορείς συμμετέχουν με αντιπρόσωπο τους.»	Οι υποπεριπτώσεις γγ’ και δδ’ της περίπτωσης β’ του άρθρου 93 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) καταργούνται.	23/12/2016
128.	Α' 241	23/12/2016	Ν.4447/2016, άρθρο 46	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παρ. 12 του άρθρου 376	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Ειδικά για τις συμβάσεις άνω των 60.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., το, κατά το άρθρο 127 του παρόντος, ύψος του παραβόλου υπέρ του Δημοσίου δεν υπερβαίνει τα 600 ευρώ.».	23/12/2016
129.	Α' 241	23/12/2016	Ν.4447/2016, άρθρο 46	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«άτοκη προκαταβολή»	Στην περίπτωση α’ της παρ. 2 του άρθρου 187, η φράση «άτοκη προκαταβολή» αντικαθίσταται από τη φράση «έντοκη προκαταβολή»	23/12/2016
130.	Α' 24	01/03/2017	Ν.4456/2017, άρθρο 34	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Η ισχύς της περίπτ. 27, της παραγράφου 1 του άρθρου 377 αρχίζει την 1η Ιανουαρίου 2017.»	Η παρ. 11 του άρθρου 379 του ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)», αντικαθίσταται ως εξής: «11. Η ισχύς της περίπτωσης 27, της παραγράφου 1 του άρθρου 377 αρχίζει την 31η Μαρτίου 2017.»	01/01/2017
131.	Α' 24	01/03/2017	Ν.4456/2017, άρθρο 49	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Η ΑΕΠΠ έχει ως έδρα την Αθήνα.»	Το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 347 αντικαθίσταται ως εξής: «Η έδρα της ΑΕΠΠ ορίζεται με τον Κανονισμό Λειτουργίας του άρθρου 355.».	01/03/2017
132.	Α' 24	01/03/2017	Ν.4456/2017, άρθρο 49	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 348	Προστίθεται δεύτερο εδάφιο ως εξής: «Σε περίπτωση κωλύματος, ο Πρόεδρος ορίζει με πράξη του ένα από τα μέλη της Αρχής ως αναπληρωτή του».	01/03/2017
133.	Α' 24	01/03/2017	Ν.4456/2017, άρθρο 49	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«1. Η προδικαστική προσφυγή κατατίθεται ηλεκτρονικά στην ΑΕΠΠ και περιέχει τις νομικές και πραγματικές αιτιάσεις που δικαιολογούν το αίτημά της.»	Η παράγραφος 1 του άρθρου 362 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Η προδικαστική προσφυγή κατατίθεται ηλεκτρονικά στον ηλεκτρονικό τόπο του διαγωνισμού. Σε περίπτωση που η διαγωνιστική διαδικασία δεν διενεργείται μέσω του ΕΣΗΔΗΣ, η προδικαστική προσφυγή κατατίθεται στην ΑΕΠΠ. Η προδικαστική προσφυγή περιέχει τις νομικές και πραγματικές αιτιάσεις που δικαιολογούν το αίτημά της.».	01/03/2017
134.	Α' 24	01/03/2017	Ν.4456/2017, άρθρο 49	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Η παράγραφος 1 του άρθρου 365	Αντικαθίσταται ως εξής: «1. Στις περιπτώσεις όπου η προδικαστική προσφυγή κατατίθεται ηλεκτρονικά στον ηλεκτρονικό τόπο του διαγωνισμού,[...]των αρμόδιων για τις ενέργειες αυτές υπαλλήλων.»	01/03/2017
135.	Α' 24	01/03/2017	Ν.4456/2017, άρθρο 49	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«συζήτηση»	Στην παράγραφο 4 του άρθρου 365 οι λέξεις «συζήτησης» και «συζήτηση» αντικαθίστανται από τις λέξεις «εξέτασης» και «εξέταση» αντίστοιχα.	01/03/2017
136.	Α' 24	01/03/2017	Ν.4456/2017, άρθρο 49	ΔΙΑΓΡΑΦΗΚΕ	«την κλήση των μερών, την εκπροσώπησή τους κατά την ενώπιον της ΑΕΠΠ διαδικασία»	Η φράση «την κλήση των μερών, την εκπροσώπησή τους κατά την ενώπιον της ΑΕΠΠ διαδικασία» στην παράγραφο 7 του άρθρου 365 διαγράφεται.	01/03/2017
137.	Α' 47	04/04/2017	Ν.4465/2017, άρθρο 54	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 8 του άρθρου 349	Προστίθεται δεύτερο εδάφιο ως εξής: «Η διάταξη της παρ. 13 του άρθρου 13 του ν. 2703/1999 (Α΄ 72), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 53 του ν. 4456/2017 (Α΄ 24), έχει εφαρμογή για τον Πρόεδρο της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών.»	04/04/2017
138.	Α' 47	04/04/2017	Ν.4465/2017, άρθρο 54	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«31η Μαρτίου 2017»	Στις παραγράφους 7 και 8 του άρθρου 379, όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 50 του ν. 4446/2016 (Α΄ 240), η φράση «31η Μαρτίου 2017» αντικαθίσταται από τη φράση «31η Μαΐου 2017»	01/04/2017
139.	Α' 47	04/04/2017	Ν.4465/2017, άρθρο 54	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«31η Μαρτίου 2017»	Στις παραγράφους 7 και 8 του άρθρου 379, όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 50 του ν. 4446/2016 (Α΄ 240), η φράση «31η Μαρτίου 2017» αντικαθίσταται από τη φράση «31η Μαΐου 2017»	01/04/2017
140.	Α' 47	04/04/2017	Ν.4465/2017, άρθρο 54	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«31η Μαρτίου 2017»	Στην παράγραφο 11 του άρθρου 379, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 34 του ν. 4445/2017 (Α΄ 24), η φράση «31η Μαρτίου 2017» αντικαθίσταται από τη φράση «31η Μαΐου 2017».	01/01/2017
141.	Α' 61	28/04/2017	Ν.4468/2017, άρθρο 11	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παρ. 2 του άρθρου 6	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών εξειδικεύονται οι προϋποθέσεις εφαρμογής της παρούσας παραγράφου. Με διαπιστωτική πράξη του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού ή του Διοικητή ή του Προέδρου για τις Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές ορίζονται οι ανεξάρτητες επιχειρησιακές μονάδες των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης που πληρούν τα κριτήρια, τους όρους και τις προϋποθέσεις του παρόντος άρθρου.»	03/05/2017
142.	Α' 62	03/05/2017	Ν.4469/2017, άρθρο 18	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην περίπτωση 68	Προστίθεται δεύτερο εδάφιο ως εξής: «Ειδικά η υποχρέωση δημοσίευσης περίληψης σε τοπική εφημερίδα, που προβλέπεται στο άρθρο 11 του π.δ. 28/1980, καταργείται με την επιφύλαξη της παραγράφου 12 του άρθρου 379 του παρόντος νόμου.»	03/05/2017
143.	Α' 62	03/05/2017	Ν.4469/2017, άρθρο 18	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Ειδικά η υποχρέωση δημοσίευσης εφάπαξ περίληψης σε τοπική εφημερίδα, που προβλέπεται στο ίδιο άρθρο, καταργείται με την επιφύλαξη της παρ. 12 του άρθρου 379»	Το τρίτο εδάφιο της περίπτωσης 82 αντικαθίσταται ως εξής: «Ειδικά η υποχρέωση δημοσίευσης εφάπαξ περίληψης σε τοπική εφημερίδα, που προβλέπεται στο άρθρο 5 και στο άρθρο 23, καταργείται με την επιφύλαξη της παραγράφου 12 του άρθρου 379 του παρόντος νόμου.»	03/05/2017
144.	Α' 62	03/05/2017	Ν.4469/2017, άρθρο 18	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Η ισχύς της περίπτωση 35, καθώς και του τρίτου εδαφίου των περιπτώσεων 31, 40, 59 και 82 της παραγράφου 1 του άρθρου 377 αρχίζει την 1η Ιανουαρίου 2021.»	Η περίπτωση 12 του άρθρου 379 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «Η ισχύς της περίπτωσης 35 και 68, καθώς και του τρίτου εδαφίου των περιπτώσεων 31, 40, 59 και 82 της παραγράφου 1 του άρθρου 377 αρχίζει την 1η Ιανουάριου 2021.»	03/05/2017
144Α.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 24, παρ.2	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Επιτροπή Προμηθειών Υγείας (Ε.Π.Υ.)»	Στην περίπτωση γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 41 του ν. 4412/2016 (Α΄147) η φράση «Επιτροπή Προμηθειών Υγείας (Ε.Π.Υ.)» αντικαθίστανται με τη φράση «Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (Ε.Κ.Α.Π.Υ.)»	19/05/2017
145.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.1	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«8. Η έκδοση ξεχωριστών Αριθμών Διαδικτυακής Ανάρτησης Μητρώου (ΑΔΑΜ) αφορά σε όλα τα έγγραφα που θα καταχωρίζονται στο ΚΗΜΔΗΣ και με βάση αυτούς θα συνδέονται οι σχετικές μεταξύ τους αντίστοιχες πράξεις. Η καταχώριση δημοσίων συμβάσεων στο ΚΗΜΔΗΣ, καθώς και η αναφορά του ΑΔΑΜ, αποτελούν στοιχεία της κανονικότητας της δαπάνης, με την έννοια ότι η ύπαρξη αριθμού ΑΔΑΜ εξομοιώνεται με δικαιολογητικό που απαιτείται και την παρ. 2 του άρθρου 91 του ν. 4270/2014. Αρκεί η επίκληση του ΑΔΑΜ για την αυτεπάγγελτη αναζήτηση των πράξεων που καταχωρίζονται τόσο κατά τη διεκπεραίωση υποθέσεων των διοικούμενων όσο και κατά την επικοινωνία μεταξύ φορέων του Δημοσίου.»	Η παρ. 8 του άρθρου 38 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «8. Η καταχώριση δημοσίων συμβάσεων στο ΚΗΜΔΗΣ, καθώς και η αναφορά του Αριθμού Διαδικτυακής Ανάρτησης Μητρώου (ΑΔΑΜ), αποτελούν στοιχεία της κανονικότητας της δαπάνης, με την έννοια ότι η ύπαρξη ΑΔΑΜ εξομοιώνεται με δικαιολογητικό που απαιτείται κατά την παρ. 2 του άρθρου 91 του ν. 4270/2014 (Α΄143). Αρκεί η επίκληση του ΑΔΑΜ για την αυτεπάγγελτη αναζήτηση των πράξεων που καταχωρίζονται τόσο κατά τη διεκπεραίωση υποθέσεων των διοικούμενων όσο και κατά την επικοινωνία μεταξύ φορέων του Δημοσίου. Η έκδοση ξεχωριστών ΑΔΑΜ αφορά στα έγγραφα που καταχωρίζονται στο ΚΗΜΔΗΣ.»	19/05/2017
146.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.2	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	1. Οι αναθέτουσες αρχές δημοσιεύουν τις προκηρύξεις και διακηρύξεις και τις αποφάσεις ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, ανεξαρτήτως της διαδικασίας ανάθεσης αυτών, με την επιφύλαξη εφαρμογής της παρ. 1 του άρθρου 38, στο ΚΗΜΔΗΣ. Οι αναθέτουσες αρχές πρέπει να είναι σε θέση να αποδεικνύουν την ημερομηνία ανάρτησης των ως άνω στοιχείων στο ΚΗΜΔΗΣ.	Η παρ. 1 του άρθρου 66 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Οι αναθέτουσες αρχές δημοσιεύουν τις διακηρύξεις και τις προκηρύξεις, ανάλογα με τη διαδικασία ανάθεσης αυτών, με την επιφύλαξη εφαρμογής της παρ. 1 του άρθρου 38, στο ΚΗΜΔΗΣ. Οι αναθέτουσες αρχές πρέπει να είναι σε θέση να αποδεικνύουν την ημερομηνία ανάρτησης των ως άνω στοιχείων στο ΚΗΜΔΗΣ.»	19/05/2017
147.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.3	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Για τη διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού, η αναθέτουσα αρχή δημοσιεύει απλοποιημένη προκήρυξη, σύμφωνα με το άρθρο 66.	Το πρώτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 117 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «Για τη διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού, η αναθέτουσα αρχή δημοσιεύει διακήρυξη, σύμφωνα με το άρθρο 66.»	19/05/2017
148.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.4	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Μετά την έκδοση της απόφασης απευθείας ανάθεσης, η αναθέτουσα αρχή δημοσιεύει αυτή στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 66, με την επιφύλαξη του άρθρου 379 παράγραφος 3.	Το εδάφιο α΄ της παρ. 3 του άρθρου 118 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «3. Μετά την έκδοση της απόφασης απευθείας ανάθεσης, η αναθέτουσα αρχή δημοσιεύει αυτή στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 38, με την επιφύλαξη του άρθρου 379 παράγραφος 3.»	19/05/2017
149.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.5	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Ως χρόνος έναρξης της διαδικασίας του συνοπτικού διαγωνισμού νοείται η ημερομηνία δημοσίευσης της απλοποιημένης προκήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 66, με την επιφύλαξη της παρ. 5 του άρθρου 376.	Η παρ. 2 του άρθρου 120 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «Ως χρόνος έναρξης του συνοπτικού διαγωνισμού νοείται η ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ σύμφωνα με το άρθρο 66.»	19/05/2017
150.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.6	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στο συνοπτικό διαγωνισμό, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ανέρχεται σε δώδεκα (12) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ.	Η περίπτωση γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 121 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «γ) Στο συνοπτικό διαγωνισμό, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ανέρχεται σε δώδεκα (12) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ»	19/05/2017
151.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.7	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Με την επιφύλαξη των άρθρων 117 και 118, οι προκηρύξεις σύμβασης για όλες τις διαδικασίες σύναψης σύμβασης κάτω των ορίων χρησιμοποιούνται ως μέσο προκήρυξης του διαγωνισμού. Οι προκηρύξεις σύμβασης συντάσσονται, σύμφωνα με τυποποιημένα έντυπα που εκδίδει η Αρχή κατά την παρ. 5 του άρθρου 53, περιέχουν κατ’ ελάχιστον τις πληροφορίες που προβλέπονται στο Μέρος Γ΄ του Παραρτήματος V του Προσαρτήματος Α΄, εφόσον οι εν λόγω πληροφορίες προσιδιάζουν στις συμβάσεις αυτές και δημοσιεύονται, σύμφωνα με το άρθρο 66.	Το άρθρο 122 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Με την επιφύλαξη των άρθρων 26 παράγραφοι 2, 32, 117 και 118, οι προκηρύξεις σύμβασης για όλες τις διαδικασίες σύναψης σύμβασης κάτω των ορίων χρησιμοποιούνται ως μέσο προκήρυξης του διαγωνισμού. Οι προκηρύξεις σύμβασης συντάσσονται, σύμφωνα με τυποποιημένα έντυπα που εκδίδει η Αρχή κατά την παρ. 5 του άρθρου 53, περιέχουν κατ’ ελάχιστον τις πληροφορίες που προβλέπονται στο Μέρος Γ΄ του Παραρτήματος V του Προσαρτήματος Α΄, εφόσον οι εν λόγω πληροφορίες προσιδιάζουν στις συμβάσεις αυτές και δημοσιεύονται, σύμφωνα με το άρθρο 66. 2. Μέχρι την έκδοση των τυποποιημένων εντύπων της παραγράφου 1, οι προκηρύξεις σύμβασης περιέχουν κατ’ελάχιστον τις πληροφορίες που προβλέπονται στο Μέρος Γ΄ του Παραρτήματος V του Προσαρτήματος Α΄, εφόσον οι εν λόγω πληροφορίες προσιδιάζουν στις συμβάσεις αυτές και δημοσιεύονται, σύμφωνα με το άρθρο 66.»	19/05/2017
152.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.8	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Οι αναθέτοντες φορείς δημοσιεύουν τις προκηρύξεις, διακηρύξεις και αποφάσεις ανάθεσης συμβάσεως, ανεξαρτήτως της διαδικασίας ανάθεσης αυτών, με την επιφύλαξη της εφαρμογής της παραγράφου 1 του άρθρου 38, στο ΚΗΜΔΗΣ. Οι αναθέτοντες φορείς πρέπει να είναι σε θέση να αποδεικνύουν την ημερομηνία ανάρτησης των ως άνω στοιχείων στο ΚΗΜΔΗΣ. Οι προκηρύξεις και διακηρύξεις της παρούσας παραγράφου πρέπει να φέρουν Αριθμό Διαδικτυακής Ανάρτησης Μητρώου (ΑΔΑΜ) στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με την παρ. 8 του άρθρου 38.	Το πρώτο και το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 296 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Οι αναθέτοντες φορείς δημοσιεύουν τις διακηρύξεις και τις προκηρύξεις, ανάλογα με τη διαδικασία ανάθεσης αυτών, με την επιφύλαξη εφαρμογής της παρ. 1 του άρθρου 38, στο ΚΗΜΔΗΣ. Οι αναθέτοντες φορείς πρέπει να είναι σε θέση να αποδεικνύουν την ημερομηνία ανάρτησης των ως άνω στοιχείων στο ΚΗΜΔΗΣ»	19/05/2017
153.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.9	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Για τη διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού, η αναθέτουσα αρχή δημοσιεύει απλοποιημένη προκήρυξη, σύμφωνα με το άρθρο 296.	Το πρώτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 327 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «Για τη διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού, ο αναθέτων φορέας δημοσιεύει διακήρυξη σύμφωνα με το άρθρο 296.»	19/05/2017
154.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.10	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Η απόφαση απευθείας ανάθεσης δημοσιεύεται στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 296.	Το πρώτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 328 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «4. Η απόφαση απευθείας ανάθεσης δημοσιεύεται στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 38 και το άρθρο 260.»	19/05/2017
155.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.11	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Ως χρόνος έναρξης του συνοπτικού διαγωνισμού νοείται η ημερομηνία δημοσίευσης της απλοποιημένης προκήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 296.	Η παρ. 2 του άρθρου 330 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «Ως χρόνος έναρξης του συνοπτικού διαγωνισμού νοείται η ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ σύμφωνα με το άρθρο 296.»	19/05/2017
156.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.12	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στο συνοπτικό διαγωνισμό, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ανέρχεται σε δώδεκα (12) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ.	Η περίπτωση γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 331 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «γ) Στο συνοπτικό διαγωνισμό, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ανέρχεται σε δώδεκα (12) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ.»	19/05/2017
157.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.13	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Οι προκηρύξεις σύμβασης κάτω των ορίων, χρησιμοποιούνται ως μέσο προκήρυξης διαγωνισμού, για όλες τις διαδικασίες, με την επιφύλαξη των άρθρων 269 και 328. Οι προκηρύξεις σύμβασης περιέχουν κατ’ ελάχιστον τις πληροφορίες που προβλέπονται στο Παράρτημα XI του Προσαρτήματος Β΄, εφόσον οι εν λόγω πληροφορίες προσιδιάζουν στις συμβάσεις αυτές και δημοσιεύονται, σύμφωνα με το άρθρο 296. Οι αναθέτοντες φορείς δύνανται να χρησιμοποιούν, κατά τη σύνταξη των προκηρύξεων του παρόντος άρθρου, τα τυποποιημένα έντυπα που εκδίδει η Αρχή, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 281.	Το άρθρο 332 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «Άρθρο 332 1.Με την επιφύλαξη των άρθρων 263 παρ. 3, 269, 327 και 328, οι προκηρύξεις σύμβασης για όλες τις διαδικασίες σύναψης σύμβασης κάτω των ορίων χρησιμοποιούνται ως μέσο προκήρυξης του διαγωνισμού. 2.Οι προκηρύξεις σύμβασης περιέχουν τις πληροφορίες που προβλέπονται στο Παράρτημα ΧΙ του Προσαρτήματος Β΄, εφόσον οι εν λόγω πληροφορίες προσιδιάζουν στις συμβάσεις αυτές και δημοσιεύονται, σύμφωνα με το άρθρο 296.»	19/05/2017
158.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.14	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Μέχρι την έκδοση της απόφασης της παρ. 6 του άρθρου 38 ως χρόνος έναρξης διαδικασίας σύναψης σύμβασης των παράγραφων 1 και 2 των άρθρων 120 και 330 νοείται η ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ.	Η παρ. 5 του άρθρου 376 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «5.Μέχρι την έκδοση της απόφασης της παρ. 6 του άρθρου 38 ως χρόνος έναρξης της διαδικασίας σύναψης σύμβασης της παρ. 1 του άρθρου 120 και της παρ.1 του άρθρου 300 νοείται η ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ.»	19/05/2017
159.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.15	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Η ισχύς των άρθρων 22, 36, 37, της παραγράφου 3 του άρθρου 79, 258 και 259 αρχίζει, ως προς τους διαγωνισμούς μελετών, τις συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών την 18η Απριλίου 2017, εκτός από τις περιπτώσεις όπου είναι υποχρεωτική η χρήση ηλεκτρονικών μέσων, σύμφωνα με τα άρθρα 33, 34 ή 35, την παραγράφου 3 του άρθρου 40, την παραγράφου 2 του άρθρου 65 ή το άρθρο 67 και των άρθρων 270, 271, 272, της παραγράφου 3 του άρθρου 274, της παραγράφου 2 του άρθρου 295 ή το άρθρο 297.	Η παρ. 2 του άρθρου 379 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «2. Με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου είναι υποχρεωτική η χρήση ηλεκτρονικών μέσων, σύμφωνα με τα άρθρα 33, 34 ή 35, την παράγραφο 3 του άρθρου 40, την παράγραφο 2 του άρθρου 65 ή το άρθρο 67 και τα άρθρα 270, 271, 272, την παράγραφο 3 του άρθρου 274, την παράγραφο 2 του άρθρου 295 ή το άρθρο 297, η ισχύς των άρθρων 22, 36, 37, της παραγράφου 3 του άρθρου 79, 258 και 259 αρχίζει: α) Τη 15η Ιουνίου 2017 για: αα) Τις ανοικτές διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής, με επιμέρους ποσοστά έκπτωσης ανά ομάδα εργασιών [άρθρα 27 και 95 παράγραφοι 2.(α) και 2.(β)] που διενεργούνται από το σύνολο των αρχών που αναφέρονται στο Παράρτημα I του Προσαρτήματος Α΄ του παρόντος. ββ) Τις ανοικτές διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης εκπόνησης μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής (άρθρα 27 και 86 παρ.6) που διενεργούνται από το σύνολο των αρχών που αναφέρονται στο Παράρτημα I του Προσαρτήματος Α΄ του παρόντος. β) Την 20ή Οκτωβρίου 2017 για: αα) Το σύνολο των λοιπών διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών του παρόντος που διενεργούν οι αρχές του Παραρτήματος I του Προσαρτήματος Α΄ του παρόντος. ββ) Το σύνολο διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών που διενεργούν οι αναθέτουσες αρχές του παρόντος. γγ) Το σύνολο των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών του Βιβλίου II του παρόντος που διενεργούν οι αναθέτοντες φορείς.»	18/04/2017
160.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.16	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Η ισχύς των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 38 αρχίζει από τη δημοσίευση της απόφασης της παρ. 6 του ίδιου άρθρου, με την επιφύλαξη της παραγράφου 4 του άρθρου 376. Η ισχύς της παραγράφου 9 του άρθρου 38 αρχίζει από τη δημοσίευση της απόφασης της παραγράφου 6 του ίδιου άρθρου.	Η παρ. 3 του άρθρου 379 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «3. Η ισχύς των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 38, πλην του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 4, αρχίζει από τη δημοσίευση της απόφασης της παραγράφου 6 του ίδιου άρθρου, με την επιφύλαξη της παραγράφου 4 του άρθρου 376. Η ισχύς του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 38 αρχίζει από 1.1.2018. Η ισχύς της παραγράφου 9 του άρθρου 38 αρχίζει από τη δημοσίευση της απόφασης της παραγράφου 6 του ίδιου άρθρου.».	19/05/2017
161.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.17	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στις παραγράφους 7 και 8 του άρθρου 379, η φράση «31η Μαΐου 2017»	«26η Ιουνίου 2017»	19/05/2017
162.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 47, παρ.18	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«31η Μαΐου 2017»	Στην παρ. 11 του άρθρου 379 του ν. 4412/2016, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 34 του ν. 4445/2017 (Α΄ 24) και τροποποιήθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 54 του ν. 4465/2017 (Α΄ 47), η φράση «31η Μαΐου 2017» αντικαθίσταται από τη φράση «26η Ιουνίου 2017».	01/01/2017
163.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 61, παρ.1α	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Ο Πρόεδρος έχει την ιδιότητα του επίτιμου δικαστικού λειτουργού από το βαθμό του προέδρου εφετών και άνω, με μεγάλη εμπειρία στα θέματα που εμπίπτουν στις δημόσιες συμβάσεις.»	Η παράγραφος 2 αντικαθίσταται ως εξής: «Ο Πρόεδρος έχει την ιδιότητα του συνταξιούχου δικαστικού λειτουργού του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου ή των Διοικητικών Εφετείων από το βαθμό του Προέδρου Εφετών και άνω ή συνταξιούχου λειτουργού του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, με εμπειρία στο δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων.»	19/05/2017
164.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 61, παρ.1β	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Ως μέλη επιλέγονται νομικοί που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 2 του π.δ. 50/2001 (Α΄39), και διαθέτουν τουλάχιστον πενταετή εμπειρία στο πεδίο των δημοσίων συμβάσεων.	Η παράγραφος 3 αντικαθίσταται ως εξής: «Ως μέλη επιλέγονται νομικοί που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 2 του π.δ. 50/2001 (Α΄ 39). Για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου, ως γνωστικό αντικείμενο κατά το άρθρο 2 του π.δ. 50/2001 λογίζεται το δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων.»	19/05/2017
165.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 61, παρ.1γ	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Για την επιλογή του Προέδρου δημοσιεύεται, εντός ενός (1) μηνός από την έναρξη ισχύος του παρόντος, από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δημόσια πρόσκληση υποβολής αιτήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος (υποψηφιότητας) από τους ενδιαφερόμενους. Οι αιτήσεις υποβάλλονται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εντός 20 τουλάχιστον ημερών από τη δημοσίευση της πρόσκλησης, μαζί με τα δικαιολογητικά που ορίζονται σε αυτή. Η διαδικασία της προκήρυξης επαναλαμβάνεται τρείς (3) μήνες πριν από τη λήξη κάθε θητείας. Ο Πρόεδρος επιλέγεται από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και, ύστερα από γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, διορίζεται με πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου. Σε περίπτωση θανάτου, παραίτησης ή έκπτωσης του Προέδρου πριν από τη λήξη της θητείας του, διορίζεται νέος Πρόεδρος για το υπόλοιπο της θητείας, μεταξύ όσων υπέβαλαν αίτηση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, σύμφωνα με τη διαδικασία του προηγούμενου εδαφίου.	Η παράγραφος 4 αντικαθίσταται ως εξής: «Για την επιλογή του Προέδρου δημοσιεύεται, εντός ενός (1) μηνός από την έναρξη ισχύος του παρόντος, από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δημόσια πρόσκληση υποβολής αιτήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος (υποψηφιότητας) από τους ενδιαφερόμενους. Οι αιτήσεις υποβάλλονται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εντός δέκα (10) ημερών από τη δημοσίευση της πρόσκλησης, μαζί με τα δικαιολογητικά που ορίζονται σε αυτή. Η διαδικασία της προκήρυξης επαναλαμβάνεται τρείς (3) μήνες πριν από τη λήξη κάθε θητείας. Ο Πρόεδρος επιλέγεται από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και, ύστερα από γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, διορίζεται με πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου. Σε περίπτωση θανάτου, παραίτησης ή έκπτωσης ή με άλλο τρόπο αποχώρησης του Προέδρου πριν από τη λήξη της θητείας του, εκδίδεται νέα δημόσια πρόσκληση υποβολής αιτήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος και ακολουθείται η διαδικασία επιλογής της παρούσας παραγράφου. Στην περίπτωση εφαρμογής του προηγούμενου εδαφίου και μέχρι το διορισμό του νέου Προέδρου, καθήκοντα Προέδρου ασκεί το αρχαιότερο μέλος.»	19/05/2017
166.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 61, παρ.2	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παρ. 2 του άρθρου 350	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δύναται να εκδίδει τις απαραίτητες για τη στελέχωση και τον εξοπλισμό της ΑΕΠΠ πράξεις, καθώς και κάθε άλλη πράξη που είναι αναγκαία για τη λειτουργία της, μέχρι τη συγκρότησή της.»	19/05/2017
167.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 61, παρ.3	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	«στ) εκδίδει τις απαραίτητες για τη στελέχωση και τον εξοπλισμό της ΑΕΠΠ πράξεις, καθώς και κάθε άλλη πράξη που είναι αναγκαία για τη λειτουργία της μέχρι τη συγκρότησή της.»	Η περίπτωση στ΄ του άρθρου 356 του ν. 4412/2016 καταργείται.	19/05/2017
168.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.1	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Το πρώτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 39 του ν. 3316/2005	Το πρώτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 39 του ν. 3316/2005 (Α΄42), το οποίο διατηρήθηκε σε ισχύ με την περίπτωση 40 της παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016, αντικαθίσταται ως εξής: «Η εγγραφή στο Μητρώο Μελετητών διενεργείται ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου, ο οποίος κατατάσσεται αφενός σε μία ή περισσότερες κατηγορίες μελετών, βάσει των εξειδικευμένων επιστημονικών και τεχνικών γνώσεών του, που αποδεικνύονται από τον τίτλο και τον τομέα σπουδών του, καθώς και από την πιστοποιούμενη εμπειρία του και αφετέρου σε τάξεις ανά κατηγορία, με βάση το δυναμικό του.»	19/05/2017
169.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.2α	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 10 του άρθρου 100 του ν. 3669/2008	Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 10 του άρθρου 100 του ν. 3669/2008 (Α΄116), το οποίο διατηρήθηκε σε ισχύ με την περίπτωση 31 της παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016, καταργείται	19/05/2017
170.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.2β	ΔΙΑΓΡΑΦΗΚΕ	«με μορφή ανώνυμης εταιρείας»	Η φράση «με μορφή ανώνυμης εταιρείας» της παρ. 6 του άρθρου 100 του ν. 3669/2008, η οποία διατηρήθηκε σε ισχύ με την περίπτωση 31 της παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016, καταργείται.	19/05/2017
171.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.3α	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	άρθρα 105 και 106 του ν.3669/2008, τα άρθρα 16 έως 21 του π.δ. 437/1981	Από την έναρξη ισχύος του προεδρικού διατάγματος της παραγράφου 20 του άρθρου 118 του ν.4472/2017, τα άρθρα 105 «Εγγραφή στα Νομαρχιακά Μητρώα – Υποχρεώσεις Υπηρεσιών» και 106 «Συμμετοχή στις δημοπρασίες – Όρια προϋπολογισμού» του ν. 3669/2008 και τα άρθρα 16 έως 21 του π.δ. 437/1981 (Α’ 120) καταργούνται.	19/05/2017
172.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.3β	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	Το τρίτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 105 του ν. 3669/2008	Το τρίτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 105 του ν. 3669/2008 καταργείται.	19/05/2017
173.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.3γ	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	Το τρίτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 105 του ν. 3669/2008	Το τρίτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 105 του ν. 3669/2008 καταργείται.	19/05/2017
174.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.3δ	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	Η περίπτωση γ΄ της παρ. 5 του άρθρου 105 του ν. 3669/2008	Η περίπτωση γ΄ της παρ. 5 του άρθρου 105 του ν. 3669/2008 καταργείται.	19/05/2017
175.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.4	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	Η παρ. 3 του άρθρου 84 του ν. 3669/2008	Η παρ. 3 του άρθρου 84 του ν. 3669/2008 καταργείται.	19/05/2017
176.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.5α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	στο άρθρο 76	Προστίθεται παράγραφος 4 στο άρθρο 76 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) ως εξής: «4. Επιπλέον των επιχειρήσεων που είναι εγγεγραμμένες σε τάξεις των μητρώων, επιχειρήσεις που εκπληρώνουν τα κριτήρια επιλογής του άρθρου 75 του ν. 4412/2016 μπορούν να συμμετέχουν σε διαδικασίες ανάθεσης δημόσιας σύμβασης έργων, μελετών ή παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών ανεξαρτήτως της εγγραφής τους σε τάξεις. Οποιαδήποτε αναφορά αντίθετη στο προηγούμενο εδάφιο καταργείται.»	19/05/2017
177.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.5β	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της περίπτωσης δ΄ της παρ. 1 του άρθρου 76	προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Σε κάθε άλλη περίπτωση οικονομικοί φορείς, που αποδεικνύουν ότι καλύπτουν τα κριτήρια επιλογής μπορούν να συμμετέχουν.»	19/05/2017
178.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.5γ	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της περίπτωσης α΄ της παρ. 3 του άρθρου 76	προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Σε κάθε άλλη περίπτωση οικονομικοί φορείς, που αποδεικνύουν ότι καλύπτουν τα κριτήρια επιλογής μπορούν να συμμετέχουν.».	19/05/2017
179.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.5δ	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της περίπτωσης β΄ της παρ. 3 του άρθρου 76	προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Σε κάθε άλλη περίπτωση οικονομικοί φορείς, που αποδεικνύουν ότι καλύπτουν τα κριτήρια επιλογής μπορούν να συμμετέχουν.»	19/05/2017
180.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.5ε	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 77	προστίθεται παράγραφος 4 ως εξής: «4. Σε κάθε άλλη περίπτωση οι οικονομικοί φορείς που αποδεικνύουν ότι καλύπτουν τα κριτήρια επιλογής μπορούν να συμμετέχουν.».	19/05/2017
181.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.5στ	ΔΙΑΓΡΑΦΗΚΕ	«στην καλούμενη τάξη και κατηγορία του αντίστοιχου Μητρώου»	H φράση «στην καλούμενη τάξη και κατηγορία του αντίστοιχου Μητρώου» της παρ. 5 του άρθρου 83 του ν. 4412/2016 διαγράφεται.	19/05/2017
182.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.5ζ	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	Η περίπτωση β΄ της παρ. 2 του άρθρου 39 του ν. 3316/2005	Η περίπτωση β΄ της παρ. 2 του άρθρου 39 του ν. 3316/2005 (Α΄42) καταργείται.	19/05/2017
183.	Α' 74	19/05/2017	Ν.4472/2017, άρθρο 119, παρ.5η	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Η παρ. 1 του άρθρου 80 του ν. 3669/2008	αντικαθίσταται ως εξής: «1. Την κατασκευή δημοσίων έργων επιτρέπεται να αναλαμβάνουν ημεδαπές επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.), καθώς και εργοληπτικές επιχειρήσεις κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.), σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις.».	19/05/2017
184.	Α' 91	23/06/2017	Ν.4478/2017, άρθρο 87, παρ.1η	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στην περίπτωση εφαρμογής του προηγούμενου εδαφίου και μέχρι το διορισμό του νέου Προέδρου, καθήκοντα Προέδρου ασκεί το αρχαιότερο μέλος.	Το τελευταίο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 348 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147), όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 61 του ν. 4472/2017 (Α΄ 74), αντικαθίσταται ως εξής: «Στην περίπτωση εφαρμογής του προηγούμενου εδαφίου και μέχρι το διορισμό του νέου Προέδρου, καθήκοντα Προέδρου ασκεί το αρχαιότερο μέλος κατά την έννοια της υπηρεσίας στην Αρχή ή, σε περίπτωση αδυναμίας εφαρμογής του κριτηρίου αυτού, κατά την έννοια της ηλικίας.»	23/06/2017
185.	Α' 91	23/06/2017	Ν.4478/2017, άρθρο 87, παρ.2η	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά το τελευταίο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 372	Μετά το τελευταίο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 372 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147) προστίθενται εδάφια ως εξής: «Κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 52 του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8), η αίτηση αναστολής γίνεται δεκτή εφόσον πιθανολογείται σοβαρά η παράβαση κανόνα του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του εσωτερικού δικαίου και η αναστολή είναι αναγκαία για να αρθούν τα δυσμενή από την παράβαση αποτελέσματα ή να αποτραπεί η ζημία των συμφερόντων του αιτούντος. Η αίτηση όμως μπορεί να απορριφθεί αν, από τη στάθμιση της βλάβης του αιτούντος, των συμφερόντων τρίτων και επιτακτικών λόγων γενικού δημοσίου συμφέροντος, κρίνεται ότι οι αρνητικές συνέπειες από την αποδοχή θα είναι σοβαρότερες από την ωφέλεια του αιτούντος. Η απόφαση επί της αναστολής εκδίδεται μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την εκδίκαση της αίτησης. Το διατακτικό των αποφάσεων αυτών, υπογραφόμενο από τον Πρόεδρο, τα μέλη και τον Γραμματέα, εκδίδεται υποχρεωτικά μέσα σε προθεσμία επτά (7) ημερών από την εκδίκαση της αίτησης ή αν έχει χορηγηθεί προθεσμία στους διαδίκους για τη νομιμοποίησή τους ή για την υποβολή υπομνήματος από τη λήξη τηςπροθεσμίας αυτής. Η προθεσμία προς τους διαδίκους δεν μπορεί πάντως να υπερβαίνει τις τρεις (3) ημέρες από την εκδίκαση. Η άσκηση αίτησης αναστολής κωλύει τη σύναψη της σύμβασης, εκτός εάν με την προσωρινή διαταγή ο αρμόδιος δικαστής αποφανθεί διαφορετικά.»	23/06/2017
186.	Α' 91	23/06/2017	Ν.4478/2017, άρθρο 87, παρ.3η	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	του ν. 3886/2010 (Α΄ 173) με την επιφύλαξη της παρ. 11 του άρθρου 379	Η περίπτωση 27 της παραγράφου 1 του άρθρου 377 αντικαθίσταται ως εξής: «του ν. 3886/2010 (Α΄ 173) με την επιφύλαξη της παραγράφου 7 του άρθρου 379».	23/06/2017
187.	Α' 91	23/06/2017	Ν.4478/2017, άρθρο 87, παρ.4η	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	7. Οι διατάξεις του Βιβλίου ΙV (άρθρα 345 έως 374), για τη δικαιοδοσία και την καθ’ ύλη αρμοδιότητα των δικαστηρίων αρχίζουν να εφαρμόζονται από την 26η Ιουνίου 2017.	Η παρ. 7 του άρθρου 379, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 50 του ν. 4446/2016 (Α΄ 240) και τροποποιήθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 54 του ν. 4465/ 2017 (Α΄ 47) και την παρ. 17 του άρθρου 47 του ν. 4472/ 2017 (Α΄ 74), αντικαθίσταται ως εξής: «Οι διατάξεις του Βιβλίου IV (άρθρα 345 έως 374) διέπουν τις διαφορές που αναφύονται από πράξεις ή παραλείψεις, οι οποίες εκδίδονται ή συντελούνται από την αναθέτουσα αρχή στο πλαίσιο διαγωνιστικής διαδικασίας που ξεκινά: α) για τις δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών και προμηθειών, μετά την 26η Ιουνίου 2017, β) για τις δημόσιες συμβάσεις δημοσίων έργων και μελετών και τις συμβάσεις παραχώρησης με εκτιμώμενη αξία άνω των πέντε εκατομμυρίων διακοσίων είκοσι πέντε χιλιάδων (5.225.000) ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), μετά την 1η Ιανουαρίου 2018 και γ) για τις δημόσιες συμβάσεις δημοσίων έργων και μελετών και τις συμβάσεις παραχώρησης με εκτιμώμενη αξία από εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ έως τα πέντε εκατομμύρια διακόσιες είκοσι τέσσερεις χιλιάδες εννιακόσια ενενήντα εννέα (5.224.999) ευρώ, μετά την 1η Μαρτίου 2018. Μέχρι τότε οι ως άνω διαφορές διέπονται από τις διατάξεις του ν. 3886/2010 (Α΄ 173). Η παρούσα παράγραφος ισχύει αναδρομικά από την 26η Ιουνίου 2017.».	26/06/2017
188.	Α' 91	23/06/2017	Ν.4478/2017, άρθρο 87, παρ.5η	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	8. Οι διατάξεις του Βιβλίου ΙV (άρθρα 345 έως 374), διέπουν τις διαφορές που αναφύονται από πράξεις ή παραλείψεις, οι οποίες εκδίδονται ή συντελούνται μετά την 26η Ιουνίου 2017.	Η παρ. 8 του άρθρου 379, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 50 του ν. 4446/2016 (Α΄ 240) και τροποποιήθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 54 του ν. 4465/2017 (Α΄ 47) και την παρ. 17 του άρθρου 47 του ν. 4472/2017 (Α΄ 74), καταργείται.	23/06/2017
189.	Α' 91	23/06/2017	Ν.4478/2017, άρθρο 87, παρ.6η	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	11. Η ισχύς της περίπτ. 27, της παραγράφου 1 του άρθρου 377 αρχίζει την 26η Ιουνίου 2017.	Η παρ. 11 του άρθρου 379, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 34 του ν. 4456/2017 (Α΄ 24) και τροποποιήθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 54 του ν. 4465/2017 (Α΄ 47) και με την παρ. 18 του άρθρου 47 του ν. 4472/2017 (Α΄ 74), καταργείται.	23/06/2017
190.	Α' 102	25/07/2017	Ν.4482/2017, άρθρο 37	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	2. Με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου είναι υποχρεωτική η χρήση ηλεκτρονικών μέσων, σύμφωνα με τα άρθρα 33, 34 ή 35, την παράγραφο 3 του άρθρου 40, την παράγραφο 2 του άρθρου 65 ή το άρθρο 67 και τα άρθρα 270, 271, 272, την παράγραφο 3 του άρθρου 274, την παράγραφο 2 του άρθρου 295 ή το άρθρο 297, η ισχύς των άρθρων 22, 36, 37, της παραγράφου 3 του άρθρου 79, 258 και 259 αρχίζει: α) Τη 15η Ιουνίου 2017 για: αα) Τις ανοικτές διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής, με επιμέρους ποσοστά έκπτωσης ανά ομάδα εργασιών [άρθρα 27 και 95 παράγραφοι 2.(α) και 2.(β)] που διενεργούνται από το σύνολο των αρχών που αναφέρονται στο Παράρτημα I του Προσαρτήματος Α΄ του παρόντος. ββ) Τις ανοικτές διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης εκπόνησης μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής (άρθρα 27 και 86 παρ.6) που διενεργούνται από το σύνολο των αρχών που αναφέρονται στο Παράρτημα I του Προσαρτήματος Α΄ του παρόντος. β) Την 20ή Οκτωβρίου 2017 για: αα) Το σύνολο των λοιπών διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών του παρόντος που διενεργούν οι αρχές του Παραρτήματος I του Προσαρτήματος Α΄ του παρόντος. ββ) Το σύνολο διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών που διενεργούν οι αναθέτουσες αρχές του παρόντος. γγ) Το σύνολο των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών του Βιβλίου II του παρόντος που διενεργούν οι αναθέτοντες φορείς.	Η παρ. 2 του άρθρου 379 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147) αντικαθίσταται ως εξής: «2. Με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου είναι υποχρεωτική η χρήση ηλεκτρονικών μέσων, σύμφωνα με τα άρθρα 33, 34 ή 35, την παράγραφο 3 του άρθρου 40, την παράγραφο 2 του άρθρου 65 ή το άρθρο 67 και τα άρθρα 270, 271, 272, την παράγραφο 3 του άρθρου 274, την παράγραφο 2 του άρθρου 295 ή το άρθρο 297, η ισχύς των άρθρων 22, 36, 37, της παραγράφου 3 του άρθρου 79 και των άρθρων 258 και 259 αρχίζει: α) Την 25η Ιουλίου για: αα) Τις ανοικτές διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής, με επιμέρους ποσοστά έκπτωσης ανά ομάδα εργασιών [άρθρα 27 και 95 παράγραφοι 2.(α) και 2.(β)] που διενεργούνται από το σύνολο των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, όπως αυτή ορίζεται στην περίπτωση β΄ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143). ββ) Τις ανοικτές διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης εκπόνησης μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής (άρθρα 27 και 86 παράγραφος 6) που διενεργούνται από το σύνολο των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, όπως αυτή ορίζεται στην περίπτωση β΄ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143). β) Την 20ή Οκτωβρίου 2017 για: αα) Το σύνολο των λοιπών διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών του παρόντος που διενεργούν οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπως αυτή ορίζεται στην περίπτωση β΄ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143). ββ) Το σύνολο διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών που διενεργούν οι αναθέτουσες αρχές του παρόντος. γγ) Το σύνολο των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών του Βιβλίου II του παρόντος που διενεργούν οι αναθέτοντες φορείς.»	25/07/2017
191.	Α' 116	09/08/2017	Ν.4487/2017, άρθρο 43, παρ.1η	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παρ. 2 του άρθρου 350	Στο τέλος της παρ. 2 του άρθρου 350 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει, προστίθενται εδάφια ως εξής: «Έως τις 31.12.2017 οι δαπάνες της ΑΕΠΠ θα βαρύνουν τις πιστώσεις του τακτικού προϋπολογισμού του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ειδικότερα τον ειδικό φορέα 17-660, που έχει δημιουργηθεί για το σκοπό αυτόν. Κύριος διατάκτης των εν λόγω πιστώσεων, έως τις 31.12.2017, είναι ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ενώ αρμόδια οικονομική υπηρεσία για την υπογραφή συμβάσεων, την έκδοση αναλήψεων υποχρεώσεων και την εκκαθάριση δαπανών είναι η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών, Διοικητικής Υποστήριξης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Από την 1.1.2018, ο ειδικός φορέας 17-660 καταργείται και η ΑΕΠΠ λειτουργεί σύμφωνα με τον Ειδικό Κανονισμό Οικονομικής Διαχείρισης αυτής (π.δ. 58/2017, Α΄ 88).»	09/08/2017
192.	Α' 116	09/08/2017	Ν.4487/2017, άρθρο 43, παρ.2η	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 357	Στο τέλος των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 357 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει, προστίθεται εδάφιο τελευταίο ως εξής: «Οι αποσπάσεις και μετατάξεις που πραγματοποιούνται κατ’ εξαίρεση για την κάλυψη των άμεσων αναγκών της ΑΕΠΠ κατά τα δύο (2) πρώτα έτη από τη συγκρότησή της, εξαιρούνται, για το ίδιο διάστημα, από τις διαδικασίες, τους όρους και τις προϋποθέσεις που τίθενται δυνάμει των διατάξεων του ν. 4440/2016 (Α΄ 224), όπως ισχύει.»	09/08/2017
193.	Α' 116	09/08/2017	Ν.4487/2017, άρθρο 43, παρ.3η	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά την παρ. 4 του άρθρου 369	Μετά την παρ. 4 του άρθρου 369 του ν. 4412/2016 προστίθεται παράγραφος 5 ως εξής: Η διαδικασία προσφυγής του παρόντος άρθρου δεν εφαρμόζεται: α) αν η αναθέτουσα αρχή δημοσίευσε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκήρυξη, σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 65 του παρόντος ή την παράγραφο 5 του άρθρου 295 του παρόντος, κατά περίπτωση, με την οποία γνωστοποιεί την πρόθεσή της να αναθέσει τη σύμβαση και εφάρμοσε δεκαήμερη τουλάχιστον προθεσμία αναστολής της σύναψης, από την επομένη της δημοσίευσης της προκήρυξης, εφόσον η προκήρυξη αυτή συντάχθηκε σύμφωνα με το Παράρτημα XII του Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2015/1986 της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως ισχύει, β) σε περίπτωση σύναψης συμφωνίας πλαισίου και εφαρμογής δυναμικού συστήματος αγορών, όταν παραβιάζονται οι υποχρεώσεις που προκύπτουν από τα άρθρα 39 και 33 του ν. 4412/2016, αν η αναθέτουσα αρχή έχει αποστείλει την απόφαση ανάθεσης μαζί με συνοπτική έκθεση των λόγων της παρ. 2 του άρθρου 70 του ν. 4412/2016 στους ενδιαφερόμενους προσφέροντες, αναφέροντας τις προθεσμίες αναστολής σύναψης της σύμβασης και εφαρμόσει δεκαήμερη τουλάχιστον προθεσμία αναστολής της σύναψης, από την επομένη της αποδεδειγμένης παραλαβής της απόφασης από τους ενδιαφερόμενους προσφέροντες. Η παρούσα παράγραφος ισχύει αναδρομικά από την 26η Ιουνίου 2017.	26/06/2017
194.	Α' 116	09/08/2017	Ν.4487/2017, άρθρο 43, παρ.4η	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	7. Οι διατάξεις του Βιβλίου ΙV (άρθρα 345 έως 374) διέπουν τις διαφορές που αναφύονται από πράξεις ή παραλείψεις, οι οποίες εκδίδονται ή συντελούνται από την αναθέτουσα αρχή στο πλαίσιο διαγωνιστικής διαδικασίας που ξεκινά: α) για τις δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών και προμηθειών, μετά την 26η Ιουνίου 2017, β) για τις δημόσιες συμβάσεις δημοσίων έργων και μελετών και τις συμβάσεις παραχώρησης με εκτιμώμενη αξία άνω των πέντε εκατομμυρίων διακοσίων είκοσι πέντε χιλιάδων (5.225.000) ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), μετά την 1η Ιανουαρίου 2018 και γ) για τις δημόσιες συμβάσεις δημοσίων έργων και μελετών και τις συμβάσεις παραχώρησης με εκτιμώμενη αξία από εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ έως τα πέντε εκατομμύρια διακόσιες είκοσι τέσσερεις χιλιάδες εννιακόσια ενενήντα εννέα (5.224.999) ευρώ, μετά την 1η Μαρτίου 2018. Μέχρι τότε οι ως άνω διαφορές διέπονται από τις διατάξεις του ν. 3886/2010 (Α΄ 173). Η παρούσα παράγραφος ισχύει αναδρομικά από την 26η Ιουνίου 2017.	Η παρ. 7 του άρθρου 379 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής: «Οι διατάξεις του Βιβλίου ΙV (άρθρα 345 έως 374) διέπουν τις διαφορές που αναφύονται από πράξεις ή παραλείψεις, οι οποίες εκδίδονται ή συντελούνται από αναθέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς, στο πλαίσιο διαδικασίας σύναψης σύμβασης, η οποία εκκινεί, κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 61,120, 290 και 330 του παρόντος: α) για τις δημόσιες συμβάσεις γενικών υπηρεσιών και τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, μετά την 26η Ιουνίου 2017, β) για τις δημόσιες συμβάσεις έργων και τις δημόσιες συμβάσεις εκπόνησης μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, με εκτιμώμενη αξία σύμβασης (χωρίς Φ.Π.Α.) ίση ή ανώτερη από τα κατώτατα όρια των άρθρων 5 και 235 του παρόντος, όπως ισχύουν κάθε φορά, μετά την 1η Ιανουαρίου 2018. Μέχρι τότε οι ως άνω διαφορές συνεχίζουν να διέπονται από τις διατάξεις του ν. 3886/2010 (Α΄ 173). Τα προηγούμενα εδάφια της παρούσας περίπτωσης εφαρμόζονται και στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων παραχώρησης έργων και υπηρεσιών με εκτιμώμενη αξία σύμβασης ίση ή ανώτερη από το κατώτατο όριο του άρθρου 1 παρ.2 περίπτωση α΄ του ν. 4413/2016 (Α΄ 148), όπως ισχύει κάθε φορά, γ) για τις δημόσιες συμβάσεις έργων και τις δημόσιες συμβάσεις εκπόνησης μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, με εκτιμώμενη αξία σύμβασης (χωρίς Φ.Π.Α.) ανώτερη των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ και κατώτερη από τα όρια των άρθρων 5 και 235 του παρόντος, όπως ισχύουν κάθε φορά, μετά την 1η Μαρτίου 2018. Μέχρι τότε για τις ως άνω διαφορές εφαρμόζεται το άρθρο 127, σε συνδυασμό με το άρθρο 376 παράγραφος 12 του παρόντος. Τα προηγούμενα εδάφια της παρούσας περίπτωσης εφαρμόζονται και στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων παραχώρησης έργων και υπηρεσιών με εκτιμώμενη αξία κατώτερη από το όριο του άρθρου 1 παρ. 2 περίπτωση α΄ του ν.4413/2016 (Α΄ 148), όπως ισχύει κάθε φορά.» Η παρούσα παράγραφος ισχύει αναδρομικά από την 26η Ιουνίου 2017.	26/06/2017
195.	Α' 137	13/09/2017	Ν.4488/2017, άρθρο 39, παρ.1η	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά την περίπτωση β΄	Στην παρ. 2 του άρθρου 73 του ν.4412/2016 (Α΄ 147) μετά την περίπτωση β΄ προστίθεται περίπτωση γ΄ ως εξής: γ) γνωρίζει ή μπορεί να αποδείξει με τα κατάλληλα μέσα ότι έχουν επιβληθεί σε βάρος του οικονομικού φορέα, μέσα σε χρονικό διάστημα δύο (2) ετών πριν από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής προσφοράς ή αίτησης συμμετοχής: αα) τρεις (3) πράξεις επιβολής προστίμου από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας που χαρακτηρίζονται, σύμφωνα με την υπουργική απόφαση 2063/Δ1632/2011 (Β΄ 266), όπως εκάστοτε ισχύει, ως «υψηλής» ή «πολύ υψηλής» σοβαρότητας, οι οποίες προκύπτουν αθροιστικά από τρεις (3) διενεργηθέντες ελέγχους, ή ββ) δύο (2) πράξεις επιβολής προστίμου από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας που αφορούν την αδήλωτη εργασία, οι οποίες προκύπτουν αθροιστικά από δύο (2) διενεργηθέντες ελέγχους. Οι υπό αα΄ και ββ΄ κυρώσεις πρέπει να έχουν αποκτήσει τελεσίδικη και δεσμευτική ισχύ. Ο λόγος αποκλεισμού δεν εφαρμόζεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς ΦΠΑ, είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ.	13/11/2017
196.	Α' 137	13/09/2017	Ν.4488/2017, άρθρο 39, παρ.2η	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά την περίπτωση β΄	Στην παρ. 2 του άρθρου 80 του ν. 4412/2016 προστίθεται περίπτωση γ΄ ως εξής: «γ) για την περίπτωση γ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 73, πιστοποιητικό από τη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Συντονισμού της Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων, από το οποίο να προκύπτουν οι πράξεις επιβολής προστίμου που έχουν εκδοθεί σε βάρος του οικονομικού φορέα σε χρονικό διάστημα δύο (2) ετών πριν από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής προσφοράς ή αίτησης συμμετοχής.»	13/11/2017
197.	Α' 137	13/09/2017	Ν.4488/2017, άρθρο 39, παρ.3η	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά την παράγραφο 2	Στο άρθρο 305 του ν. 4412/2016 προστίθεται παράγραφος 3 ως εξής: «3. Ο λόγος αποκλεισμού της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 73 περιλαμβάνεται πάντοτε στους κανόνες και τα κριτήρια της παραγράφου 1.».	13/11/2017
198.	Α' 137	13/09/2017	Ν.4488/2017, άρθρο 39, παρ.4η	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 1, τελευταίο εδάφιο	Στην παρ. 1 του άρθρου 335 του ν. 4412/2016 προστίθεται τελευταίο εδάφιο ως εξής: «Οι αναθέτοντες φορείς επιβάλλουν τον όρο ότι κατά την εκτέλεση της σύμβασης ο ανάδοχος υποχρεούται να τηρεί τις διατάξεις της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου.».	13/11/2017
199.	Α' 152	13/10/2017	Ν.4491/2017, άρθρο 20	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Το άρθρο 174	Το άρθρο 174 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως ακολούθως:«1. Κατά των εκτελεστών πράξεων ή παραλείψεων της διευθύνουσας υπηρεσίας, που προσβάλλουν για πρώτη φορά δικαίωμα του αναδόχου, χωρεί ένσταση.[...]» (Μπορείτε να δείτε εδώ, το κείμενο του άρθρου πριν την τροποποίηση)	13/10/2017
200.	Α' 152	13/10/2017	Ν.4491/2017, άρθρο 21	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Το άρθρο 175	Το άρθρο 175 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως ακολούθως: «1. Κάθε διαφορά μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών που προκύπτει από τη σύμβαση κατασκευής δημόσιου έργου, ανεξάρτητα από τον χαρακτήρα της σύμβασης ως διοικητικής ή ως ιδιωτικού δικαίου, επιλύεται με την άσκηση προσφυγής ή αγωγής στο διοικητικό εφετείο της περιφέρειας, στην οποία εκτελείται το έργο.[...]» (Μπορείτε να δείτε εδώ, το κείμενο του άρθρου πριν την τροποποίηση)	13/10/2017
201.	Α' 152	13/10/2017	Ν.4491/2017, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Το άρθρο 198	Το άρθρο 198 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως ακολούθως: «1. Στις περιπτώσεις που ρητά ορίζεται στο νόμο αυτόν, καθώς και σε κάθε άλλη περίπτωση εκτελεστής πράξης ή παράλειψης της διευθύνουσας υπηρεσίας που βλάπτει για πρώτη φορά δικαίωμα του αναδόχου, ασκείται ένσταση.[...]» (Μπορείτε να δείτε εδώ, το κείμενο του άρθρου πριν την τροποποίηση)	13/10/2017
202.	Α' 152	13/10/2017	Ν.4491/2017, άρθρο 23	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά την παρ. 13 του άρθρου 376	Στο άρθρο 376 του ν. 4412/2016 προστίθενται παράγραφοι 14, 15 και 16, ως ακολούθως: «14. Το άρθρο 175 του ν. 4412/2016 εφαρμόζεται και στις διαφορές που ανακύπτουν από συμβάσεις έργων και μελετών που έχουν συναφθεί πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 4412/2016. 15. Ενστάσεις και αιτήσεις θεραπείας που έχουν ασκηθεί έως την 1.11.2017, καθώς και αυτές για τις οποίες η προθεσμία άσκησής τους δεν έχει παρέλθει κατά την ανωτέρω ημερομηνία, διέπονται από τις διατάξεις που ίσχυαν κατά την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης. 16. Κανονιστικές πράξεις, καθώς και οι εξουσιοδοτικές αυτών διατάξεις, με τις οποίες συγκροτήθηκαν αποφαινόμενα ή γνωμοδοτικά όργανα επί αιτήσεων θεραπείας κατά την εκτέλεση δημοσίων έργων ή μελετών, εξακολουθούν να ισχύουν και τα όργανα αυτά επιλαμβάνονται εφεξής των προβλεπομένων, στα άρθρα 174 και 198, ενστάσεων.»	13/10/2017
203.	Α' 152	13/10/2017	Ν.4491/2017, άρθρο 27	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Η αίτηση αναστολής κατατίθεται στο αρμόδιο δικαστήριο μέσα σε προθεσμία δέκα (10) ημερών από την έκδοση της απόφασης επί της προδικαστικής προσφυγής.	Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 372 του ν.4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «Η αίτηση αναστολής κατατίθεται στο αρμόδιο δικαστήριο μέσα σε προθεσμία δέκα (10) ημερών από την έκδοση της απόφασης επί της προδικαστικής προσφυγής και συζητείται το αργότερο εντός τριάντα (30) ημερών από την κατάθεσή της.»	13/10/2017
204.	Α' 152	13/10/2017	Ν.4491/2017, άρθρο 28	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 379	Στο άρθρο 379 του ν. 4412/2016 προστίθεται παραγραφος 14 ως εξής: «14. Προσφυγές ή αγωγές, που έχουν κατατεθεί μέχρι την 1.11.2017, δικάζονται από το Δικαστήριο, στο οποίο έχουν κατατεθεί. Εξαιρετικά, όσες από αυτές εκκρεμούν στο πολιτικό Πενταμελές Εφετείο αλλά δεν είναι εγγεγραμμένες στο πινάκιο γιατί έχει ματαιωθεί η συζήτησή τους, όταν επαναφερθούν για συζήτηση, θα εισαχθούν στο πολιτικό Τριμελές Εφετείο.»	13/10/2017
205.	Α' 170	08/11/2017	Ν.4496/2017, άρθρο 22	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	1. Οι αναθέτουσες αρχές επιβάλλουν τον όρο ότι κατά την εκτέλεση της σύμβασης ο ανάδοχος τηρεί τις υποχρεώσεις στους τομείς του περιβαλλοντικού, κοινωνικοασφαλιστικού και εργατικού δικαίου, που έχουν θεσπισθεί με το δίκαιο της Ένωσης, το εθνικό δίκαιο, συλλογικές συμβάσεις ή διεθνείς διατάξεις περιβαλλοντικού, κοινωνικοασφαλιστικού και εργατικού δικαίου, οι οποίες απαριθμούνται στο Παράρτημα X του Προσαρτήματος Α΄. Ειδικά στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών καθαρισμού ή φύλαξης, περιλαμβάνονται, επιπλέον του όρου του πρώτου εδαφίου, τα στοιχεία που αναφέρονται στις περιπτώσεις α΄ έως στ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (Α΄115), όπως εκάστοτε ισχύει, καθώς και ο ειδικός όρος της παρ. 3 του ίδιου άρθρου. Οι όροι της παρούσας παραγράφου αναφέρονται ήδη στα έγγραφα της σύμβασης.	Η παρ. 1 του άρθρου 130 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147) τροποποιείται ως ακολούθως: «Άρθρο 130 1. Οι αναθέτουσες αρχές επιβάλλουν τον όρο ότι κατά την εκτέλεση της σύμβασης ο ανάδοχος τηρεί τις υποχρεώσεις στους τομείς του περιβαλλοντικού, κοινωνικοασφαλιστικού και εργατικού δικαίου, που έχουν θεσπισθεί με το δίκαιο της Ένωσης, το εθνικό δίκαιο, συλλογικές συμβάσεις ή διεθνείς διατάξεις περιβαλλοντικού, κοινωνικοασφαλιστικού και εργατικού δικαίου, οι οποίες απαριθμούνται στο Παράρτημα X του Προσαρτήματος Α΄. Ειδικά: α) στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών καθαρισμού ή φύλαξης, περιλαμβάνονται, επιπλέον του όρου του πρώτου εδαφίου, τα στοιχεία που αναφέρονται στις περιπτώσεις α΄ έως στ΄ της παρ. 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (Α΄ 115), όπως εκάστοτε ισχύει, καθώς και ο ειδικός όρος της παραγράφου 3 του ίδιου άρθρου και β) στις συμβάσεις προμηθειών προϊόντων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 2939/2001, επιπλέον του όρου του πρώτου εδαφίου περιλαμβάνεται ο όρος ότι ο ανάδοχος υποχρεούται κατά την υπογραφή της σύμβασης και καθ’ όλη τη διάρκεια εκτέλεσης να τηρεί τις υποχρεώσεις των παραγράφων 2 και 11 του άρθρου 4β ή και της παρ. 1 του άρθρου 12 ή και της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν. 2939/2001. Η τήρηση των υποχρεώσεων ελέγχεται από την αναθέτουσα αρχή μέσω του αρχείου δημοσιοποίησης εγγεγραμμένων παραγωγών στο Εθνικό Μητρώο Παραγωγών (ΕΜΠΑ) που τηρείται στην ηλεκτρονική σελίδα του Ε.Ο.ΑΝ. εντός της προθεσμίας της παραγράφου 4 του άρθρου 105 και αποτελεί προϋπόθεση για την υπογραφή του συμφωνητικού, στο οποίο γίνεται υποχρεωτικά μνεία του αριθμού ΕΜΠΑ του υπόχρεου παραγωγού. Η μη τήρηση των υποχρεώσεων του προηγούμενου εδαφίου έχει τις συνέπειες της παραγράφου 5 του άρθρου 105. Οι όροι της παρούσας παραγράφου αναφέρονται ήδη στα έγγραφα της σύμβασης.».	01/01/2018
206.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.1	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	5. Η αθέτηση της υποχρέωσης της παρ. 2 συνιστά σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα του οικονομικού φορέα κατά την έννοια της παρ. 6 του άρθρου 73, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στις κείμενες διατάξεις. Ειδικά, κατά τη διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών καθαρισμού ή/και φύλαξης, ως σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα νοούνται ιδίως τα προβλεπόμενα στην περίπτωση γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (Α΄ 115).	Η παρ. 5 του άρθρου 18 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147), αντικαθίσταται ως εξής: «5. Η αθέτηση της υποχρέωσης της παραγράφου 2 συνιστά σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα του οικονομικού φορέα κατά την έννοια της περίπτωσης θ΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 73, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στις κείμενες διατάξεις. Ειδικά, κατά τη διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών καθαρισμού ή/και φύλαξης, ως σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα νοούνται ιδίως τα προβλεπόμενα στο δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (Α΄ 115).»	13/11/2017
207.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.2	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	β) να απαιτούνται προηγμένες ηλεκτρονικές υπογραφές, όπως ορίζονται στο π.δ. 150/2001 (Α΄ 125).	Το πρώτο εδάφιο της περίπτωσης β΄ της παρ. 2 του άρθρου 37 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «β) να απαιτούνται προηγμένες ηλεκτρονικές υπογραφές, όπως ορίζονται στον Κανονισμό (ΕΕ) 910/2014.».	13/11/2017
208.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.3	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	3. Το παρόν άρθρο δεν εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις κάτω των ορίων.	Η παρ. 3 του άρθρου 67 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «3. Το παρόν άρθρο εφαρμόζεται και στις δημόσιες συμβάσεις κάτω των ορίων, του άρθρου 121 οι οποίες διενεργούνται με ηλεκτρονικά μέσα κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου.».	13/11/2017
209.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.4	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά την περίπτωση γγ΄ και πριν την περίπτωση β΄ της παρ. 1 του άρθρου 72	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Για τα προηγούμενα στάδια της κατακύρωσης η εγγύηση συμμετοχής επιστρέφεται στους συμμετέχοντες στην περίπτωση απόρριψης της προσφοράς τους και εφόσον δεν έχει ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή ή ένδικο βοήθημα ή έχει εκπνεύσει άπρακτη η προθεσμία άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής ή ένδικων βοηθημάτων ή έχει λάβει χώρα παραίτησης από το δικαίωμα άσκησης αυτών ή αυτά έχουν απορριφθεί αμετακλήτως.»	13/11/2017
210.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.5	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«ημερομηνία διενέργειας»	Στην περίπτωση η΄ της παρ. 4 του άρθρου 72 του ν. 4412/2016, η φράση «ημερομηνία διενέργειας» αντικαθίσταται από τη φράση «καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών».	13/11/2017
211.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.6	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«τελεσίδικη»	Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 73 η λέξη «τελεσίδικη» αντικαθίσταται από τη λέξη «αμετάκλητη».	13/11/2017
212.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.7	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Η υποχρέωση αποκλεισμού οικονομικού φορέα εφαρμόζεται επίσης όταν το πρόσωπο εις βάρος του οποίου εκδόθηκε τελεσίδικη καταδικαστική απόφαση είναι μέλος του διοικητικού, διευθυντικού ή εποπτικού οργάνου του εν λόγω οικονομικού φορέα ή έχει εξουσία εκπροσώπησης, λήψης αποφάσεων ή ελέγχου σε αυτό. Η υποχρέωση του προηγούμενου εδαφίου αφορά ιδίως: αα) στις περιπτώσεις εταιρειών περιορισμένης ευθύνης (Ε.Π.Ε.) και προσωπικών εταιρειών (Ο.Ε. και Ε.Ε.), τους διαχειριστές, ββ) στις περιπτώσεις ανωνύμων εταιρειών (Α.Ε.), τον Διευθύνοντα Σύμβουλο, καθώς και όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου.	Τα δύο τελευταία εδάφια της παραγράφου 1 του άρθρου 73 αντικαθίστανται ως εξής: «Η υποχρέωση αποκλεισμού οικονομικού φορέα εφαρμόζεται επίσης όταν το πρόσωπο εις βάρος του οποίου εκδόθηκε αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση είναι μέλος του διοικητικού, διευθυντικού ή εποπτικού οργάνου του εν λόγω οικονομικού φορέα ή έχει εξουσία εκπροσώπησης, λήψης αποφάσεων ή ελέγχου σε αυτό. Η υποχρέωση του προηγούμενου εδαφίου αφορά: αα) στις περιπτώσεις εταιρειών περιορισμένης ευθύνης (Ε.Π.Ε.), ιδιωτικών κεφαλαιουχικών εταιρειών (Ι.Κ.Ε.) και προσωπικών εταιρειών (Ο.Ε. και Ε.Ε.), τους διαχειριστές, ββ) στις περιπτώσεις ανωνύμων εταιρειών (Α.Ε.), τον διευθύνοντα σύμβουλο, καθώς και όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, γγ) στις περιπτώσεις των συνεταιρισμών τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου.».	13/11/2017
213.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.8	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Οποιοσδήποτε οικονομικός φορέας εμπίπτει σε μια από τις καταστάσεις που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 4 μπορεί να προσκομίζει στοιχεία προκειμένου να αποδείξει ότι τα μέτρα που έλαβε επαρκούν για να αποδείξουν την αξιοπιστία του, παρότι συντρέχει ο σχετικός λόγος αποκλεισμού.»	Το πρώτο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «Οποιοσδήποτε οικονομικός φορέας εμπίπτει σε μια από τις καταστάσεις που αναφέρονται στις παραγράφους 1, 2γ και 4 μπορεί να προσκομίζει στοιχεία προκειμένου να αποδείξει ότι τα μέτρα που έλαβε επαρκούν για να αποδείξουν την αξιοπιστία του, παρότι συντρέχει ο σχετικός λόγος αποκλεισμού.».	13/11/2017
214.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.9	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 73	Προστίθενται παράγραφοι 10 και 11, που έχουν ως εξής: «10. Εάν η περίοδος αποκλεισμού δεν έχει καθοριστεί με αμετάκλητη απόφαση, ορίζεται ότι στις περιπτώσεις της παραγράφου 1 η περίοδος αυτή ανέρχεται σε πέντε (5) έτη από την ημερομηνία της καταδίκης με αμετάκλητη απόφαση και στις περιπτώσεις της παραγράφου 4 στα τρία (3) έτη από την ημερομηνία του σχετικού γεγονότος. 11. Το παρόν άρθρο δεν εφαρμόζεται σε δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α..».	13/11/2017
215.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.10	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	1. Αν στο πλαίσιο διαδικασίας σύναψης μίας δημόσιας σύμβασης διαπιστωθεί ότι συντρέχει στο πρόσωπο ενός οικονομικού φορέα ένας από τους λόγους αποκλεισμού των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 73 και ο οικονομικός φορέας δεν λάβει μέτρα για να αποδείξει την αξιοπιστία του, όπως αυτά ορίζονται στην παρ. 7 του άρθρου 73 μπορεί να επιβληθεί εις βάρος του αποκλεισμός από την συμμετοχή σε εν εξελίξει και μελλοντικές διαδικασίες σύναψης συμβάσεων για εύλογο χρονικό διάστημα.	Η παράγραφος 1 του άρθρου 74 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Αν στο πλαίσιο διαδικασίας σύναψης μιας δημόσιας σύμβασης διαπιστωθεί ότι συντρέχει στο πρόσωπο ενός οικονομικού φορέα ένας από τους λόγους αποκλεισμού των παραγράφων 1, 2γ και 4 του άρθρου 73 κι ο οικονομικός φορέας δεν λάβει τα μέτρα για να αποδείξει την αξιοπιστία του, όπως αυτά ορίζονται στην παράγραφο 7 του άρθρου 73 μπορεί να επιβληθεί εις βάρος του αποκλεισμός από τη συμμετοχή σε εν εξελίξει και μελλοντικές διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων για εύλογο χρονικό διάστημα.».	13/11/2017
216.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.11	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Εάν η περίοδος αποκλεισμού δεν έχει καθορισθεί από τελεσίδικη απόφαση, η μέγιστη περίοδος αποκλεισμού δεν υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη από την ημερομηνία της καταδίκης με τελεσίδικη απόφαση στις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 73 και τα τρία (3) έτη από την ημερομηνία του σχετικού γεγονότος στις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παρ. 4 του άρθρου 73.	Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 74 αντικαθίσταται ως εξής: «Εάν η περίοδος αποκλεισμού δεν έχει καθορισθεί από τελεσίδικη απόφαση, η μέγιστη περίοδος αποκλεισμού δεν υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη από την ημερομηνία της καταδίκης με αμετάκλητη απόφαση στις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 73 και τα τρία (3) έτη από την ημερομηνία του σχετικού γεγονότος στις περιπτώσεις που αναφέρονται στις παραγράφους 2γ και 4 του άρθρου 73.».	13/11/2017
217.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.12	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Ο αποκλεισμός οικονομικού φορέα από διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων του παρόντος Βιβλίου, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, επιφέρει αυτοδίκαια και τον αποκλεισμό του: α) από μελλοντικές ή εν εξελίξει διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων και β) από μελλοντικές ή εν εξελίξει διαδικασίες σύναψης συμβάσεων έργων, προμηθειών, υπηρεσιών υπό την έννοια του Βιβλίου II (άρθρα 222 έως 338) ή συμβάσεων παραχώρησης υπό την έννοια των διατάξεων με τις οποίες εναρμονίζεται η νομοθεσία στην Οδηγία 2014/23/ΕΕ για ίσο χρονικό διάστημα.»	Η παρ. 5 του άρθρου 74 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «5. Ο αποκλεισμός οικονομικού φορέα από διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων του παρόντος Βιβλίου, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, επιφέρει αυτοδίκαια και τον αποκλεισμό του από μελλοντικές ή εν εξελίξει διαδικασίες σύναψης συμβάσεων έργων, προμηθειών, υπηρεσιών του Βιβλίου II (άρθρα 222 έως 338) ή συμβάσεων παραχώρησης έργων και υπηρεσιών του ν. 4413/2016 (Α΄ 148) για ίσο χρονικό διάστημα.».	13/11/2017
218.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.13	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά το άρθρο 79	Μετά το άρθρο 79 προστίθεται άρθρο 79Α ως εξής: «Άρθρο 79Α Υπογραφή Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης. 1. Κατά την υποβολή του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης (ΕΕΕΣ) του άρθρου 79, είναι δυνατή, με μόνη την υπογραφή του κατά περίπτωση εκπροσώπου του οικονομικού φορέα η προκαταρκτική απόδειξη των λόγων αποκλεισμού που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 73 για το σύνολο των φυσικών προσώπων που είναι μέλη του διοικητικού, διευθυντικού ή εποπτικού οργάνου του ή έχουν εξουσία εκπροσώπησης, λήψης αποφάσεων ή ελέγχου σε αυτόν. 2. Ως εκπρόσωπος του οικονομικού φορέα για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου, νοείται ο νόμιμος εκπρόσωπος αυτού, όπως προκύπτει από το ισχύον καταστατικό ή το πρακτικό εκπροσώπησής του κατά το χρόνο υποβολής της προσφοράς ή αίτησης συμμετοχής ή το αρμοδίως εξουσιοδοτημένο φυσικό πρόσωπο να εκπροσωπεί τον οικονομικό φορέα για διαδικασίες σύναψης συμβάσεων ή για συγκεκριμένη διαδικασία σύναψης σύμβασης. 3. Το παρόν άρθρο εφαρμόζεται και για την υπογραφή του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης (ΤΕΥΔ) το οποίο εκδίδει η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.).». Το παρόν άρθρο έχει εφαρμογή και για τις διαδικασίες σύναψης που είναι σε εξέλιξη και είναι στο στάδιο πριν την κατακύρωση.	13/11/2017
219.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.14	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά το δεύτερο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 80	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Ειδικά τα αλλοδαπά ιδιωτικά έγγραφα μπορούν να συνοδεύονται από μετάφρασή τους στην ελληνική γλώσσα επικυρωμένη είτε από πρόσωπο αρμόδιο κατά τις διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας είτε από πρόσωπο κατά νόμο αρμόδιο της χώρας στην οποία έχει συνταχθεί το έγγραφο.».	13/11/2017
220.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.15	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος του άρθρου 80	Προστίθεται παράγραφος 11 ως εξής: «11. Το παρόν άρθρο δεν εφαρμόζεται σε δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ (χωρίς ΦΠΑ).».	13/11/2017
221.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.16	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«υπό τους όρους της παραγράφου 4 του άρθρου 73»	Στο δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης ε΄ της παρ. 1 του άρθρου 91 του ν. 4412/2016 η φράση «υπό τους όρους της παραγράφου 4 του άρθρου 73» αντικαθίσταται από τη φράση «υπό τους όρους της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 73».	13/11/2017
222.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.17	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά το δεύτερο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 92	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Ειδικά, τα αλλοδαπά ιδιωτικά έγγραφα μπορούν να συνοδεύονται από μετάφρασή τους στην ελληνική γλώσσα επικυρωμένη είτε από πρόσωπο αρμόδιο κατά τις διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας είτε από πρόσωπο κατά νόμο αρμόδιο της χώρας στην οποία έχει συνταχθεί το έγγραφο.».	13/11/2017
223.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.18	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«4. Τα αποτελέσματα των ανωτέρω σταδίων επικυρώνονται με απόφαση του αποφαινόμενου οργάνου της αναθέτουσας αρχής, η οποία κοινοποιείται με επιμέλεια αυτής στους προσφέροντες ή στους συμμετέχοντες. Κατά της ανωτέρω απόφασης χωρεί ένσταση, σύμφωνα με το άρθρο 127 για συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία έως εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ (προ ΦΠΑ) ή η, σύμφωνα με το άρθρο 360 προδικαστική προσφυγή για συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία ανώτερη των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ (προ ΦΠΑ).»	Η παρ. 4 του άρθρου 100 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «4. Τα αποτελέσματα κάθε σταδίου επικυρώνονται με απόφαση του αποφαινόμενου οργάνου της αναθέτουσας αρχής, η οποία κοινοποιείται με επιμέλεια αυτής στους προσφέροντες ή στους συμμετέχοντες. Ειδικά, για τις συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία έως εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ, πλέον ΦΠΑ, που δεν διενεργούνται με ηλεκτρονικά μέσα, εκδίδεται μία απόφαση, κατά τα ανωτέρω, ανεξαρτήτως του κριτηρίου ανάθεσης. Για τις συμβάσεις με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, μόνο βάσει τιμής ανεξαρτήτως ποσού και ανεξαρτήτως διαδικασίας, εκδίδεται μια απόφαση, με την οποία επικυρώνονται τα αποτελέσματα: α) όλων των σταδίων της παραγράφου 2 στην περίπτωση ανοικτής διαδικασίας και β) του δεύτερου σταδίου, ήτοι της υποβολής προσφορών, στην περίπτωση κλειστής διαδικασίας και ανταγωνιστικής διαδικασίας με διαπραγμάτευση. Κατά των ανωτέρω αποφάσεων χωρεί ένσταση, σύμφωνα με το άρθρο 127 για συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία έως και εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ, προ ΦΠΑ, ή η, σύμφωνα με το άρθρο 360, προδικαστική προσφυγή για συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία ανώτερη των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, προ ΦΠΑ.».	13/11/2017
224.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.19	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«1. Μετά την αξιολόγηση των προσφορών, η αναθέτουσα αρχή ειδοποιεί εγγράφως τον προσφέροντα, στον οποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση («προσωρινό ανάδοχο»), να υποβάλει εντός προθεσμίας, που καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης και δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ούτε μεγαλύτερη των είκοσι (20) ημερών από την κοινοποίηση της σχετικής έγγραφης ειδοποίησης σε αυτόν, τα πρωτότυπα ή αντίγραφα που εκδίδονται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4250/2014 (Α΄ 74) όλων των δικαιολογητικών του άρθρου 80, όπως καθορίζονται ειδικότερα στα έγγραφα της σύμβασης, ως αποδεικτικά στοιχεία για τη μη συνδρομή των λόγων αποκλεισμού των άρθρων 73 και 74, καθώς και για την πλήρωση των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής των άρθρων 75, 76 και 77. Τα δικαιολογητικά υποβάλλονται στην αναθέτουσα αρχή σε σφραγισμένο φάκελο, ο οποίος παραδίδεται στο αρμόδιο όργανο αξιολόγησης.»	Η παρ. 1 του άρθρου 103 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Μετά την αξιολόγηση των προσφορών, η αναθέτουσα αρχή ειδοποιεί εγγράφως τον προσφέροντα, στον οποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση («προσωρινό ανάδοχο»), να υποβάλει εντός προθεσμίας, που καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης και δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ούτε μεγαλύτερη των είκοσι (20) ημερών από την κοινοποίηση της σχετικής έγγραφης ειδοποίησης σε αυτόν, τα αποδεικτικά έγγραφα νομιμοποίησης και τα πρωτότυπα ή αντίγραφα που εκδίδονται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4250/2014 (Α΄ 74) όλων των δικαιολογητικών του άρθρου 80, όπως καθορίζονται ειδικότερα στα έγγραφα της σύμβασης, ως αποδεικτικά στοιχεία για τη μη συνδρομή των λόγων αποκλεισμού των άρθρων 73 και 74, καθώς και για την πλήρωση των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής των άρθρων 75 έως 78. Τα δικαιολογητικά υποβάλλονται στην αναθέτουσα αρχή σε σφραγισμένο φάκελο, ο οποίος παραδίδεται στο αρμόδιο όργανο αξιολόγησης.».	13/11/2017
225.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.20	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«ο προσωρινός ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος»	Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 103 του ν. 4412/2016 διαγράφεται η φράση «ο προσωρινός ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος» και αντικαθίσταται από τη φράση «απορρίπτεται η προσφορά του προσωρινού αναδόχου».	13/11/2017
226.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.21	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«κηρύσσεται έκπτωτος»	Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 103 του ν. 4412/2016 διαγράφεται η φράση «κηρύσσεται έκπτωτος» και αντικαθίσταται από τη φράση «απορρίπτεται η προσφορά του προσωρινού αναδόχου».	13/11/2017
227.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«ο προσωρινός ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος»	Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 5 του άρθρου 103 του ν. 4412/2016 διαγράφεται η φράση «ο προσωρινός ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος» και αντικαθίσταται από τη φράση «απορρίπτεται η προσφορά του προσωρινού αναδόχου».	13/11/2017
228.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.23	ΔΙΑΓΡΑΦΗΚΕ	«είτε για την κήρυξη του προσωρινού αναδόχου ως έκπτωτου»	Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 103 διαγράφεται η φράση «είτε για την κήρυξη του προσωρινού αναδόχου ως έκπτωτου».	13/11/2017
229.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.24	ΔΙΑΓΡΑΦΗΚΕ	«Στην απόφαση κατακύρωσης αναφέρονται υποχρεωτικά οι προθεσμίες για την αναστολή της σύναψης της σύμβασης, σύμφωνα με τα άρθρα 360 επόμενα. Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης προμηθειών ή παροχής γενικών υπηρεσιών, το αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο, με αιτιολογημένη εισήγησή του, μπορεί να προτείνει την κατακύρωση της σύμβασης για ολόκληρη ή μεγαλύτερη ή μικρότερη ποσότητα κατά ποσοστό στα εκατό, που θα καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης. Το ποσοστό αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% για διαγωνισμούς προυπολογισθείσας αξίας μέχρι 100.000 ευρώ περιλαμβανομένου Φ.Π.Α. και το 15% για διαγωνισμούς προυπολογισθείσας αξίας από 100.001 ευρώ και άνω περιλαμβανομένου Φ.Π.Α. στην περίπτωση της μεγαλύτερης ποσότητας ή το 50% στην περίπτωση μικρότερης ποσότητας. Για κατακύρωση μέρους της ποσότητας κάτω του καθοριζόμενου από τα έγγραφα της σύμβασης ποσοστού, απαιτείται προηγούμενη αποδοχή από τον προμηθευτή.»	Το δεύτερο, τρίτο, τέταρτο και τελευταίο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 104 του ν. 4412/2016, ήτοι από τη φράση «Στην απόφαση κατακύρωσης αναφέρονται υποχρεωτικά…» έως και τη φράση «… της σύμβασης ποσοστού, απαιτείται προηγούμενη αποδοχή από τον προμηθευτή.» διαγράφονται.	13/11/2017
230.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.25	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«1. Στην απόφαση κατακύρωσης αναφέρονται υποχρεωτικά οι προθεσμίες για την αναστολή της σύναψης της σύμβασης, σύμφωνα με τα άρθρα 360 επόμενα. Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης προμηθειών ή γενικών υπηρεσιών, το αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο, με αιτιολογημένη εισήγησή του, μπορεί να προτείνει την κατακύρωση της σύμβασης για ολόκληρη ή μεγαλύτερη ή μικρότερη ποσότητα κατά ποσοστό στα εκατό, που θα καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης»	Η παρ. 1 του άρθρου 105 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Στην απόφαση κατακύρωσης αναφέρονται υποχρεωτικά οι προθεσμίες για την αναστολή της σύναψης της σύμβασης, σύμφωνα με τα άρθρα 360 και επόμενα. Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης προμηθειών ή παροχής γενικών υπηρεσιών, το αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο, με αιτιολογημένη εισήγησή του, μπορεί να προτείνει την κατακύρωση της σύμβασης για ολόκληρη ή μεγαλύτερη ή μικρότερη ποσότητα κατά ποσοστό στα εκατό, που θα καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης. Το ποσοστό αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% για διαγωνισμούς προϋπολογισθείσας αξίας μέχρι 100.000 ευρώ περιλαμβανομένου Φ.Π.Α. και το 15% για διαγωνισμούς προϋπολογισθείσας αξίας από 100.001 ευρώ και άνω περιλαμβανομένου Φ.Π.Α. στην περίπτωση της μεγαλύτερης ποσότητας ή το 50% στην περίπτωση μικρότερης ποσότητας. Για κατακύρωση μέρους της ποσότητας κάτω του καθοριζόμενου από τα έγγραφα της σύμβασης ποσοστού, απαιτείται προηγούμενη αποδοχή από τον προμηθευτή.».	13/11/2017
231.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.26	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«γ) κοινοποίησή της απόφασης κατακύρωσης στον προσωρινό ανάδοχο, εφόσον ο τελευταίος υποβάλει επικαιροποιημένα τα δικαιολογητικά του άρθρου 80, έπειτα από σχετική πρόσκληση.»	Η περίπτωση γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 105 του ν.4412/2016, τροποποιείται ως εξής: «γ) κοινοποίηση της απόφασης κατακύρωσης στον προσωρινό ανάδοχο, εφόσον ο τελευταίος υποβάλει επικαιροποιημένα τα δικαιολογητικά του άρθρου 80 και μόνον στην περίπτωση του προσυμβατικού ελέγχου ή της άσκησης προδικαστικής προσφυγής και ενδίκων μέσων κατά της απόφασης κατακύρωσης, έπειτα από σχετική πρόσκληση.».	13/11/2017
232.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.27	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«εντός είκοσι (20) ημερών»	Στην παρ. 4 του άρθρου 105 του ν. 4412/2016 η φράση «εντός είκοσι (20) ημερών» αντικαθίσταται από τη φράση «θέτοντάς του προθεσμία που δε μπορεί να υπερβαίνει τις είκοσι (20) ημέρες».	13/11/2017
233.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.28	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παρ. 6 του άρθρου 119	Προστίθεται τελευταίο εδάφιο ως εξής: «Το σχετικό συμφωνητικό όπου απαιτείται υπογράφεται από αυτόν.».	13/11/2017
234.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.29	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της περίπτωσης α΄ της παρ. 1 του άρθρου 121	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Σε περίπτωση που επείγουσα κατάσταση δεόντως τεκμηριωμένη από την αναθέτουσα αρχή καθιστά αδύνατη την τήρηση της ελάχιστης προθεσμίας που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να ορίζουν ελάχιστη προθεσμία που δεν είναι μικρότερη των δεκαπέντε (15) ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ.».	13/11/2017
235.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.30	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«με εκτιμώμενη αξία κάτω από 60.000 ευρώ»	Στον τίτλο του άρθρου 127 του ν. 4412/2016 η φράση «με εκτιμώμενη αξία κάτω από 60.000 ευρώ» αντικαθίσταται από τη φράση «με εκτιμώμενη αξία κατώτερη ή ίση των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ».	13/11/2017
236.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.31	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«με εκτιμώμενη αξία κάτω από 60.000 ευρώ»	Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 127 του ν. 4412/2016 η φράση με «εκτιμώμενη αξία κάτω των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ» αντικαθίσταται από τη φράση «με εκτιμώμενη αξία κατώτερη ή ίση των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ».	13/11/2017
237.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.32	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Για την άσκηση ένστασης κατά της διακήρυξης ή της πρόσκλησης, η ένσταση υποβάλλεται μέχρι πέντε (5) ημέρες πριν από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών.»	Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 127 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «Η ένσταση κατά της διακήρυξης υποβάλλεται σε προθεσμία που εκτείνεται μέχρι το ήμισυ του χρονικού διαστήματος από τη δημοσίευση της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ μέχρι την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών. Για τον υπολογισμό της προθεσμίας αυτής συνυπολογίζονται και οι ημερομηνίες της δημοσίευσης και της υποβολής των προσφορών.»	13/11/2017
238.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.33	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«2. Η ένσταση υποβάλλεται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής, η οποία αποφασίζει, σύμφωνα με τα οριζόμενα και στο άρθρο 221, εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών, μετά την άπρακτη πάροδο της οποίας τεκμαίρεται η απόρριψη της ένστασης. Για το παραδεκτό της άσκησης ένστασης, απαιτείται, με την κατάθεση της ένστασης, η καταβολή παραβόλου υπέρ του Δημοσίου ποσού ίσου με το ένα τοις εκατό (1%) επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης. Το παράβολο αυτό αποτελεί δημόσιο έσοδο. Το παράβολο επιστρέφεται με πράξη της αναθέτουσας αρχής, αν η ένσταση γίνει δεκτή από το αποφασίζον διοικητικό όργανο. Στις δημόσιες συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών, για την ένσταση κατά της διακήρυξης ή της πρόσκλησης γνωμοδοτεί το αρμόδιο τεχνικό συμβούλιο.»	Η παρ. 2 του άρθρου 127 του ν. 4412/2016, αντικαθίσταται ως εξής: «2. Η ένσταση υποβάλλεται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής, η οποία αποφασίζει, σύμφωνα με τα οριζόμενα και στο άρθρο 221, εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την κοινοποίηση της ένστασης η οποία μπορεί να γίνει και με ηλεκτρονικά μέσα σύμφωνα με το άρθρο 376 παράγραφος 11. Στην περίπτωση της ένστασης κατά της διακήρυξης ή της πρόσκλησης η ανάθετουσα αρχή αποφασίζει σε κάθε περίπτωση πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών. Με την άπρακτη πάροδο των ανωτέρω προθεσμιών τεκμαίρεται η απόρριψη της ένστασης. Για το παραδεκτό της άσκησης ένστασης, απαιτείται, με την κατάθεση της ένστασης, η καταβολή παραβόλου, υπέρ του Δημοσίου, ποσού ίσου με το ένα τοις εκατό (1%) επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης. Το παράβολο αυτό αποτελεί δημόσιο έσοδο. Το παράβολο επιστρέφεται με πράξη της αναθέτουσας αρχής, αν η ένσταση γίνει δεκτή ή μερικώς δεκτή από το αποφασίζον διοικητικό όργανο. Στις δημόσιες συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών, για την ένσταση κατά της διακήρυξης ή της πρόσκλησης γνωμοδοτεί το αρμόδιο τεχνικό συμβούλιο.».	13/11/2017
239.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.34	ΔΙΑΓΡΑΦΗΚΕ	«που να αναφέρει την ένδειξη "Εξοφλήθηκε"»	Στην περίπτωση γ΄ της παρ. 4 του άρθρου 200 του ν. 4412/2016 διαγράφεται η φράση «που να αναφέρει την ένδειξη «Εξοφλήθηκε»» και η περίπτωση δ΄ διαγράφεται.	13/11/2017
240.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.34	ΔΙΑΓΡΑΦΗΚΕ	«δ) Εξοφλητική απόδειξη του προμηθευτή, εάν το τιμολόγιο δεν φέρει την ένδειξη "Εξοφλήθηκε".»	Στην περίπτωση γ΄ της παρ. 4 του άρθρου 200 του ν. 4412/2016 διαγράφεται η φράση «που να αναφέρει την ένδειξη «Εξοφλήθηκε»» και η περίπτωση δ΄ διαγράφεται.	13/11/2017
241.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.35	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«ε) Πιστοποιητικά Φορολογικής και Ασφαλιστικής Ενημερότητας»	Η περίπτωση ε΄ της παρ. 4 του άρθρου 200 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «ε) Πιστοποιητικά Φορολογικής Ενημερότητας και Ασφαλιστικής Ενημερότητας σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.».	13/11/2017
242.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.36	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«δ) Πιστοποιητικά Φορολογικής και Ασφαλιστικής Ενημερότητας»	Η περίπτωση δ΄ της παρ. 5 του άρθρου 200 του ν.4412/2016 διαγράφεται και η περίπτωση δ΄ αντικαθίσταται ως εξής: «δ) Πιστοποιητικά Φορολογικής Ενημερότητας και Ασφαλιστικής Ενημερότητας σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.».	13/11/2017
243.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.37	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Επί της προσφυγής, αποφασίζει το αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο, ύστερα από γνωμοδότηση του αρμόδιου συλλογικού οργάνου.»	Το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 205 του ν.4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «Επί της προσφυγής, αποφασίζει το αρμοδίως αποφαινόμενο όργανο, ύστερα από γνωμοδότηση του προβλεπόμενου στις περιπτώσεις β΄ και δ΄ της παραγράφου 11 του άρθρου 221 οργάνου.».	13/11/2017
244.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.38	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«η) γνωμοδοτούν για τις προβλεπόμενες στον παρόντα νόμο ενστάσεις και προσφυγές που υποβάλλονται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής ή της Προϊσταμένης Αρχής.»	Η περίπτωση η΄ της παρ. 1 του άρθρου 221 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «η) γνωμοδοτούν για τις προβλεπόμενες στον παρόντα νόμο ενστάσεις και προσφυγές που υποβάλλονται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής ή της Προϊσταμένης Αρχής κατά το στάδιο της ανάθεσης και εκτέλεσης.».	13/11/2017
245.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.39	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παρ. 11 του άρθρου 221	Προστίθεται περίπτωση ζ΄ στην παρ. 11 του άρθρου 221 του ν. 4412/2016 ως εξής: «ζ) Η Επιτροπή της περίπτωσης β΄ εισηγείται και για ζητήματα τροποποίησης των συμβάσεων προμηθειών, σύμφωνα με το άρθρο 132 με την επιφύλαξη του άρθρου 41.».	13/11/2017
246.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.40	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά το πρώτο εδάφιο της παρ. 11 του άρθρου 258	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Τη συνδρομή των ανωτέρω απαιτήσεων εισηγείται η Διεύθυνση Ανάπτυξης και Τεχνικής Στήριξης Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή στον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης.».	13/11/2017
247.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.41	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«απαιτούνται προηγμένες ηλεκτρονικές υπογραφές, όπως ορίζονται στο π.δ. 150/2001.»	Το πρώτο εδάφιο της περίπτωσης β΄ της παρ. 2 του άρθρου 259 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «β) να απαιτούνται προηγμένες ηλεκτρονικές υπογραφές, όπως ορίζονται στον Κανονισμό (ΕΕ) 910/2014.».	13/11/2017
248.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.42	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«3. Το παρόν άρθρο δεν εφαρμόζεται στις συμβάσεις κάτω των ορίων.»	Η παρ. 3 του άρθρου 297 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «3. Το παρόν άρθρο εφαρμόζεται αναλόγως και στις δημόσιες συμβάσεις κάτω των ορίων, οι οποίες διενεργούνται με ηλεκτρονικά μέσα κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου.».	13/11/2017
249.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.43	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παρ. 1 του άρθρου 302	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Για τα προηγούμενα στάδια της κατακύρωσης η εγγύηση συμμετοχής επιστρέφεται στους συμμετέχοντες στην περίπτωση απόρριψης της προσφοράς τους και εφόσον δεν έχει ασκηθεί ένδικο μέσο ή έχει εκπνεύσει άπρακτη η προθεσμία άσκησης ένδικων μέσων ή παραίτησης από αυτά.».	13/11/2017
250.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.44	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«ημερομηνία διενέργειας»	Στην παρ. 4 του άρθρου 302 του ν. 4412/2016, η φράση «ημερομηνία διενέργειας» αντικαθίσταται από τη φράση «καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών».	13/11/2017
251.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.45	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«1. Οι αντικειμενικοί κανόνες και τα κριτήρια για τον αποκλεισμό και την επιλογή των οικονομικών φορέων που υποβάλλουν αίτηση προεπιλογής σε ένα σύστημα προεπιλογής, καθώς και οι αντικειμενικοί κανόνες και τα κριτήρια για τον αποκλεισμό και την επιλογή των υποψηφίων και των προσφερόντων σε ανοικτή διαδικασία, σε κλειστή διαδικασία, σε διαδικασία με διαπραγμάτευση, σε ανταγωνιστικό διάλογο, σε σύμπραξη καινοτομίας ή σε συνοπτικό διαγωνισμό, μπορούν να περιλαμβάνουν τους λόγους αποκλεισμού που παρατίθενται στο άρθρο 73, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται σε αυτό. Όταν ένας αναθέτων φορέας είναι αναθέτουσα αρχή, τα εν λόγω κριτήρια και κανόνες περιλαμβάνουν τους λόγους αποκλεισμού που απαριθμούνται στις παραγράφους 1, 2 και 4 του άρθρου 73, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο εν λόγω άρθρο. »	Η παρ. 1 του άρθρου 305 του ν. 4412/2016 αντικαθίστανται ως εξής: «1. Οι αντικειμενικοί κανόνες, οι λόγοι αποκλεισμού και τα κριτήρια για την επιλογή των οικονομικών φορέων που υποβάλλουν αίτηση προεπιλογής σε ένα σύστημα προεπιλογής, καθώς και οι αντικειμενικοί κανόνες, οι λόγοι αποκλεισμού και τα κριτήρια για την επιλογή των υποψηφίων και των προσφερόντων σε ανοικτή διαδικασία, σε κλειστή διαδικασία, σε διαδικασία με διαπραγμάτευση, σε ανταγωνιστικό διάλογο, σε σύμπραξη καινοτομίας, σε συνοπτικό διαγωνισμό ή σε απευθείας ανάθεση, μπορούν να περιλαμβάνουν τους λόγους αποκλεισμού που παρατίθενται στο άρθρο 73, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται σε αυτό. Όταν ένας αναθέτων φορέας είναι αναθέτουσα αρχή, οι εν λόγω κανόνες περιλαμβάνουν τους λόγους αποκλεισμού που απαριθμούνται στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 73, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο εν λόγω άρθρο.».	13/11/2017
252.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.46	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«1. Αν οι κανόνες και τα κριτήρια για τον αποκλεισμό και την επιλογή των οικονομικών φορέων περιλαμβάνουν τους λόγους αποκλεισμού που παρατίθενται στο άρθρο 73 και διαπιστωθεί ότι συντρέχει στο πρόσωπο οικονομικού φορέα ένας από τους λόγους αποκλεισμού των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 73 και ο οικονομικός φορέας δεν λάβει μέτρα για να αποδείξει την αξιοπιστία του, όπως αυτά ορίζονται στην παρ. 7 του άρθρου 73 μπορεί να επιβληθεί εις βάρος του αποκλεισμός από την συμμετοχή σε εν εξελίξει και μελλοντικές διαδικασίες σύναψης συμβάσεων για εύλογο χρονικό διάστημα.»	Η παρ. 1 του άρθρου 306 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Αν οι κανόνες και οι λόγοι αποκλεισμού περιλαμβάνουν τους λόγους αποκλεισμού που παρατίθενται στο άρθρο 73 και διαπιστωθεί ότι συντρέχει στο πρόσωπο ενός οικονομικού φορέα ένας από τους λόγους αποκλεισμού των παραγράφων 1, 2γ και 4 του άρθρου 73, και ο οικονομικός φορέας δεν λάβει τα μέτρα για να αποδείξει την αξιοπιστία του, όπως αυτά ορίζονται στην παράγραφο 7 του άρθρου 73, δύναται να επιβληθεί εις βάρος του αποκλεισμός από τη συμμετοχή σε εν εξελίξει και μελλοντικές διαδικασίες σύναψης συμβάσεων για εύλογο χρονικό διάστημα.»	13/11/2017
253.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.47	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της περίπτωσης α΄ της παρ. 1 του άρθρου 331	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Αν επείγουσα κατάσταση, δεόντως τεκμηριωμένη από τον αναθέτοντα φορέα, καθιστά αδύνατη την τήρηση της ελάχιστης προθεσμίας που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο, οι αναθέτοντες φορείς μπορούν να ορίζουν ελάχιστη προθεσμία που δεν είναι μικρότερη των 15 ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ.».	13/11/2017
254.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.48	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της περίπτωσης α΄ της παρ. 3 του άρθρου 340 μετά τη φράση «για την ορθή εφαρμογή των κανόνων της Ένωσης περί δημοσίων συμβάσεων, και»	Προστίθεται η φράση «μέσω της ιστοσελίδας της, και».	13/11/2017
255.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.49	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 1»	Στην παρ. 1 του άρθρου 346 του ν. 4412/2016, η φράση «των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 1» αντικαθίσταται από τη φράση «των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 1».	13/11/2017
256.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.50	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παρ. 1 του άρθρου 377	Προστίθεται περίπτωση 85 ως εξής: «85) της περίπτωσης β΄ της παραγράφου VII του άρθρου 186, της παρ. 8 του άρθρου 194 και της παρ. 5 του άρθρου 196 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87),».	13/11/2017
257.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.51	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	«(29) της περίπτωσης β΄ της παρ. VII του άρθρου 172, της παρ. 8 του άρθρου 194 και της παρ. 5 του άρθρου 196 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87)»	Η περίπτωση 29 της παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016 διαγράφεται.	13/11/2017
258.	Α' 171	13/11/2017	Ν.4497/2017, άρθρο 107, παρ.53	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Η ισχύς του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 38 αρχίζει από 1.1.2018.»	Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 379 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «Η ισχύς του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 38 αρχίζει από 1.6.2018.».	13/11/2017
259.	ΚΑΝΟΝΙΣΜΌΣ (ΕΕ) 2017/2365	18/12/2017	Για την τροποποίηση της οδηγίας 2014/24/ΕΕ	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Κατώτατα όρια του άρθρου 5 ν. 4412/2016	Το άρθρο 4 της οδηγίας (άρθρο 5 ν. 4412/2016) τροποποιείται ως εξής: α) στο στοιχείο α), το ποσό «5 225 000 EUR» αντικαθίσταται από το ποσό «5.548.000 EUR»· β) στο στοιχείο β), το ποσό «135 000 EUR» αντικαθίσταται από το ποσό «144.000 EUR»· γ) στο στοιχείο γ), το ποσό «209 000 EUR» αντικαθίσταται από το ποσό «221.000 EUR».	01/01/2018
260.	ΚΑΝΟΝΙΣΜΌΣ (ΕΕ) 2017/2364	18/12/2017	Για την τροποποίηση της οδηγίας 2014/25/ΕΕ	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Κατώτατα όρια του άρθρου 235 ν. 4412/2016	Το άρθρο 15 της οδηγίας (άρθρο 235 ν. 4412/2016) τροποποιείται ως εξής: (1) στο στοιχείο α), το ποσό «418 000 EUR» αντικαθίσταται από το ποσό «443.000 EUR», (2) στο στοιχείο β), το ποσό «5 225 000 EUR» αντικαθίσταται από το ποσό «5.548.000 EUR».	01/01/2018
261.	Α' 201	22/12/2017	Ν.4509/2017, άρθρο 53, παρ.1	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	Για να διασφαλισθεί η συνέχεια της λειτουργίας της ΑΕΠΠ, κατά την πρώτη εφαρμογή της παραγράφου αυτής, αμέσως μετά τη λήψη της απόφασης επιλογής των τριάντα (30) μελών της ΑΕΠΠ, κληρώνονται δέκα (10) μέλη, τα οποία διορίζονται για θητεία τριών (3) ετών. Στην κλήρωση αυτή δεν περιλαμβάνεται ο Πρόεδρος της ΑΕΠΠ, ο οποίος ορίζεται για πλήρη θητεία.	Το δεύτερο και τρίτο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 348 του ν. 4412/2016 καταργούνται αναδρομικά από την έναρξη ισχύος του ν. 4412/2016.	08/08/2016
262.	Α' 201	22/12/2017	Ν.4509/2017, άρθρο 53, παρ.2	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 355 παράγραφος 1 εδάφιο δεύτερο του ν. 1649/1986 (Α΄ 149)»	Στην παρ. 1 του άρθρου 358 του ν. 4412/2016 η φράση «σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 355 παράγραφος 1 εδάφιο δεύτερο του ν. 1649/1986 (Α΄ 149)» αντικαθίσταται από τη φράση «σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 43 του ν. 4194/2013 (Α΄ 208)».	22/12/2017
263.	Α' 5	17/01/2018	Ν.4512/2018, άρθρο 120, παρ.1	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	μετά τη λέξη «πιστωτικά»	Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 72 του ν. 4412/2016 μετά τη λέξη «πιστωτικά» προστίθενται οι λέξεις «ή χρηματοδοτικά».	17/01/2018
264.	Α' 5	17/01/2018	Ν.4512/2018, άρθρο 120, παρ.2	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	«γ) Εξοφλητική απόδειξη του αναδόχου, εάν το τιμολόγιο δεν φέρει την ένδειξη "Εξοφλήθηκε"».	Η περίπτωση γ΄ της παρ. 5 του άρθρου 200 του ν. 4412/2016 καταργείται.	17/01/2018
265.	Α' 5	17/01/2018	Ν.4512/2018, άρθρο 120, παρ.3	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	μετά τη λέξη «πιστωτικά»	Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 302 του ν. 4412/2016 μετά τη λέξη «πιστωτικά» προστίθενται οι λέξεις «ή χρηματοδοτικά».	17/01/2018
266.	Α' 25	20/02/2018	Ν.4519/2018, άρθρο 22, παρ.2	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	«ή σύμβασης παραχώρησης έργου».	Στο τέταρτο εδάφιο της περίπτωσης β’ της παρ. 2 του άρθρου 49 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) διαγράφεται η φράση «ή σύμβασης παραχώρησης έργου».	20/02/2018
267.	Α' 59	30/03/2018	Ν.4530/2018, άρθρο 79, παρ.8	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Σε περίπτωση που, η τεχνική υπηρεσία δεν πληροί τις προδιαγραφές επάρκειας, που προβλέπονται από την απόφαση της παρ. 1, θεωρείται υπηρεσία που δεν έχει τεχνική επάρκεια και η διεξαγωγή της διαδικασίας σύναψης, η εποπτεία και η επίβλεψη των δημοσίων συμβάσεων έργων ή μελετών αρμοδιότητας της, διενεργούνται, με προγραμματική σύμβαση, από την τεχνική υπηρεσία του εποπτεύοντος την αναθέτουσα αρχή φορέα ή της οικείας περιφέρειας ή από άλλη τεχνική υπηρεσία φορέων του κεντρικού δημόσιου τομέα.»	Το εδάφιο α΄της παρ. 2 του άρθρου 44 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147) αντικαθίσταται ως εξής: «Σε περίπτωση που η τεχνική υπηρεσία δεν πληροί τις προδιαγραφές επάρκειας που προβλέπονται από την απόφαση της παραγράφου 1, θεωρείται υπηρεσία που δεν έχει τεχνική επάρκεια και η διεξαγωγή της διαδικασίας σύναψης, η εποπτεία και η επίβλεψη των δημοσίων συμβάσεων, έργων ή μελετών αρμοδιότητάς της, διενεργούνται, με προγραμματική σύμβαση από την τεχνική υπηρεσία του εποπτεύοντος την αναθέτουσα αρχή φορέα ή της οικείας περιφέρειας ή από άλλη τεχνική υπηρεσία φορέων της Γενικής Κυβέρνησης της περίπτωσης β΄ της παρ.1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143).».	30/03/2018
268.	Α' 59	30/03/2018	Ν.4530/2018, άρθρο 79, παρ.9	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παρ. 5 του άρθρου 118 προστίθεται τελευταίο εδάφιο	«Κατ’ εξαίρεση, στην περίπτωση ορεινών ή νησιωτικών δήμων, και όταν έπειτα από τη σχετική πρόσκληση της αναθέτουσας αρχής δεν είναι δυνατή η κατάρτιση καταλόγου με τουλάχιστον τρεις (3) οικονομικούς φορείς, τότε η αναθέτουσα αρχή μπορεί να προβεί στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης σύμβασης έργου, μελέτης ή παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών χωρίς κλήρωση.»	30/03/2018
269.	Α' 59	30/03/2018	Ν.4530/2018, άρθρο 79, παρ.10	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Όταν ως κριτήριο ανάθεσης χρησιμοποιείται η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφοράς μόνο βάσει τιμής και η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης του έργου δεν υπερβαίνει το 1.000.000 ευρώ χωρίς να συνυπολογίζεται το κονδύλιο του ΦΠΑ, η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από τρεις τεχνικούς υπαλλήλους της αναθέτουσας αρχής που είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο της περίπτωσης η΄ της παρούσας παραγράφου και που ορίζονται από το αρμόδιο όργανο μετά από κλήρωση.»	Tο εδάφιο α΄της περίπτωσης α΄ της παρ. 8 του άρθρου 221 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147) αντικαθίσταται ως εξής: «Όταν ως κριτήριο ανάθεσης χρησιμοποιείται η πλέον συμφέρουσα, από οικονομική άποψη, προσφορά μόνο βάσει τιμής και η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης του έργου δεν υπερβαίνει το 1.000.000 ευρώ, χωρίς να συνυπολογίζεται το κονδύλιο του ΦΠΑ, η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από τρεις (3) τεχνικούς υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης η΄ της παρούσας παραγράφου, με εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και ειδικότητες που προσιδιάζουν στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών και που ορίζονται από το αρμόδιο όργανο μετά από κλήρωση.»	30/03/2018
270.	Α' 59	30/03/2018	Ν.4530/2018, άρθρο 107, παρ.1	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Έναν (1) εκπρόσωπο των Ο.Τ.Α. που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από την Περιφερειακή Ένωση Δήμων της έδρας της αναθέτουσας αρχής εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης στ΄.»	Η υποπερίπτωση ββ΄ της περίπτωσης β΄ της παρ. 8 του άρθρου 221 του ν. 4412/2016 (Α΄147) αντικαθίσταται ως εξής: «ββ) Έναν (1) εκπρόσωπο των Ο.Τ.Α., που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του, από την Περιφερειακή Ένωση Δήμων της έδρας της Περιφέρειας όπου εκτελείται το έργο, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης στ΄.».	30/03/2018
271.	Α' 59	30/03/2018	Ν.4530/2018, άρθρο 107, παρ.2	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Η κλήρωση διενεργείται υποχρεωτικά με βάση το ηλεκτρονικό σύστημα κληρώσεων της παραγράφου 6 του άρθρου 118, μεταξύ των τεχνικών υπαλλήλων του μητρώου της περίπτωσης η' της παραγράφου 8 του παρόντος άρθρου σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας με βάση την έδρα της αναθέτουσας αρχής, οι οποίοι διαθέτουν τα προσόντα της υποπερίπτωσης αα΄ της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 8 ή της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 9, κατά περίπτωση.»	Το εδάφιο β΄ της παρ. 10 του άρθρου 221 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147) αντικαθίσταται ως εξής: «Η κλήρωση διενεργείται υποχρεωτικά με βάση το ηλεκτρονικό σύστημα κληρώσεων της παραγράφου 6 του άρθρου 118 του παρόντος, μεταξύ των τεχνικών υπαλλήλων του μητρώου της περίπτωσης η΄ της παραγράφου 8 του παρόντος σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας με βάση την έδρα της αναθέτουσας αρχής, οι οποίοι διαθέτουν τα αντίστοιχα προσόντα της παραγράφου 8 ή 9 του παρόντος κατά περίπτωση.»	30/03/2018
272.	Α' 59	30/03/2018	Ν.4530/2018, άρθρο 107, παρ.3	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Προστίθεται περίπτωση ζ΄ στην παρ. 2 του άρθρου 49	«Στις περιπτώσεις συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών, προκειμένου να εκκινήσει η διαδικασία δημοπράτησης απαιτείται δέσμευση του 40% της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, το δε υπόλοιπο που τυχόν απαιτείται, δεσμεύεται με την κατακύρωση της σύμβασης ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις μεταφέρεται δέσμευση πίστωσης του προϋπολογισμού δημοπράτησης του αντίστοιχου έργου, εφόσον αυτό δημοπρατηθεί εντός ενός (1) έτους από την έκδοση βεβαίωσης περαίωσης της μελέτης. Στη δέσμευση πίστωσης έργου, εκτός από τη δέσμευση του προϋπολογισμού κατασκευής του έργου περιλαμβάνεται επιπλέον το κόστος των βασικών μελετητών ως τεχνικών συμβούλων - μελετητών της παραγράφου 7 του άρθρου 136 του παρόντος, το κόστος επίβλεψης - διοίκησης του έργου του άρθρου 136 του παρόντος, καθώς και τυχόν μεταφερόμενες οικονομικές εκκρεμότητες από τη σύμβαση εκπόνησης της αντίστοιχης μελέτης. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών προσδιορίζεται το κόστος επίβλεψης - διοίκησης του έργου ανά κατηγορία και προϋπολογισμό έργου.»	30/03/2018
273.	Α' 93	31/05/2018	Ν.4541/2018, άρθρο 15, παρ.1	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παρ. 3 του άρθρου 72 του ν. 4412/2016 μετά τις λέξεις «χρηματοδοτικά ιδρύματα»	Προστίθενται οι λέξεις «ή ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά την έννοια των περιπτώσεων β΄ και γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4364/ 2016 (Α΄13)».	31/05/2018
274.	Α' 93	31/05/2018	Ν.4541/2018, άρθρο 15, παρ.2	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παρ. 3 του άρθρου 302 του ν. 4412/2016 μετά τις λέξεις «χρηματοδοτικά ιδρύματα»	Προστίθενται οι λέξεις «ή ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά την έννοια των περιπτώσεων β΄ και γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4364/ 2016 (Α΄13)».	31/05/2018
275.	Α' 178	11/10/2018	Ν.4568/2018, άρθρο 57, παρ.1	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	«128 έως»	Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 1 του ν.4412/2016 (Α΄ 147) η φράση «128 έως» διαγράφεται.	11/10/2018
276.	Α' 178	11/10/2018	Ν.4568/2018, άρθρο 57, παρ.2.α)	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά τη φράση «Όταν πρόκειται να εκτελεστούν δημόσια έργα ή συμβάσεις παραχώρησης έργων»	Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 128 του ν. 4412/2016 μετά τη φράση «Όταν πρόκειται να εκτελεστούν δημόσια έργα ή συμβάσεις παραχώρησης έργων» προστίθεται η φράση «ή συμβάσεις έργων που υλοποιούνται ως Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) εκτιμώμενης αξίας σύμβασης» και η φράση «προβλεπόμενου συνολικού κόστους» διαγράφεται.	11/10/2018
277.	Α' 178	11/10/2018	Ν.4568/2018, άρθρο 57, παρ.2.β)	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά τη φράση ««Όταν πρόκειται να εκτελεστούν δημόσια έργα ή συμβάσεις παραχώρησης έργων»	Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 128 του ν. 4412/2016 μετά τη φράση «Όταν πρόκειται να εκτελεστούν δημόσια έργα ή συμβάσεις παραχώρησης έργων» προστίθεται η φράση «ή συμβάσεις έργων που υλοποιούνται ως Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).».	11/10/2018
278.	Α' 178	11/10/2018	Ν.4568/2018, άρθρο 57, παρ.3	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«(40) του ν. 3316/2005 (Α΄ 42), πλην των άρθρων 2Α, της παραγράφου 2 του άρθρου 11 και πλην των άρθρων 39 και 40 τα οποία παραμένουν σε ισχύ μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του άρθρου 83.»	Το πρώτο εδάφιο της περίπτωσης (40) της παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «(40) του ν. 3316/2005 (Α΄ 42), πλην των άρθρων 2Α, της παραγράφου 2 του άρθρου 11, της παραγράφου 1 του άρθρου 42 και των άρθρων 39 και 40, τα οποία παραμένουν σε ισχύ μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του άρθρου 83.».	11/10/2018
279.	Α' 178	11/10/2018	Ν.4568/2018, άρθρο 57, παρ.3	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην περίπτωση β΄ της παρ. 2 του άρθρου 49 του ν. 4412/2016	Προστίθενται εδάφια ως εξής: «Αν κατά την κατασκευή, ανακατασκευή ή συντήρηση των έργων οποιασδήποτε κατηγορίας, που εκτελούνται ως δημόσιες συμβάσεις, συμβάσεις παραχώρησης, έργα ΣΔΙΤ ή με αυτεπιστασία, απαιτείται η μετατόπιση ή οποιαδήποτε άλλη εργασία επί του δικτύου ή των εγκαταστάσεων ύδρευσης, αποχέτευσης λυμάτων και όμβριων υδάτων, ενέργειας, τηλεθέρμανσης, τηλεπικοινωνιών, πυρόσβεσης, οδοφωτισμού, φωτεινής σηματοδότησης και κάθε είδους παρόμοιων δικτύων ή εγκαταστάσεων ή εργασίες για την πρόβλεψη διελεύσεων τέτοιων δικτύων, οι δαπάνες των εργασιών αυτών, που απαιτούνται για την αποκατάσταση της υφιστάμενης κατάστασης πριν την εκτέλεση των έργων, βαρύνουν τις πιστώσεις του υπό εκτέλεση έργου και δύνανται να εκτελούνται από την αναθέτουσα αρχή, τον αναθέτοντα φορέα ή τον κύριο του έργου, κατά τις κείμενες διατάξεις υπό την επίβλεψη του κυρίου ή φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου, όπου απαιτείται. Σε διαφορετική περίπτωση, η αναθέτουσα αρχή, ο αναθέτων φορέας ή ο κύριος του έργου προκαταβάλλει στον κύριο ή φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου τη δαπάνη εκτελέσεως των εργασιών, η οποία επίσης βαρύνει τις πιστώσεις του υπό εκτέλεση έργου, βάσει του προϋπολογισμού που συντάσσεται από τον φορέα εκμετάλλευσης ή τον κύριο του δικτύου, ο οποίος εν συνεχεία εγκρίνεται από την αναθέτουσα αρχή ή τον αναθέτοντα φορέα ή τον κύριο του έργου. Αν για οποιοδήποτε λόγο ο τελευταίος δεν συντάσσει προϋπολογισμό, η αναθέτουσα αρχή, ο αναθέτων φορέας ή ο κύριος του έργου δύναται να συντάξει προϋπολογισμό και να προκαταβάλλει το ποσό, οπότε ο κύριος ή ο φορέας εκμετάλλευσης υποχρεούται αμελλητί να προβεί στην εκτέλεση των εργασιών. Στις περιπτώσεις αυτές οριστικό δικαιολογητικό της δαπάνης αποτελεί για μεν την προκαταβολή ο εγκεκριμένος προϋπολογισμός και για δε την τελική εξόφληση ο συντασσόμενος απολογισμός που συνοδεύεται από αναλυτικά στοιχεία κόστους, τα οποία κατ’ ελάχιστον περιλαμβάνουν τις συναφθείσες συμβάσεις, τα τιμολόγια των αναδοχών, των υπεργολάβων, των προμηθευτών και τις επιμετρήσεις, οπότε και τυχόν επιστρέφεται ή αποδίδεται ανάλογα η διαφορά που τυχόν προκύπτει.»	11/10/2018
280.	Α' 208	11/12/2018	Ν.4582/2018, άρθρο 81	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016(Α΄ 147)	Προστίθεται περίπτωση 86 ως εξής: «86) του άρθρου 5 του π.δ. 261/1997 (Α΄ 186)».	08/08/2016
281.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.1	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά το άρθρο 32 προστίθεται άρθρο 32Α	Προστίθεται άρθρο 32Α ως εξής: "Άρθρο 32Α Εξαιρούνται της υποχρεωτικής εφαρμογής των άρθρων 22 παράγραφοι 1, 36, 72 παράγραφος 1 περίπτωση α΄, 79 παράγραφοι 1 έως 4, και 221 παράγραφοι 8 και 9, οι ακόλουθες περιπτώσεις του άρθρου 32: α) όπου η δυνατότητα ανάθεσης περιορίζεται σε έναν προκαθορισμένο συμμετέχοντα, σύμφωνα με την περίπτωση β΄ της παραγράφου 2, με την παράγραφο 3, με την περίπτωση β΄ της παραγράφου 4 και την παράγραφο 6, β) λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της ανάθεσης σύμφωνα με την περίπτωση γ΄ της παραγράφου 2, ή γ) λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της συναλλαγής στην περίπτωση προμηθειών που είναι εισηγμένες και αγοράζονται σε χρηματιστήριο εμπορευμάτων σύμφωνα με την περίπτωση γ΄ της παραγράφου 4. Στις περιπτώσεις α΄ και β΄ η διαδικασία διεξάγεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στους όρους της πρόσκλησης, όπου υπάρχει, και η αξιολόγηση των προσφορών μπορεί να γίνεται σε ενιαίο στάδιο με την ανάθεση της σύμβασης. Στην περίπτωση γ΄ δεν απαιτείται προηγούμενη πρόσκληση και η διαδικασία διεξάγεται με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συναλλαγής. Η διαδικασία της διαπραγμάτευσης γίνεται από τριμελές όργανο, το οποίο συγκροτείται από την Αναθέτουσα Αρχή και εισηγείται προς το αποφαινόμενο όργανο για κάθε θέμα που ανακύπτει κατά την ανάθεση της σύμβασης".	01/04/2019
282.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.2.α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος του άρθρου 33	Προστίθεται παράγραφος 11, ως εξής: "11. Σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες για το Ελεγκτικό Συνέδριο διατάξεις, υπόκεινται η πρώτη σύμβαση ανεξαρτήτως αξίας αυτής, εφόσον η συνολική εκτιμώμενη αξία του Δυναμικού Συστήματος Αγορών υπερβαίνει τα εκάστοτε ισχύοντα όρια, καθώς και κάθε επιμέρους σύμβαση εφόσον υπερβαίνει αυτοτελώς τα εκάστοτε ισχύοντα όρια."	01/04/2019 Προσοχή: Ισχύει και για τα δυναμικά συστήματα που είναι σε εξέλιξη κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου.
283.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.3.α	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«ε) κάθε εντολής πληρωμής»	Η περίπτωση ε΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 38 αντικαθίσταται ως εξής: «ε. το χρηματικό ένταλμα ή κάθε άλλο παραστατικό που αντιστοιχεί σε αυτό για τους φορείς που δεν εμπίπτουν στον ν. 4270/2014 (A΄143).»	01/04/2019 Προσοχή: Δαπάνες συμβάσεων που είχαν γίνει μέχρι την ισχύ του παρόντος νόμου με αναρτήσεις χρηματικών ενταλμάτων ή άλλων παραστατικών θεωρούνται έγκυρες.
284.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.4	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«9. Οι συμφωνίες πλαίσιο και οι εκτελεστικές αυτών συμβάσεις αποστέλλονται για προληπτικό έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά τις οικείες διατάξεις.»	Η παράγραφος 9 του άρθρου 39 αναδιατυπώνεται ως εξής: "9. Οι συμφωνίες πλαίσιο αποστέλλονται για προληπτικό έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά τις οικείες διατάξεις, ενώ οι εκτελεστικές αυτών συμβάσεις μόνο εφόσον η αξία τους υπερβαίνει αυτοτελώς τα εκάστοτε ισχύοντα όρια."	01/04/2019
285.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.5.α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην περίπτωση α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 72, στο πρώτο εδάφιο μετά τη φράση «της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης»	Προστίθεται η φράση «μη συνυπολογιζόμενων των δικαιωμάτων προαίρεσης και παράτασης της σύμβασης».	01/04/2019
286.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.5.β	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«άσκησης προσφυγής»	Στην υποπερίπτωση αα΄ οι λέξεις «άσκησης προσφυγής» αντικαθίστανται από τις λέξεις «άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής»	01/04/2019
287.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.5.γ	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«ασφαλιστικών μέτρων»	στην υποπερίπτωση ββ΄ οι λέξεις «ασφαλιστικών μέτρων» αντικαθίστανται από τις λέξεις «ενδίκων βοηθημάτων προσωρινής δικαστικής Προστασίας»	01/04/2019
288.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.5.δ	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«στην περίπτωση»	στο τελευταίο εδάφιο η φράση «στην περίπτωση» αντικαθίσταται από τη φράση «στις κάτωθι περιπτώσεις: α) λήξης του χρόνου ισχύος της προσφοράς και μη ανανέωσης αυτής και β).»	01/04/2019
289.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.6	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά την παράγραφο 3 του άρθρου 79Α	Προστίθεται παράγραφος 4 ως εξής: «4. Το ΕΕΕΣ ή το ΤΕΥΔ κατά περίπτωση μπορεί να υπογράφεται έως δέκα (10) ημέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών.»	01/04/2019
290.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.7.α.αα	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«2. Οι αναθέτουσες αρχές δέχονται ως επαρκή απόδειξη του ότι ο οικονομικός φορέας δεν εμπίπτει σε καμία από τις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 73: α) για την παράγραφο 1 του εν λόγω άρθρου, την προσκόμιση αποσπάσματος του σχετικού μητρώου, όπως του ποινικού μητρώου ή, ελλείψει αυτού, ισοδύναμου εγγράφου που εκδίδεται από αρμόδια δικαστική ή διοικητική αρχή του κράτους-μέλους ή της χώρας καταγωγής ή της χώρας όπου είναι εγκατεστημένος ο εν λόγω οικονομικός φορέας, από το οποίο προκύπτει ότι πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις. Η υποχρέωση προσκόμισης του ως άνω αποσπάσματος αφορά και τα πρόσωπα του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 73, β) για τις παραγράφους 2 και 4 περίπτωση β` του άρθρου 73, πιστοποιητικό που εκδίδεται από την αρμόδια αρχή του οικείου κράτους μέλους ή χώρας. Αν το κράτος-μέλος ή η εν λόγω χώρα δεν εκδίδει τέτοιου είδους έγγραφο ή πιστοποιητικό ή όπου το έγγραφο ή το πιστοποιητικό αυτό δεν καλύπτει όλες τις περιπτώσεις που αναφέρονται στις παράγραφος 1 και 2 και στην περίπτωση β` της παραγράφου 4 του άρθρου 73, το έγγραφο ή το πιστοποιητικό μπορεί να αντικαθίσταται από ένορκη βεβαίωση ή, στα κράτη μέλη ή στις χώρες όπου δεν προβλέπεται ένορκη βεβαίωση, από υπεύθυνη δήλωση του ενδιαφερομένου ενώπιον αρμόδιας δικαστικής ή διοικητικής αρχής, συμβολαιογράφου ή αρμόδιου επαγγελματικού ή εμπορικού οργανισμού του κράτους μέλους ή της χώρας καταγωγής ή της χώρας όπου είναι εγκατεστημένος ο οικονομικός φορέας. Οι αρμόδιες δημόσιες αρχές παρέχουν, όπου κρίνεται αναγκαίο, επίσημη δήλωση στην οποία αναφέρεται ότι δεν εκδίδονται τα έγγραφα ή τα πιστοποιητικά της παρούσας παραγράφου ή ότι τα έγγραφα αυτά δεν καλύπτουν όλες τις περιπτώσεις που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 και στην περίπτωση β` της παραγράφου 4 του άρθρου 73. Οι επίσημες δηλώσεις καθίστανται διαθέσιμες μέσω του επιγραμμικού αποθετηρίου πιστοποιητικών (e-Certis) του άρθρου 81.»	Η παράγραφος 2 αντικαθίσταται ως εξής: "2. Οι αναθέτουσες αρχές δέχονται ως επαρκή απόδειξη του ότι ο οικονομικός φορέας δεν εμπίπτει σε καμία από τις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 73: α) για την παράγραφο 1 του εν λόγω άρθρου, την προσκόμιση αποσπάσματος του σχετικού μητρώου, όπως του ποινικού μητρώου ή, ελλείψει αυτού, ισοδύναμου εγγράφου που εκδίδεται από αρμόδια δικαστική ή διοικητική αρχή του κράτους-μέλους ή της χώρας καταγωγής ή της χώρας όπου είναι εγκατεστημένος ο εν λόγω οικονομικός φορέας, από τον οποίο προκύπτει ότι πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις. Η υποχρέωση προσκόμισης του ως άνω αποσπάσματος αφορά και τα πρόσωπα του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 73, β) για τις παραγράφους 2 και 4 περίπτωση β΄ του άρθρου 73, πιστοποιητικό που εκδίδεται από την αρμόδια αρχή του οικείου κράτους μέλους ή χώρας, γ) για την περίπτωση γ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 73, πιστοποιητικό από τη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Συντονισμού της Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων, από το οποίο να προκύπτουν οι πράξεις επιβολής προστίμου που έχουν εκδοθεί σε βάρος του οικονομικού φορέα σε χρονικό διάστημα δύο (2) ετών πριν από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής προσφοράς ή αίτησης συμμετοχής. Αν το κράτος-μέλος ή η εν λόγω χώρα δεν εκδίδει τέτοιου είδους έγγραφο ή πιστοποιητικό ή όπου το έγγραφο ή το πιστοποιητικό αυτό δεν καλύπτει όλες τις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1, στις περιπτώσεις α΄ και β΄ της παραγράφου 2 και στην περίπτωση β΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 73, το έγγραφο ή το πιστοποιητικό μπορεί να αντικαθίσταται από ένορκη βεβαίωση ή, στα κράτη μέλη ή στις χώρες όπου δεν προβλέπεται ένορκη βεβαίωση, από υπεύθυνη δήλωση του ενδιαφερομένου ενώπιον αρμόδιας δικαστικής ή διοικητικής αρχής, συμβολαιογράφου ή αρμόδιου επαγγελματικού ή εμπορικού οργανισμού του κράτους μέλους ή της χώρας καταγωγής ή της χώρας όπου είναι εγκατεστημένος ο οικονομικός φορέας. Οι αρμόδιες δημόσιες αρχές παρέχουν, όπου κρίνεται αναγκαίο, επίσημη δήλωση στην οποία αναφέρεται ότι δεν εκδίδονται τα έγγραφα ή τα πιστοποιητικά της παρούσας παρ. ή ότι τα έγγραφα αυτά δεν καλύπτουν όλες τις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1, στις περιπτώσεις α΄ και β΄ της παραγράφου 2 και στην περίπτωση β΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 73. Οι επίσημες δηλώσεις καθίστανται διαθέσιμες μέσω του επιγραμμικού αποθετηρίου πιστοποιητικών (e-Certis) του άρθρου 81.	01/04/2019
291.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.7.α.αβ	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«μπορούν να συνοδεύονται από μετάφρασή τους»	Στην παράγραφο 10 η φράση «μπορούν να συνοδεύονται από μετάφρασή τους» αντικαθίσταται από τη φράση «συνοδεύονται από μετάφρασή τους.»	01/04/2019
292.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.7.α.αγ	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 9	Προστίθεται δεύτερο εδάφιο ως εξής: «Σε δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία μεγαλύτερη των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. και έως είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., οι αναθέτουσες αρχές δύνανται να απαιτούν ως απόδειξη για τη μη συνδρομή των λόγων αποκλεισμού της παραγράφου 1 του άρθρου 73 του παρόντος, την υποβολή υπεύθυνης δήλωσης εκ μέρους του οικονομικού φορέα, σε περίπτωση φυσικού προσώπου, ή σε περίπτωση νομικού προσώπου την υποβολή αυτής εκ μέρους του νομίμου εκπροσώπου, όπως αυτός ορίζεται στην περίπτωση 79Α του παρόντος.»	01/04/2019
293.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.7.α.αδ	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά την παράγραφο 11	Προστίθεται νέα παράγραφος 12 που έχει ως εξής: "12. Τα αποδεικτικά μέσα γίνονται αποδεκτά κατά τον ακόλουθο τρόπο: α) τα δικαιολογητικά που αφορούν την παράγραφο 1 του άρθρου 73, την περίπτωση γ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 73 και την περίπτωση β΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 73 εφόσον έχουν εκδοθεί έως τρεις (3) μήνες πριν από την υποβολή τους, β) τα λοιπά δικαιολογητικά που αφορούν την παράγραφο 2 του άρθρου 73 εφόσον είναι εν ισχύ κατά το χρόνο υποβολής τους, άλλως, στην περίπτωση που δεν αναφέρεται χρόνος ισχύος, να έχουν εκδοθεί κατά τα οριζόμενα στην προηγούμενη περίπτωση, γ) τα δικαιολογητικά που αφορούν την παράγραφο 2 του άρθρου 75, τα αποδεικτικά ισχύουσας εκπροσώπησης σε περίπτωση νομικών προσώπων, και τα πιστοποιητικά αρμόδιας αρχής σχετικά με την ονομαστικοποίηση των μετοχών σε περίπτωση ανωνύμων εταιρειών, εφόσον έχουν εκδοθεί έως τριάντα (30) εργάσιμες ημέρες πριν από την υποβολή τους, δ) οι ένορκες βεβαιώσεις, εφόσον έχουν συνταχθεί έως τρεις (3) μήνες πριν από την υποβολή τους και ε) οι υπεύθυνες δηλώσεις, εφόσον έχουν συνταχθεί μετά την κοινοποίηση της πρόσκλησης για την υποβολή των δικαιολογητικών."	01/04/2019 Προσοχή: ισχύει και για τις διαδικασίες ανάθεσης σύμβασης που κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου είναι εκκρεμείς, εφόσον στα έγγραφα της σύμβασης δεν προβλέπεται ειδικός όρος ως προς τον χρόνο έκδοσης και ισχύος των δικαιολογητικών κατακύρωσης. Ως εκκρεμείς διαδικασίες για την εφαρμογή του παρόντος, νοούνται οι διαδικασίες στο πλαίσιο των οποίων δεν έχει παρέλθει η προθεσμία προσκόμισης των δικαιολογητικών κατακύρωσης, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 103 του ν.4412/2016.
294.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.7.α.αε	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά τη νέα παράγραφο 12	Προστίθεται νέα παράγραφος 13 που έχει ως εξής: "13. Τα έγγραφα του παρόντος υποβάλλονται, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4250/2014 (Α΄ 94). Ειδικά τα αποδεικτικά τα οποία αποτελούν ιδιωτικά έγγραφα, μπορεί να γίνονται αποδεκτά και σε απλή φωτοτυπία, εφόσον συνυποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση στην οποία βεβαιώνεται η ακρίβειά τους."	01/04/2019
295.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.8.α	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«μπορούν να συνοδεύονται από μετάφρασή τους»	Στην παράγραφο 4 η φράση «μπορούν να συνοδεύονται από μετάφρασή τους» αντικαθίσταται από τη φράση «συνοδεύονται από μετάφρασή τους.»	01/04/2019
296.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.8.β	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Προστίθενται παράγραφοι 7 και 8	Ως εξής: «7. Στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων που διενεργούνται με ηλεκτρονικά μέσα, σύμφωνα με τα άρθρα 22 και 36, οι αλλοδαποί οικονομικοί φορείς δεν έχουν την υποχρέωση να υπογράφουν τα δικαιολογητικά του παρόντος με χρήση προηγμένης ηλεκτρονικής υπογραφής, αλλά μπορεί να τα αυθεντικοποιούν με οποιονδήποτε άλλον πρόσφορο τρόπο, εφόσον στη χώρα προέλευσής τους δεν είναι υποχρεωτική η χρήση προηγμένης ψηφιακής υπογραφής σε διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων. Στις περιπτώσεις αυτές η προσφορά συνοδεύεται με υπεύθυνη δήλωση, στην οποία δηλώνεται ότι, στη χώρα προέλευσης δεν προβλέπεται η χρήση προηγμένης ψηφιακής υπογραφής ή ότι, στη χώρα προέλευσης δεν είναι υποχρεωτική η χρήση προηγμένης ψηφιακής υπογραφής για τη συμμετοχή σε διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων. 8. Στις περιπτώσεις που με την αίτηση συμμετοχής ή την προσφορά υποβάλλονται ιδιωτικά έγγραφα, αυτά γίνονται αποδεκτά είτε κατά τα προβλεπόμενα στις διατάξεις του ν. 4250/2014 (Α΄ 94) είτε και σε απλή φωτοτυπία, εφόσον συνυποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση, στην οποία βεβαιώνεται η ακρίβειά τους και η οποία φέρει υπογραφή έως και δέκα (10) ημέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών.»	01/04/2019
297.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.9	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Προστίθεται παράγραφος 5	Ως εξής: «5.α. Ειδικά στις συμβάσεις προμηθειών οι αναθέτουσες αρχές δύνανται να ζητούν από τους προσφέροντες να δηλώνουν στην τεχνική τους προσφορά τη χώρα καταγωγής του τελικού προϊόντος που προσφέρουν. β. Στην περίπτωση που ζητείται στην τεχνική προσφορά η ανωτέρω δήλωση, ο προσφέρων, εφόσον κατασκευάζει ο ίδιος το τελικό προϊόν, πρέπει να δηλώνει στην προσφορά του, την επιχειρηματική μονάδα στην οποία θα κατασκευάσει το προσφερόμενο προϊόν, καθώς και τον τόπο εγκατάστασής της. Προσφορά στην οποία δεν θα υπάρχει η ανωτέρω δήλωση, θα απορρίπτεται ως απαράδεκτη. Όταν οι προσφέροντες δεν θα κατασκευάσουν οι ίδιοι το τελικό προϊόν, σε δική τους επιχειρηματική μονάδα, στην προσφορά τους δηλώνουν την επιχειρηματική μονάδα, στην οποία θα κατασκευαστεί το προσφερόμενο προϊόν και τον τόπο εγκατάστασής της. Επίσης, στην προσφορά τους πρέπει να επισυνάψουν και υπεύθυνη δήλωσή τους προς την Αναθέτουσα Αρχή ότι, η κατασκευή του τελικού προϊόντος θα γίνει από την επιχείρηση στην οποία ανήκει ή η οποία εκμεταλλεύεται ολικά ή μερικά τη μονάδα κατασκευής του τελικού προϊόντος και ότι ο νόμιμος εκπρόσωπος της επιχείρησης αυτής ή ο επίσημος αντιπρόσωπός της έχει αποδεχθεί έναντί τους την εκτέλεση της συγκεκριμένης προμήθειας, σε περίπτωση κατακύρωσης στον προμηθευτή υπέρ του οποίου έγινε η αποδοχή. Προσφορά στην οποία δεν θα υπάρχουν οι ανωτέρω δηλώσεις θα απορρίπτεται ως απαράδεκτη.»	01/04/2019
298.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.10.α	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Για τις συμβάσεις με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, μόνο βάσει τιμής ανεξαρτήτως ποσού και ανεξαρτήτως διαδικασίας, εκδίδεται μια απόφαση, με την οποία επικυρώνονται τα αποτελέσματα: α) όλων των σταδίων της παραγράφου 2 στην περίπτωση ανοικτής διαδικασίας και β) του δεύτερου σταδίου, ήτοι της υποβολής προσφορών, στην περίπτωση κλειστής διαδικασίας και ανταγωνιστικής διαδικασίας με διαπραγμάτευση.»	Το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 4 του άρθρου 100 αντικαθίσταται ως εξής: «Για τις συμβάσεις που διενεργούνται με ηλεκτρονικό τρόπο με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, μόνο βάσει τιμής ανεξαρτήτως ποσού και ανεξαρτήτως διαδικασίας, αποσφραγίζονται οι φάκελοι δικαιολογητικών, τεχνικής και οικονομικής προσφοράς όλων των διαγωνιζόμενων για όλα τα στάδια και εκδίδεται μια απόφαση, με την οποία επικυρώνονται τα αποτελέσματα: α) όλων των σταδίων της παραγράφου 2 στην περίπτωση ανοικτής διαδικασίας και β) του δεύτερου σταδίου, ήτοι της υποβολής προσφορών, στην περίπτωση κλειστής διαδικασίας και ανταγωνιστικής διαδικασίας με διαπραγμάτευση.»	01/04/2019
299.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.10.β	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 6 του άρθρου 100	προστίθεται δεύτερο εδάφιο ως εξής: «Ειδικά στις διαδικασίες που διενεργούνται μέσω Δυναμικού Συστήματος Αγορών, οι αιτήσεις συμμετοχής των οικονομικών φορέων για την εγγραφή τους στο σύστημα υποβάλλονται ηλεκτρονικά, χωρίς να ακολουθείται η διαδικασία ηλεκτρονικής αποσφράγισης.».	01/04/2019
300.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.11	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«β) στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών»	Η περίπτωση β΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 101 αντικαθίσταται ως εξής: «β) στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, εκτός από την περίπτωση που κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής και.»	01/04/2019
301.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.12.a	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«που καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης και δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ούτε μεγαλύτερη των είκοσι (20) ημερών»	Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1η φράση «, που καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης και δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ούτε μεγαλύτερη των είκοσι (20) ημερών» αντικαθίσταται με τη φράση «εντός δέκα (10) ημερών.».	01/04/2019
302.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.12.β	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«2. Αν δεν προσκομισθούν τα παραπάνω δικαιολογητικά ή υπάρχουν ελλείψεις σε αυτά που υποβλήθηκαν, παρέχεται προθεσμία στον προσωρινό ανάδοχο να τα προσκομίσει ή να τα συμπληρώσει εντός πέντε (5) ημερών από την κοινοποίηση σχετικής έγγραφης ειδοποίησης σε αυτόν. Η αναθέτουσα αρχή μπορεί να παρατείνει την ως άνω προθεσμία, εφόσον αιτιολογείται αυτό επαρκώς και κατ’ ανώτατο όριο για δεκαπέντε (15) επιπλέον ημέρες.»	Η παράγραφος 2 αντικαθίσταται ως εξής: «2. Αν δεν προσκομισθούν τα παραπάνω δικαιολογητικά ή υπάρχουν ελλείψεις σε αυτά που υπoβλήθηκαν και ο προσωρινός ανάδοχος υποβάλλει εντός της προθεσμίας της παραγράφου 1 αίτημα προς το αρμόδιο όργανο αξιολόγησης για την παράταση της προθεσμίας υποβολής, το οποίο συνοδεύεται με αποδεικτικά έγγραφα από τα οποία να αποδεικνύεται ότι έχει αιτηθεί τη χορήγηση των δικαιολογητικών, η αναθέτουσα αρχή παρατείνει την προθεσμία υποβολής των δικαιολογητικών για όσο χρόνο απαιτηθεί για τη χορήγηση των δικαιολογητικών από τις αρμόδιες αρχές. Το παρόν εφαρμόζεται αναλόγως και στις περιπτώσεις που η αναθέτουσα αρχή ζητήσει την προσκόμιση των δικαιολογητικών κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής και πριν το στάδιο κατακύρωσης, κατ΄ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 79 παράγραφος 5 εδάφιο α΄, τηρουμένων των αρχών της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας.»	01/04/2019
303.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.12.γ	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	μετά τη φράση «από το αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο»	Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 6 μετά τη φράση «από το αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο» προστίθεται η φράση «,στο οποίο αναγράφεται η τυχόν συμπλήρωση δικαιολογητικών κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 2,»	01/04/2019
304.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.12.δ	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«υπέβαλαν παραδεκτές προσφορές»	Στην παράγραφο 7 η φράση «υπέβαλαν παραδεκτές προσφορές» αντικαθίσταται με τη φράση «δεν έχουν αποκλειστεί οριστικά.».	01/04/2019
305.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.13.α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1	μετά τη λέξη «άρθρα» προστίθενται οι λέξεις «127 και»	01/04/2019
306.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.13.β	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	στην παράγραφο 2	μετά τη φράση «σε κάθε προσφέροντα» προστίθεται η φράση «που δεν έχει αποκλειστεί οριστικά.».	01/04/2019
307.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.13.γ	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«3. Η απόφαση κατακύρωσης δεν παράγει τα έννομα αποτελέσματά της, εφόσον η αναθέτουσα αρχή δεν την κοινοποίησε σε όλους τους προσφέροντες. Τα έννομα αποτελέσματα της απόφασης κατακύρωσης και ιδίως η σύναψη της σύμβασης επέρχονται εφόσον και όταν συντρέξουν σωρευτικά τα εξής: α) άπρακτη πάροδος των προθεσμιών άσκησης των προβλεπόμενων στις κείμενες διατάξεις βοηθημάτων και μέσων στο στάδιο της προδικαστικής και δικαστικής προστασίας και από τις αποφάσεις αναστολών επί αυτών, β) ολοκλήρωση του προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, σύμφωνα με τα άρθρα 35 και 36 του ν. 4129/2013, εφόσον απαιτείται και γ) κοινοποίηση της απόφασης κατακύρωσης στον προσωρινό ανάδοχο, εφόσον ο τελευταίος υποβάλει επικαιροποιημένα τα δικαιολογητικά του άρθρου 80 και μόνον στην περίπτωση του προσυμβατικού ελέγχου ή της άσκησης προδικαστικής προσφυγής και ενδίκων μέσων κατά της απόφασης κατακύρωσης, έπειτα από σχετική πρόσκληση.»	Η παράγραφος 3 αντικαθίσταται ως εξής: «3. Η απόφαση κατακύρωσης δεν παράγει τα έννομα αποτελέσματά της, εφόσον η αναθέτουσα αρχή δεν την κοινοποίησε σε όλους τους προσφέροντες που δεν έχουν αποκλειστεί οριστικά. Τα έννομα αποτελέσματα της απόφασης κατακύρωσης και ιδίως, η σύναψη της σύμβασης επέρχονται εφόσον και όταν συντρέξουν σωρευτικά τα εξής: α) αα) σε συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία άνω των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, παρέλθει άπρακτη η προθεσμία άσκησης προδικαστικής προσφυγής ή σε περίπτωση άσκησης, παρέλθει άπρακτη η προθεσμία άσκησης αίτησης αναστολής κατά της απόφασης της Α.Ε.Π.Π. και σε περίπτωση άσκησης αίτησης αναστολής κατά της απόφασης της Α.Ε.Π.Π., εκδοθεί απόφαση επί της αίτησης, με την επιφύλαξη της χορήγησης προσωρινής διαταγής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 4 του άρθρου 372 και ββ) σε συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία έως εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ, παρέλθει άπρακτη η προθεσμία άσκησης της ένστασης του άρθρου 127 και σε περίπτωση άσκησης, η έκδοση απόφασης επί αυτής ή η πάροδος άπρακτης της προθεσμίας του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 127, β) ολοκληρωθεί επιτυχώς ο προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο, σύμφωνα με τα άρθρα 35 και 36 του ν. 4129/2013, εφόσον απαιτείται και γ) κοινοποιηθεί η απόφαση κατακύρωσης στον προσωρινό ανάδοχο, εφόσον ο τελευταίος υποβάλλει, έπειτα από σχετική πρόσκληση, υπεύθυνη δήλωση, που υπογράφεται κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 79Α, στην οποία θα δηλώνεται ότι, δεν έχουν επέλθει στο πρόσωπό του οψιγενείς μεταβολές κατά την έννοια του άρθρου 104 και μόνον στην περίπτωση του προσυμβατικού ελέγχου ή της άσκησης προδικαστικής προσφυγής κατά της απόφασης κατακύρωσης. Η υπεύθυνη δήλωση ελέγχεται από το αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο, το οποίο συντάσσει πρακτικό που συνοδεύει τη σύμβαση.»	01/04/2019
308.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.13.δ	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«η κατακύρωση γίνεται στον»	Στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 5 η φράση «η κατακύρωση γίνεται στον» αντικαθίσταται από τη φράση «ακολουθείται η διαδικασία του άρθρου 103 για τον.».	01/04/2019
309.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.14.α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	στην παράγραφο 1	μετά τη λέξη «109» προστίθεται κόμμα «,» και η λέξη «109 Α.».	01/04/2019
310.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.14.β	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 2	μετά τη λέξη «109» προστίθεται κόμμα «,» και η λέξη «109 Α.»	01/04/2019
311.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.15	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά το άρθρο 109	προστίθεται άρθρο 109Α ως εξής: "Άρθρο 109Α Διαδικασία ανάθεσης 1. Οι συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία έως και εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ ανατίθενται σύμφωνα με όσα αναφέρονται στις παραγράφους 1 έως 4 του άρθρου 118. Οι συμβάσεις άνω του ποσού των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, ανατίθενται με μία από τις διαδικασίες που προβλέπονται στο άρθρο 26 του παρόντος. 2. Ιδίως, για συμβάσεις του δευτέρου εδαφίου της προηγούμενης παραγράφου ισχύουν τα κάτωθι: α) αα) Για συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία κάτω του ορίου της περίπτωσης δ΄ του άρθρου 5, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών στις ανοιχτές διαδικασίες ανέρχεται σε δέκα (10) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ. Στην κλειστή διαδικασία, στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση, στον ανταγωνιστικό διάλογο και στη σύμπραξη καινοτομίας η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής ανέρχεται σε οκτώ (8) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ. Στην κλειστή διαδικασία και στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των προσφορών των οικονομικών φορέων που έχουν προεπιλεγεί για την υποβολή προσφοράς ανέρχεται σε οκτώ (8) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφοράς προς τους προεπιλεγέντες. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και εφόσον συντρέχουν επείγοντες λόγοι για την ανάθεση, με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής μπορεί να καθορίζονται μικρότερες προθεσμίες για την παραλαβή των προσφορών και των αιτήσεων συμμετοχής. ββ) Για συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία άνω του ορίου της περίπτωσης δ΄ του άρθρου 5, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών στις ανοιχτές διαδικασίες ανέρχεται σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ένωσης της προκήρυξης της σύμβασης ή εάν ως μέσο προκήρυξης του διαγωνισμού χρησιμοποιείται η προκαταρκτική προκήρυξη από την ημερομηνία αποστολής στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ένωσης της πρόσκλησης επιβεβαίωσης ενδιαφέροντος. Στην κλειστή διαδικασία, στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση, στον ανταγωνιστικό διάλογο και στη σύμπραξη καινοτομίας η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής ανέρχεται σε οκτώ (8) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ένωσης της προκήρυξης της σύμβασης ή εάν ως μέσο προκήρυξης του διαγωνισμού χρησιμοποιείται η προκαταρκτική προκήρυξη από την ημερομηνία αποστολής στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ένωσης της πρόσκλησης επιβεβαίωσης ενδιαφέροντος. Στην κλειστή διαδικασία και στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των προσφορών των οικονομικών φορέων που έχουν προεπιλεγεί για την υποβολή προσφοράς ανέρχεται σε οκτώ (8) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφοράς προς τους προεπιλεγέντες. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και εφόσον συντρέχουν επείγοντες λόγοι για την ανάθεση, με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής μπορεί να καθορίζονται μικρότερες προθεσμίες για την παραλαβή των προσφορών και των αιτήσεων συμμετοχής. β) Οι λόγοι αποκλεισμού των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 73 εφαρμόζονται υποχρεωτικά, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 73. γ) Τα κριτήρια επιλογής καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης και μπορούν να περιλαμβάνουν αυτά που παρατίθενται στο άρθρο 75, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται σε αυτό. δ) Για την απόδειξη των περιπτώσεων β΄ και γ΄ εφαρμόζονται αναλογικά τα άρθρα 79, 79A και 80 του παρόντος. ε) Οι Αναθέτουσες Αρχές υποχρεούνται να χρησιμοποιούν το Ε.Σ.Η.Δ.Η.Σ., σύμφωνα με το άρθρο 36 του παρόντος. στ) Για τις εγγυήσεις, ισχύουν τα προβλεπόμενα στο άρθρο 72 του παρόντος. 3. Οι συμβάσεις ποσού άνω των χιλίων (1.000) ευρώ αναρτώνται στο ΚΗΜΔΗΣ."	01/04/2019
312.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.16		Στο τέλος του άρθρου 111	προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Για την εφαρμογή της περίπτωσης β΄, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εξειδικεύονται οι μελέτες ιδιαίτερης κοινωνικής, αρχιτεκτονικής, πολεοδομικής και περιβαλλοντικής σημασίας για τις οποίες διενεργείται αρχιτεκτονικός διαγωνισμός και καθορίζονται οι λεπτομέρειες που αφορούν στη διαδικασία προκήρυξης και διενέργειας του διαγωνισμού.».	01/04/2019
313.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.17	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 3 του άρθρου 117	μετά το πρώτο εδάφιο προστίθενται νέα εδάφια ως εξής: "Στα έγγραφα της σύμβασης μπορεί να προβλέπεται η υποχρεωτική συνυποβολή των εγγράφων και σε ηλεκτρονική μορφή, με τη χρήση οπτικού δίσκου. Σε περίπτωση απόκλισης μεταξύ των έντυπων και ηλεκτρονικών στοιχείων, κατισχύουν αυτά που υποβάλλονται σε έντυπη μορφή. Οι Αναθέτουσες Αρχές δύνανται να χρησιμοποιούν το Ε.Σ.Η.Δ.Η.Σ. σε όλα τα στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας, εφόσον αυτό προβλέπεται στα έγγραφα της σύμβασης."	01/04/2019
314.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.18.α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 119	προστίθενται παράγραφοι 7 και 8 ως εξής: "7. Η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για σύναψη σύμβασης σύμφωνα με την παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου δεν απαιτείται να αναρτηθεί στο ΚΗΜΔΗΣ. Η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για σύναψη σύμβασης σύμφωνα με την παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου αναρτάται στο ΚΗΜΔΗΣ. 8. Σε περίπτωση συμβάσεων υπηρεσιών, οι οποίες αφορούν σε ενέργειες ωρίμανσης των συγχρηματοδοτούμενων πράξεων του ΕΣΠΑ, του ΕΟΧ ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή/και ταμείων, και των οποίων η εκτιμώμενη αξία δεν υπερβαίνει τα όρια της παραγράφου 1 του άρθρου 118 του παρόντος, η διαδικασία ανάθεσης γίνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 1 έως 4 του άρθρου 118 του παρόντος."	01/04/2019 Προσοχή: Η μη ανάρτηση στο ΚΗΜΔΗΣ, μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου 4605, των προσκλήσεων του άρθρου 119 δεν επηρεάζει την κανονικότητα της δαπάνης ούτε το κύρος της σύμβασης.
315.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.19	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«1. Στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων τηρούνται οι ακόλουθες προθεσμίες: α) Στην ανοικτή διαδικασία, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ανέρχεται σε είκοσι δύο (22) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ. Σε περίπτωση που επείγουσα κατάσταση δεόντως τεκμηριωμένη από την αναθέτουσα αρχή καθιστά αδύνατη την τήρηση της ελάχιστης προθεσμίας που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να ορίζουν ελάχιστη προθεσμία που δεν είναι μικρότερη των δεκαπέντε (15) ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ. β) Στην κλειστή διαδικασία και στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής ανέρχεται σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ και η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των προσφορών των οικονομικών φορέων που έχουν προεπιλεγεί για την υποβολή προσφοράς ανέρχεται σε δέκα (10) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφοράς προς τους προεπιλεγέντες. γ) Στο συνοπτικό διαγωνισμό, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ανέρχεται σε δώδεκα (12) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ.»	Η παράγραφος 1 του άρθρου 121 αντικαθίσταται ως εξής: "1. Στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων τηρούνται οι ακόλουθες προθεσμίες: α) Στην ανοικτή διαδικασία, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ανέρχεται σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ. Σε περίπτωση που επείγουσα κατάσταση δεόντως τεκμηριωμένη από την Αναθέτουσα Αρχή καθιστά αδύνατη την τήρηση της ελάχιστης προθεσμίας που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο, οι Αναθέτουσες Αρχές μπορούν να ορίζουν ελάχιστη προθεσμία που δεν είναι μικρότερη των δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ. β) Στην κλειστή διαδικασία και στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής ανέρχεται σε δέκα (10) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ και η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των προσφορών των οικονομικών φορέων που έχουν προεπιλεγεί για την υποβολή προσφοράς ανέρχεται σε επτά (7) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφοράς προς τους προεπιλεγέντες. γ) Στον συνοπτικό διαγωνισμό, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ανέρχεται σε δέκα (10) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ.	01/04/2019
316.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.20.α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στον τίτλο	Στο τέλος του τίτλου του άρθρου 127 προστίθεται παύλα «-» και οι λέξεις «Δικαστική Προστασία.».	01/04/2019
317.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.20.β	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Για δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία κατώτερη ή ίση των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), σε περίπτωση ένστασης κατά πράξης της αναθέτουσας αρχής, η πρσθεσμία άσκησής της είναι πέντε (5) ημέρες από την κοινοποίηση της προσβαλλόμενης πράξης στον ενδιαφερόμενο οικονομικό φορέα.»	Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 αντικαθίσταται ως εξής: «Για δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία κατώτερη ή ίση των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), σε περίπτωση ένστασης κατά πράξης ή παράλειψης της αναθέτουσας αρχής, η προθεσμία άσκησής της είναι πέντε (5) ημέρες από την κοινοποίηση της προσβαλλόμενης πράξης στον ενδιαφερόμενο οικονομικό φορέα ή από τη συντέλεση της παράλειψης.»	01/04/2019
318.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.20.γ	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Η ένσταση κατά της διακήρυξης υποβάλλεται σε προθεσμία που εκτείνεται μέχρι το ήμισυ του χρονικού διαστήματος από τη δημοσίευση της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ μέχρι την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών.»	Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 αντικαθίσταται ως εξής: «Η ένσταση κατά της διακήρυξης ή της πρόσκλησης υποβάλλεται σε προθεσμία που εκτείνεται μέχρι το ήμισυ του χρονικού διαστήματος από τη δημοσίευση της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ ή την αποστολή της πρόσκλησης, κατά περίπτωση, μέχρι την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών.».	01/04/2019
319.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.20.δ	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος του άρθρου 127	προστίθενται παράγραφοι 4 και 5, ως εξής: "4. Η προθεσμία για την άσκηση ένστασης της παραγράφου 1 και η άσκησή της κωλύουν τη σύναψη της σύμβασης. Κατά τα λοιπά, η άσκηση της ένστασης δεν κωλύει την πρόοδο της διαγωνιστικής διαδικασίας. 5. Όποιος έχει έννομο συμφέρον, μπορεί να ζητήσει την αναστολή εκτέλεσης και την ακύρωση της πράξης ή της παράλειψης της Αναθέτουσας Αρχής που εκδίδεται ή συντελείται επί της ένστασης της προηγούμενης παραγράφου, ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου της έδρας της αναθέτουσας αρχής, κατά τα οριζόμενα στο π.δ. 18/1989 (Α΄ 8). Η άσκηση της ένστασης της παραγράφου 1 αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση των ενδίκων βοηθημάτων του παρόντος. Πέραν από την ενδικοφανή αυτή προσφυγή δεν χωρεί καμία άλλη τυχόν προβλεπόμενη από γενική διάταξη ενδικοφανής προσφυγή ή ειδική προσφυγή νομιμότητας. Το παράβολο για την άσκηση της αίτησης ακύρωσης και της αίτησης αναστολής υπολογίζεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 36 του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8)."	01/04/2019
320.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.21	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος του άρθρου 132	προστίθεται παράγραφος 6 ως εξής: "6. Στον έλεγχο νομιμότητας υπάγονται οι τροποποιητικές συμβάσεις, εφόσον η κύρια σύμβαση διήλθε από τον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εκτός από τις ακόλουθες περιπτώσεις: α) όταν οι τροποποιήσεις δεν έχουν οικονομικό αντικείμενο και δεν είναι ουσιώδεις κατά την έννοια της παραγράφου 4, β) όταν οι τροποποιήσεις γίνονται κατ΄ εφαρμογή της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 1 και της παραγράφου 2 του παρόντος και γ) όταν μετά τον έλεγχο νομιμότητας της αρχικής σύμβασης αυτή εντάχθηκε σε πρόγραμμα χρηματοδότησης και το συνολικό ποσό της αρχικής σύμβασης δεν υπερβαίνει το εκάστοτε ισχύον όριο ελέγχου για τις συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις. Στον έλεγχο νομιμότητας υπάγονται και τροποποιητικές συμβάσεις, δυνάμει των οποίων τροποποιείται σύμβαση της οποίας η αρχική αξία υπολειπόταν του εκάστοτε ορίου του ελέγχου, εφόσον με την τροποποίηση αυτή προσαυξάνεται το οικονομικό αντικείμενο τόσο, ώστε η συνολική αξία της σύμβασης να υπερβαίνει το εκάστοτε όριο ελέγχου."	01/04/2019
321.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.22	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	μετά τις λέξεις «στον ανάδοχο»	Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 200 μετά τις λέξεις «στον ανάδοχο» προστίθεται η φράση «αν δεν προβλέπεται άλλος τρόπος στα έγγραφα της σύμβασης»	01/04/2019
322.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.23	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Ο οικονομικός φορέας μπορεί κατά των αποφάσεων που επιβάλλουν σε βάρος του κυρώσεις δυνάμει των άρθρων 203, 206, 207, 213, 218 και 220 να υπσβάλει προσφυγή για λόγους νομιμότητας και ουσίας ενώπισν του φορέα που εκτελεί τη σύμβαση, μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία τριάντα (30) ημερών, από την ημερομηνία που έλαβε γνώση της σχετικής απόφασης. Επί της προσφυγής, αποφασίζει το αρμοδίως αποφαινόμενο όργανο, ύστερα από γνωμοδότηση του προβλεπόμενου στις περιπτώσεις β΄ και δ΄ της παραγράφου 11 του άρθρου 221 οργάνου. Η εν λόγω απόφαση δεν επιδέχεται προσβολή με άλλη οποιοσδήποτε φύσεως διοικητική προσφυγή.»	Το άρθρο 205 αντικαθίσταται ως εξής: "Ο ανάδοχος μπορεί κατά των αποφάσεων που επιβάλλουν σε βάρος του κυρώσεις κατ΄ εφαρμογή των άρθρων 203, 206, 207, 208, 213, 218, 219 και 220, καθώς και κατ΄ εφαρμογή των συμβατικών όρων να ασκήσει προσφυγή για λόγους νομιμότητας και ουσίας ενώπιον του φορέα που εκτελεί τη σύμβαση μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία (30) ημερών από την ημερομηνία της κοινοποίησης ή της πλήρους γνώσης της σχετικής απόφασης. Η εμπρόθεσμη άσκηση της προσφυγής αναστέλλει τις επιβαλλόμενες κυρώσεις. Επί της προσφυγής αποφασίζει το αρμοδίως αποφαινόμενο όργανο, ύστερα από γνωμοδότηση του προβλεπόμενου στις περιπτώσεις β΄ και δ΄ παραγράφου 11 του άρθρου 221 οργάνου, εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την άσκησή της, άλλως θεωρείται ως σιωπηρώς απορριφθείσα. Κατά της απόφασης αυτής δεν χωρεί η άσκηση άλλης οποιασδήποτε φύσης διοικητικής προσφυγής. Αν κατά της απόφασης που επιβάλλει κυρώσεις δεν ασκηθεί εμπρόθεσμα η προσφυγή ή αν απορριφθεί αυτή από το αποφαινόμενο αρμοδίως όργανο, η απόφαση καθίσταται οριστική. Αν ασκηθεί εμπρόθεσμα προσφυγή, αναστέλλονται οι συνέπειες της απόφασης μέχρι αυτή να οριστικοποιηθεί."	01/04/2019
323.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.24.α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά το άρθρο 205	Προστίθεται άρθρο 205Α ως εξής: "1. Κάθε διαφορά μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών που προκύπτει από τη σύμβαση προμήθειας ή παροχής υπηρεσιών, ανεξάρτητα από τον χαρακτήρα της σύμβασης ως διοικητικής ή ως ιδιωτικού δικαίου, επιλύεται με την άσκηση προσφυγής ή αγωγής στο Διοικητικό Εφετείο της Περιφέρειας, στην οποία εκτελείται η σύμβαση. Παρέκταση αρμοδιότητας δεν επιτρέπεται. Αν η σύμβαση εκτελείται στην Περιφέρεια δύο ή περισσότερων Διοικητικών Εφετείων, αρμόδιο καθίσταται αυτό που θα επιλέξει ο προσφεύγων ή ο ενάγων. 2. Πριν από την άσκηση της προσφυγής στο Διοικητικό Εφετείο προηγείται υποχρεωτικά η τήρηση της προβλεπόμενης στο άρθρο 205 ενδικοφανούς διαδικασίας, διαφορετικά η προσφυγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη. Δεν απαιτείται η τήρηση ενδικοφανούς διαδικασίας αν ασκείται από τον ενδιαφερόμενο αγωγή, στο δικόγραφο της οποίας δεν σωρεύεται αίτημα ακύρωσης ή τροποποίησης διοικητικής πράξης ή παράλειψης. 3. Η υπόθεση συζητείται σε δικάσιμο που ορίζεται όσο το δυνατόν συντομότερα. Αν ο φάκελος της υπόθεσης δεν αποσταλεί στο Διοικητικό Εφετείο από τη Διοίκηση, η συζήτηση αναβάλλεται σε νέα δικάσιμο, κατά την οποία η υπόθεση συζητείται με βάση τα στοιχεία που προσκομίζει ο προσφεύγων ή ο ενάγων, αν το ζητήσει ο ίδιος. 4. Η συζήτηση και η διεξαγωγή της απόδειξης ολοκληρώνονται σε μία (1) δικάσιμο. Ένορκες βεβαιώσεις ενώπιον ειρηνοδίκη ή συμβολαιογράφου ή προξένου λαμβάνονται υπόψη, μόνο αν έχουν δοθεί ύστερα από κλήτευση του αντιδίκου τρεις (3) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν από τη βεβαίωση και, αν πρόκειται να δοθούν στην αλλοδαπή, οκτώ (8) τουλάχιστον ημέρες πριν από αυτή. Η απόφαση εκδίδεται το ταχύτερο. Οι αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου είναι αμέσως εκτελεστές. 5. Κατά των αποφάσεων των Διοικητικών Εφετείων που εκδίδονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 μπορεί να ασκηθεί αίτηση αναιρέσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατά τις ισχύουσες διατάξεις. Αν από την εκτέλεση της απόφασης πιθανολογείται κίνδυνος βλάβης δυσχερώς επανορθώσιμης, μπορεί να διαταχθεί με αίτηση κάποιου από τους διαδίκους η ολική ή η εν μέρει αναστολή της εκτέλεσης της προσβαλλόμενης απόφασης, με τον όρο παροχής ανάλογης εγγύησης ή και χωρίς εγγύηση ή να εξαρτηθεί η εκτέλεση της απόφασης από την παροχή εγγύησης από τον διάδικο που έχει νικήσει. Για την αίτηση αποφαίνεται, συνεδριάζοντας ως συμβούλιο, χωρίς υποχρεωτική κλήτευση των διαδίκων, το αρμόδιο τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο συγκροτείται από τρία (3) μέλη, στα οποία περιλαμβάνεται υποχρεωτικά ο εισηγητής της υπόθεσης. Η απόφαση της αναστολής μπορεί κατά τον ίδιο τρόπο να ανακληθεί, με αίτηση κάποιου από τους διαδίκους έως και κατά την πρώτη συζήτηση της αναίρεσης. 6. Αν ο ανάδοχος του έργου είναι κοινοπραξία, η προσφυγή ασκείται είτε από την ίδια είτε από όλα τα μέλη της, που μεταξύ τους στην περίπτωση αυτή υπάρχει αναγκαστική ομοδικία."	Η ισχύς του παρόντος άρθρου αρχίζει τρεις (3) μήνες μετά τη δημοσίευση του Ν.4605/2019 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
324.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.25.α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 218	Προστίθεται δεύτερο εδάφιο ως εξής: «Ποινικές ρήτρες δύναται να επιβάλλονται και για πλημμελή εκτέλεση των όρων της σύμβασης.».	01/04/2019
325.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.25.β	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 2 του άρθρου 218	Προστίθεται περίπτωση δ΄ ως εξής: «δ) τυχόν άλλες ποινικές ρήτρες που επιβάλλονται για πλημμελή εκτέλεση των συμβατικών υποχρεώσεων, εφόσον προβλέπονται στα συμβατικά τεύχη. Το σύνολο των ποινικών ρητρών αυτής της περίπτωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει το δέκα τοις εκατό (10%) της αξίας της σύμβασης, εκτός αν αιτιολογημένα η αναθέτουσα αρχή αποφασίσει άλλως.».	01/04/2019
326.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.26	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Άρθρο 219 Παραλαβή του αντικειμένου της σύμβασης παροχής γενικών υπηρεσιών 1. Η παραλαβή των παρεχόμενων υπηρεσιών ή/και παραδοτέων γίνεται από επιτροπή παραλαβής που συγκροτείται, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 221. 2. Κατά τη διαδικασία παραλαβής διενεργείται ο απαιτούμενος έλεγχος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη σύμβαση, μπορεί δε να καλείται να παραστεί και ο ανάδοχος. 3. Αν η επιτροπή παραλαβής κρίνει ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες ή/και τα παραδοτέα δεν ανταποκρίνονται πλήρως στους όρους της σύμβασης, συντάσσεται πρωτόκολλο προσωρινής παραλαβής, που αναφέρει τις παρεκκλίσεις που διαπιστώθηκαν από τους όρους της σύμβασης και γνωμοδοτεί αν οι αναφερόμενες παρεκκλίσεις επηρεάζουν την καταλληλότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών ή/και παραδοτέων και συνεπώς αν μπορούν οι τελευταίες να καλύψουν τις σχετικές ανάγκες. 4. Στην περίπτωση που διαπιστωθεί ότι δεν επηρεάζεται η καταλληλότητα, με αιτιολογημένη απόφαση του αρμόδιου υποφαινόμενου οργάνου, μπορεί να εγκριθεί η παραλαβή των εν λόγω παρεχόμενων υπηρεσιών ή/και παραδοτέων, με έκτπωση επί της συμβατικής αξίας, η οποία θα πρέπει να είναι ανάλογη προς τις διαπιστωθείσες παρεκκλίσεις. Μετά την έκδοση της ως άνω απόφασης, η επιτροπή παραλαβής υποχρεούται να προβεί στην οριστική παραλαβή των παρεχόμενων υπηρεσιών ή/και παραδοτέων της σύμβασης και να συντάξει σχετικό πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην απόφαση. 5. Το πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής εγκρίνεται από το αρμόδιο υποφαινόμενο όργανο με απόφασή του, η οποία κοινοποιείται υποχρεωτικά και στον ανάδοχο. Αν παρέλθει χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 30 ημερών από την ημερομηνία υποβολής του και δεν ληφθεί σχετική απόφαση για την έγκριση ή την απόρριψή του, θεωρείται ότι η παραλαβή έχει συντελεσθεί αυτοδίκαια. 6. Ανεξάρτητα από την, κατά τα ανωτέρω, αυτοδίκαιη παραλαβή και την πληρωμή του αναδόχου, πραγματοποιούνται οι προβλεπόμενοι από τη σύμβαση έλεγχοι από επιτροπή που συγκροτείται με απόφαση του αρμοδίου αποφαινομένου οργάνου, στην οποία δεν μπορεί να συμμετέχουν ο πρόεδρος και τα μέλη της επιτροπής που πραγματοποίησε την παραλαβή στον προβλεπόμενο από την σύμβαση χρόνο. Η παραπάνω επιτροπή παραλαβής προβαίνει σε όλες τις διαδικασίες παραλαβής που προβλέπονται από την σύμβαση και συντάσσει τα σχετικά πρωτόκολλα. Οι εγγυητικές επιστολές προκαταβολή και καλής εκτέλεσης δεν επιστρέφονται πριν την ολοκλήρωση όλων των προβλεπομένων από τη σύμβαση ελέγχων και τη σύνταξη των σχετικών πρωτοκόλλων. Οποιαδήποτε ενέργεια που έγινε από την αρχική επιτροπή παραλαβής, δεν λαμβάνεται υπόψη.	Άρθρο 219 1. Η παραλαβή των παρεχόμενων υπηρεσιών ή παραδοτέων γίνεται από επιτροπή παραλαβής που συγκροτείται, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 221. 2. Κατά τη διαδικασία παραλαβής διενεργείται ο απαιτούμενος έλεγχος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη σύμβαση, μπορεί δε να καλείται να παραστεί και ο ανάδοχος. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, η επιτροπή παραλαβής: α) είτε παραλαμβάνει τις σχετικές υπηρεσίες ή παραδοτέα, εφόσον καλύπτονται οι απαιτήσεις της σύμβασης χωρίς έγκριση ή απόφαση του αποφαινομένου οργάνου, β) είτε εισηγείται για την παραλαβή με παρατηρήσεις ή την απόρριψη των παρεχομένων υπηρεσιών ή παραδοτέων, σύμφωνα με τις παραγράφους 3 και 4. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και σε τμηματικές παραλαβές.3. Αν η επιτροπή παραλαβής κρίνει ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες ή τα παραδοτέα δεν ανταποκρίνονται πλήρως στους όρους της σύμβασης, συντάσσεται πρωτόκολλο προσωρινής παραλαβής, που αναφέρει τις παρεκκλίσεις που διαπιστώθηκαν από τους όρους της σύμβασης καιγνωμοδοτεί αν οι αναφερόμενες παρεκκλίσεις επηρεάζουν την καταλληλότητα των παρεχόμενων υπηρεσιώνή παραδοτέων και συνεπώς αν μπορούν οι τελευταίες να καλύψουν τις σχετικές ανάγκες.4. Για την εφαρμογή της παραγράφου 3 ορίζονται τα ακόλουθα: α) Στην περίπτωση που διαπιστωθεί ότι, δεν επηρεάζεται η καταλληλότητα, με αιτιολογημένη απόφαση του αρμόδιου αποφαινόμενου οργάνου, μπορεί να εγκριθεί η παραλαβή των εν λόγω παρεχόμενων υπηρεσιών ή παραδοτέων, με έκπτωση επί της συμβατικής αξίας, η οποία θα πρέπει να είναι ανάλογη προς τις διαπιστωθείσες παρεκκλίσεις. Μετά την έκδοση της ως άνω απόφασης, η επιτροπή παραλαβής υποχρεούται να προβεί στην οριστική παραλαβή των παρεχόμενων υπηρεσιών ή παραδοτέων της σύμβασης και να συντάξει σχετικό πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην απόφαση.β) Αν διαπιστωθεί ότι επηρεάζεται η καταλληλότητα,με αιτιολογημένη απόφαση του αρμόδιου αποφαινόμενου οργάνου απορρίπτονται οι παρεχόμενες υπηρεσίες ή τα παραδοτέα, με την επιφύλαξη των οριζομένων στο άρθρο 220.5. Αν παρέλθει χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία υποβολής του παραδοτέου από τον οικονομικό φορέα και δεν έχει εκδοθεί πρωτόκολλο παραλαβής της παραγράφου 2 ή πρωτόκολλο με παρατηρήσεις της παραγράφου 3, θεωρείται ότι η παραλαβή έχει συντελεσθεί αυτοδίκαια.6. Ανεξάρτητα από την, κατά τα ανωτέρω, αυτοδίκαιη παραλαβή και την πληρωμή του αναδόχου, πραγματοποιούνται οι προβλεπόμενοι από τη σύμβαση έλεγχοι από επιτροπή που συγκροτείται με απόφαση του αρμοδίου αποφαινομένου οργάνου, στην οποία δεν μπορεί να συμμετέχουν ο πρόεδρος και τα μέλη της επιτροπής της παραγράφου 1. Η παραπάνω επιτροπή παραλαβής προβαίνει σε όλες τις διαδικασίες παραλαβής που προβλέπονται από την σύμβαση και συντάσσει τα σχετικά πρωτόκολλα. Οι εγγυητικές επιστολές προκαταβολής και καλής εκτέλεσης δεν επιστρέφονται πριν την ολοκλήρωση όλων των προβλεπομένων από τη σύμβαση ελέγχων και τη σύνταξη των σχετικών πρωτοκόλλων.Οποιαδήποτε ενέργεια που έγινε από την αρχική επιτροπή παραλαβής, δεν λαμβάνεται υπόψη.	01/04/2019
327.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.27.α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παραγράφου 6	Προστίθενται εδάφια ως εξής: «Tα συλλογικά όργανα είναι δυνατόν να συνεδριάζουν και με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων (τηλεδιάσκεψη),σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 13 του άρθρου 14 του ν. 2690/1999 (Α΄ 45). Ειδικά στις περιπτώσεις που δεν διενεργούνται με ηλεκτρονικά μέσα, η αποσφράγιση και μονογραφή των φακέλων γίνεται από το μέλος ή τα μέλη που βρίσκονται στην έδρα της αναθέτουσας αρχής, στην οποία έχουν κατατεθεί οι προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής, κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης».	01/04/2019
328.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.27.β.αα	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	Στην περίπτωση α΄	Διαγράφονται στο δεύτερο εδάφιο οι λέξεις «και προσφυγών».	01/04/2019
329.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.27.β.ββ	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της περίπτωσης α΄	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Σε περίπτωση αποδοχής, ολικής ή μερικής, ένστασης με την οποία ζητείται η αναβαθμολόγηση τεχνικών προσφορών, η επιτροπή αξιολόγησης ενστάσεων προβαίνει κατά την κρίση της σε αναβαθμολόγηση.».	01/04/2019
330.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.27.β.γγ	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά τις λέξεις «αποφαινομένου οργάνου» του πρώτου εδαφίου των περιπτώσεων β΄ και δ΄	Προστίθεται η φράση «της Αναθέτουσας Αρχής ή του Φορέα Εκτέλεσης της Σύμβασης.».	01/04/2019
331.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.27.β.δδ	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της περίπτωσης δ΄ της παραγράφου 11	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Ως μέλη της Επιτροπής του παρόντος δύναται να συμμετέχουν και ορίζονται και υπάλληλοι στους οποίους έχουν ανατεθεί καθήκοντα, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 216.».	01/04/2019
332.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.27.β.εε	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παραγράφου 11 μετά την περίπτωση ζ΄	Προστίθεται περίπτωση η΄ ως εξής: «η) Για την παρακολούθηση ή παραλαβή συμβάσεων προμηθειών ή συμβάσεων υπηρεσιών με εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη από το ποσό των δύο χιλιάδων πεντακοσίων ευρώ (2.500,00) δεν απαιτείται συγκρότηση Επιτροπής Παρακολούθησης ή Παραλαβής και το σχετικό πρωτόκολλο εκδίδεται από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας Υπηρεσίας.».	01/04/2019
333.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ. 28	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά το Άρθρο 211	Προστίθεται άρθρο 221Α ως εξής:«Άρθρο 22Α Προθεσμίες για την ολοκλήρωση των επιμέρους σταδίων 1. Οι Επιτροπές που έχουν αναλάβει τη διεξαγωγή των διαγωνιστικών διαδικασιών ολοκληρώνουν το έργο τους εντός των κάτωθι προθεσμιών: α) Όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομικής άποψης προσφορά βάσει μόνο της τιμής η αξιολόγηση των δικαιολογητικών συμμετοχής και των τεχνικών προσφορών ολοκληρώνεται εντός επτά (7) εργασίμων ημερών από την αποσφράγιση. β) Όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομικής άποψης προσφορά βάσει μόνο της τιμής και δεν προβλέπεται η υποβολή τεχνικής προσφοράς η αξιολόγηση των δικαιολογητικών συμμετοχής ολοκληρώνεται αυθημερόν με την αποσφράγιση. Αν η ολοκλήρωση του ελέγχου δεν είναι δυνατή την ίδια μέρα, λόγω του μεγάλου αριθμού των προσφορών, ελέγχονται τουλάχιστον οι δέκα (10) πρώτες κατά σειρά υποβολής. Στην περίπτωση αυτή η διαδικασία συνεχίζεται τις επόμενες εργάσιμες ημέρες.γ) Όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομικής άποψης προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας - τιμής, η αξιολόγηση των δικαιολογητικών συμμετοχής και των τεχνικών προσφορών ολοκληρώνεται εντός τριάντα (30) εργασίμων ημερών από την αποσφράγιση. δ) Η αξιολόγηση των οικονομικών προσφορών ολοκληρώνεται εντός δύο (2) εργάσιμων ημερών. ε) Η αξιολόγηση των δικαιολογητικών κατακύρωσης ολοκληρώνεται σε δύο (2) εργάσιμες ημέρες.στ) Η αξιολόγηση των ενστάσεων από την αρμόδια Επιτροπή ολοκληρώνεται εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την κοινοποίηση σε αυτήν της ένστασης και την πλήρη πρόσβαση στα αρχεία του διαγωνισμού. Ειδικά στις περιπτώσεις ενστάσεων κατά διακήρυξης, η αξιολόγηση των ενστάσεων ολοκληρώνεται πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών. 2. Η Αναθέτουσα Αρχή αποφαίνεται επί των Πρακτικών εντός προθεσμίας δέκα (10) εργασίμων ημερών από την κοινοποίηση των σχετικών Πρακτικών. 3. Οι ως άνω προθεσμίες παρατείνονται αναλόγως σε περίπτωση που ζητηθούν διευκρινίσεις ή συμπληρώσεις ή απαιτείται επιβεβαίωση στοιχείων κατά τις κείμενες διατάξεις. Σε συμβάσεις προϋπολογισμού άνω των δέκα εκατομμυρίων (10.000.000) ευρώ ή σύνθετες συμβάσεις που ο όγκος των δικαιολογητικών ή των τεχνικών προσφορών είναι μεγάλος οι ως άνω προθεσμίες δύνανται να παρατείνονται έως και το εξαπλάσιο των παραπάνω προθεσμιών. 4. Τυχόν υπέρβαση των ως άνω προθεσμιών της παραγράφου 1 και 2 δεν συνεπάγεται ακυρότητα της διαδικασίας.».	01/04/2019
334.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.29	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 7 του άρθρου 222	Η φράση «που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας, σύμφωνα με τα άρθρα 228, 229 και 234.»	01/04/2019
335.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.30	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά το άρθρο 269	Προστίθεται άρθρο 269Α ως εξής: «Άρθρο 269Α Εξαιρούνται της υποχρεωτικής εφαρμογής των άρθρων 79 παράγραφοι 1 έως 4, 258 παράγραφος 1 και 302 παράγραφος 1 περίπτωση α΄, οι ακόλουθες περιπτώσεις του άρθρου 269: α) όπου η δυνατότητα ανάθεσης περιορίζεται σε έναν προκαθορισμένο συμμετέχοντα σύμφωνα με τις περιπτώσεις γ΄, ε΄, στ΄ και θ΄ της παραγράφου 1,β) λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της ανάθεσης σύμφωνα με τις περιπτώσεις δ΄ και η΄ της παραγράφου 1 και γ) λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της συναλλαγής στην περίπτωση προμηθειών που είναι εισηγμένες και αγοράζονται σε χρηματιστήριο εμπορευμάτων σύμφωνα με την περίπτωση ζ΄ της παραγράφου 1.Στις περιπτώσεις α΄ και β΄ η διαδικασία διεξάγεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στους όρους της πρόσκλησης και η αξιολόγηση των προσφορών μπορεί να γίνεται σε ενιαίο στάδιο με την ανάθεση της σύμβασης. Στην περίπτωση γ΄ δεν απαιτείται προηγούμενη πρόσκληση και η διαδικασία διεξάγεται με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συναλλαγής.».	01/04/2019
336.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.31	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά την παράγραφο 10	Προστίθεται παράγραφος 11 ως εξής:«11. Σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες για το Ελεγκτικό Συνέδριο διατάξεις, υπόκεινται η πρώτη σύμβαση ανεξαρτήτως αξίας αυτής, εφόσον η συνολική εκτιμώμενη αξία του Δυναμικού Συστήματος Αγορών υπερβαίνει τα εκάστοτε ισχύοντα όρια, καθώς και κάθε επιμέρους σύμβαση εφόσον υπερβαίνει αυτοτελώς τα εκάστοτε ισχύοντα όρια.».	01/04/2019 Ισχύει και για τα δυναμικά συστήματα που είναι σε εξέλιξη κατά τη δημοσίευση του παρόντος (ν.4605/2019).
337.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.32	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος του άρθρου 273	Προοστίθεται παράγραφος 3 ως εξής:«3. Οι συμφωνίες πλαίσιο αποστέλλονται για προληπτικό έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά τις οικείες διατάξεις, ενώ οι εκτελεστικές αυτών συμβάσεις μόνο εφόσον η αξία τους υπερβαίνει αυτοτελώς τα εκάστοτε ισχύοντα όρια.».	01/04/2019
338.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.32	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 1.	Στο πρώτο εδάφιο της περίπτωσης α΄ πριν τη φράση «συνυπολογιζομένων των δικαιωμάτων προαίρεσης και παράτασης της σύμβασης» προστίθεται η λέξη «μη».	01/04/2019
339.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ. 32	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στην υποπερίπτωση αα΄ της περίπτωσης α΄	Οι λέξεις «άσκησης προσφυγής» αντικαθίστανται από τις λέξεις «άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής.».	01/04/2019
340.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ. 32	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Για τα προηγούμενα στάδια της κατακύρωσης η εγγύηση συμμετοχής επιστρέφεται στους συμμετέχοντες στην περίπτωση απόρριψης της προσφοράς τους και εφόσον δεν έχει ασκηθεί ένδικο μέσο ή έχει εκπνεύσει άπρακτη η προθεσμία άσκησης ένδικων μέσων ή παραίτησης από αυτά.	Αντικαθίσταται ως εξής: «Για τα προηγούμενα στάδια της κατακύρωσης η εγγύηση συμμετοχής επιστρέφεται στους συμμετέχοντες στις κάτωθι περιπτώσεις: α) λήξης του χρόνου ισχύος της προσφοράς και μη ανανέωσης αυτής και β) απόρριψης της προσφοράς τους και εφόσον δεν έχει ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή ή ένδικο βοήθημα ή έχει εκπνεύσει άπρακτη η προθεσμία άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής ή ένδικων βοηθημάτων ή έχει λάβει χώρα παραίτησης από το δικαίωμα άσκησης αυτών ή αυτά έχουν απορριφθεί αμετακλήτως.».	01/04/2019
341.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.34	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος του άρθρου 315	Προστίθενται εδάφια ως εξής:«Σε περίπτωση εφαρμογής του άρθρου 304, εφόσον στα έγγραφα της σύμβασης δεν προβλέπεται υποβολή ΕΕΕΣ ή ΤΕΥΔ κατά περίπτωση, και ζητείται να προσκομιστούν όλα τα δικαιολογητικά κατά την υποβολή της προσφοράς, δύναται να μην εφαρμόζεται η διαδικασία του άρθρου 103, εφόσον δεν παρέλθει χρονικό διάστημα άνω των τριών (3) μηνών από την αποσφράγιση των προσφορών μέχρι την έκδοση της απόφασης κατακύρωσης. Στις περιπτώσεις αυτές, μετά την αξιολόγηση των προσφορών, εκδίδεται η απόφαση κατακύρωσης.».	01/04/2019
342.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.35	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1	Μετά τη λέξη «άρθρα» προστίθενται οι λέξεις «333Α και.».	01/04/2019
343.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.35	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	>Στην παράγραφο 2	Mετά τη φράση «σε κάθε προσφέροντα» προστίθεται η φράση «που δεν έχει αποκλειστεί οριστικά.».	01/04/2019
344.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.35	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Η παράγραφος 3	Αντικαθίσταται ως εξής:«3. Η απόφαση κατακύρωσης δεν παράγει τα έννομα αποτελέσματά της, εφόσον ο αναθέτων φορέας δεν την κοινοποίησε σε όλους τους προσφέροντες που δεν έχουν αποκλειστεί οριστικά. Τα έννομα αποτελέσματα της απόφασης κατακύρωσης και ιδίως η σύναψη της σύμβασης επέρχονται εφόσον και όταν συντρέξουν σωρευτικά τα εξής: α) αα) σε συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία άνω των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, παρέλθει άπρακτη η προθεσμία άσκησης προδικαστικής προσφυγής ή σε περίπτωση άσκησης, παρέλθει άπρακτη η προθεσμία άσκησης αίτησης αναστολής κατά της απόφασης της Α.Ε.Π.Π. και σε περίπτωση άσκησης αίτησης αναστολής κατά της απόφασης της Α.Ε.Π.Π., εκδοθεί απόφαση επί της αίτησης, με την επιφύλαξη της χορήγησης προσωρινής διαταγής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 4 του άρθρου 372 και ββ) σε συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία έως εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ, παρέλθει άπρακτη η προθεσμία άσκησης της ένστασης του άρθρου 333Α και σε περίπτωση άσκησης, η έκδοση απόφασης επί αυτής ή η πάροδος άπρακτης της προθεσμίας του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 127 β) ολοκληρωθεί επιτυχώς ο προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο, σύμφωνα με τα άρθρα 35 και 36 του ν. 4129/2013, εφόσον απαιτείται και γ) κοινοποιηθεί η απόφαση κατακύρωσης στον προσωρινό ανάδοχο, εφόσον ο τελευταίος υποβάλει, έπειτα από σχετική πρόσκληση, υπεύθυνη δήλωση, που υπογράφεται κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 79Α, στην οποία θα δηλώνεται ότι δεν έχουν επέλθει στο πρόσωπό του οψιγενείς μεταβολές κατά την έννοια του άρθρου 104 και μόνον στην περίπτωση του προσυμβατικού ελέγχου ή της άσκησης προδικαστικής προσφυγής κατά της απόφασης κατακύρωσης. Η υπεύθυνη δήλωση ελέγχεται από το αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο, το οποίο συντάσσει πρακτικό που συνοδεύει τη σύμβαση.».	01/04/2019
345.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.35	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 4	Οι λέξεις «εντός είκοσι (20) ημερών» αντικαθίστανται από τη φράση «θέτοντάς του προθεσμία που δεν μπορεί να υπερβαίνει τις είκοσι (20) ημέρες.».	01/04/2019
346.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.35	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 5	Η φράση «η κατακύρωση γίνεται στον» αντικαθίσταται από τη φράση «ακολουθείται η διαδικασία του άρθρου 103 για τον.».	01/04/2019
347.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.36	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 2 του άρθρου 318	Μετά τον αριθμό «320» προστίθενται οι λέξεις «, 109 Α».	01/04/2019
348.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.37	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά το άρθρο 320	Προστίθεται άρθρο 320Α ως εξής: «Άρθρο 320Α Διαδικασία ανάθεσης 1. Οι συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία έως και εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ ανατίθενται σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο άρθρο 328. Οι συμβάσεις άνω του ποσού των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, ανατίθενται με μία από τις διαδικασίες που προβλέπονται στο άρθρο 263.2. Ιδίως για συμβάσεις του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 1 ισχύουν τα κάτωθι:α) αα) Για συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία κάτω του ορίου της περίπτωσης γ΄ του άρθρου 235 η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών στις ανοιχτές διαδικασίες ανέρχεται σε δέκα (10) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ. Στην κλειστή διαδικασία, στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση, στον ανταγωνιστικό διάλογο και στη σύμπραξη καινοτομίας η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής ανέρχεται σε οκτώ (8)ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ. Στην κλειστή διαδικασία και στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των προσφορών των οικονομικών φορέων που έχουν προεπιλεγεί για την υποβολή προσφοράς ανέρχεται σε οκτώ (8) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφοράς προς τους προεπιλεγέντες. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και εφόσον συντρέχουν επείγοντες λόγοι για την ανάθεση, με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση του Αναθέτοντα Φορέα μπορεί να καθορίζονται μικρότερες προθεσμίες για την παραλαβή των προσφορών και των αιτήσεων συμμετοχής.ββ) Για συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία άνω του ορίου της περίπτωσης γ΄ του άρθρου 235 η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών στις ανοιχτές διαδικασίες ανέρχεται σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ένωσης της προκήρυξης της σύμβασης ή, εάν ως μέσο προκήρυξης του διαγωνισμού χρησιμοποιείται η προκαταρκτική προκήρυξη από την ημερομηνία αποστολής στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ένωσης της πρόσκλησης επιβεβαίωσης ενδιαφέροντος. Στην κλειστή διαδικασία,στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση,στον ανταγωνιστικό διάλογο και στη σύμπραξη καινοτομίας η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής ανέρχεται σε οκτώ (8) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ένωσης της προκήρυξης της σύμβασης ή, εάν ως μέσο προκήρυξης του διαγωνισμού χρησιμοποιείται η προκαταρκτική προκήρυξη από την ημερομηνία αποστολής στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ένωσης της πρόσκλησης επιβεβαίωσης ενδιαφέροντος. Στην κλειστή διαδικασία και στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των προσφορών των οικονομικών φορέων που έχουν προεπιλεγεί για την υποβολή προσφοράς ανέρχεται σε οχτώ (8) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφοράς προς τους προεπιλεγέντες. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και εφόσον συντρέχουν επείγοντες λόγοι για την ανάθεση, με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση του Αναθέτοντα Φορέα μπορεί να καθορίζονται μικρότερες προθεσμίες για την παραλαβή των προσφορών και των αιτήσεων συμμετοχής.β) Οι λόγοι αποκλεισμού των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 73 εφαρμόζονται υποχρεωτικά μόνο από τους Αναθέτοντες Φορείς που είναι Αναθέτουσες Αρχές, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 73. γ) Τα κριτήρια επιλογής καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης και μπορούν να περιλαμβάνουν αυτά που παρατίθενται στο άρθρο 75, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται σε αυτό.δ) Όλες οι επικοινωνίες, καθώς και όλες οι ανταλλαγές πληροφοριών εκτελούνται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 258.ε) Για τις εγγυήσεις, ισχύουν τα προβλεπόμενα στο άρθρο 302.3. Οι συμβάσεις ποσού άνω των χιλίων (1.000) ευρώ αναρτώνται στο ΚΗΜΔΗΣ.».	01/04/2019
349.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.39	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Η παράγραφος 1 του άρθρου 331	Αντικαθίσταται ως εξής: «1. Στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων κάτω των ορίων τηρούνται οι ακόλουθες προθεσμίες:α) Στην ανοικτή διαδικασία, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ανέρχεται σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ. Αν επείγουσα κατάσταση,δεόντως τεκμηριωμένη από τον αναθέτοντα φορέα, καθιστά αδύνατη την τήρηση της ελάχιστης προθεσμίας του πρώτου εδαφίου, οι αναθέτοντες φορείς μπορεί να ορίζουν ελάχιστη προθεσμία που δεν είναι μικρότερη των δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ.β) Στην κλειστή διαδικασία και στη διαδικασία με διαπραγμάτευση με δημοσίευση προκήρυξης, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής ορίζεται σε δέκα (10) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης της σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ και η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των προσφορών των οικονομικών φορέων που έχουν προεπιλεγεί για την υποβολή προσφοράς ορίζεται σε επτά (7) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφοράς προς τους προεπιλεγέντες. γ) Στον συνοπτικό διαγωνισμό, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών ορίζεται σε δέκα (10) ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ.».	01/04/2019
350.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.39	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Μετά το άρθρο 333	Προστίθεται άρθρο 333Α ως εξής: «Άρθρο 333Α Ενστάσεις που ασκούνται κατά τη διαδικασία σύναψης συμβάσεων με εκτιμώμενη αξία κατώτερη ή ίση των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.) - Δικαστική Προστασία Για συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία κατώτερη ή ίση των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), αναφορικά με τις ενστάσεις και τα ένδικα βοηθήματα, εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις του άρθρου 127. Σε περίπτωση Αναθέτοντα Φορέα που δεν είναι Αναθέτουσα Αρχή δεν απαιτείται η κατάθεση παραβόλου για το παραδεκτό της ένστασης.».	01/04/2019
351.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.40	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 337 προστίθεται παράγραφος 6	«6. Στον έλεγχο νομιμότητας υπάγονται οι τροποποιητικές συμβάσεις, εφόσον η κύρια σύμβαση διήλθε από τον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εκτός από τις ακόλουθες περιπτώσεις:α) όταν οι τροποποιήσεις δεν έχουν οικονομικό αντικείμενο και δεν είναι ουσιώδεις κατά την έννοια της παραγράφου 4,β) όταν οι τροποποιήσεις γίνονται κατ΄ εφαρμογή της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 1 και της παραγράφου 2 του παρόντος και γ) όταν μετά τον έλεγχο νομιμότητας της αρχικής σύμβασης αυτή εντάχθηκε σε πρόγραμμα χρηματοδότησης και το συνολικό ποσό της αρχικής σύμβασης δεν υπερβαίνει το εκάστοτε ισχύον όριο ελέγχου για τις συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις. Στον έλεγχο νομιμότητας υπάγονται και τροποποιητικές συμβάσεις που εμπίπτουν στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όταν τροποποιείται σύμβαση της οποίας η αρχική αξία υπολειπόταν του εκάστοτε ορίου του ελέγχου, εφόσον με την τροποποίηση προσαυξάνεται το οικονομικό αντικείμενο τόσο, ώστε η συνολική αξία της σύμβασης να υπερβαίνει το εκάστοτε όριο ελέγχου.».	01/04/2019
352.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.41	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Προστίθεται νέα παράγραφος 2	«2. Η παράγραφος 1 δεν εφαρμόζεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:α) όταν δεν απαιτείται προηγούμενη δημοσίευση της προκήρυξης,β) αν υποβλήθηκε μόνο μία (1) προσφορά και δεν υπάρχουν ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι και γ) εφόσον πρόκειται για εκτελεστική σύμβαση συμφωνίας - πλαίσιο σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 39,ή για σύμβαση που συνάπτεται στο πλαίσιο Δυναμικού Συστήματος Αγορών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 33 και 270.».	01/04/2019
353.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.42	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παραγράφου 1 του άρθρου 365	Προστίθενται εδάφια ως εξής:«Σε περίπτωση συμπληρωματικής αιτιολογίας επί της προσβαλλόμενης πράξης, αυτή υποβάλλεται έως και δέκα (10) ημέρες πριν την συζήτηση της προσφυγής και κοινοποιείται αυθημερόν στον προσφεύγοντα μέσω της πλατφόρμας του ΕΣΗΔΗΣ ή αν αυτό δεν είναι εφικτό με οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο. Υπομνήματα επί των απόψεων και της συμπληρωματικής αιτιολογίας της Αναθέτουσας Αρχής κατατίθενται μέσω της πλατφόρμας του ΕΣΗΔΗΣ έως πέντε (5) ημέρες πριν από τη συζήτηση της προσφυγής.».	01/03/2017
354.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.43	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος του άρθρου 367	Προστίθεται παράγραφος 5 ως εξής:«5. H Α.Ε.Π.Π. επιλαμβάνεται αποκλειστικά επί θεμάτων που θίγονται με την προσφυγή και δεν μπορεί να ελέγξει παρεμπιπτόντως όρους της διακήρυξης ή ζητήματα που αφορούν τη διενέργεια της διαδικασίας.».	01/04/2019
355.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.44	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης γ΄ του άρθρου 368	Μετά τη φράση «την περίπτωση α΄ της παραγράφου 4» προστίθεται η λέξη «και» και διαγράφεται η φράση «και την παράγραφο 2 του άρθρου 273.».	01/04/2019
356.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.45	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 4 του άρθρου 372	Η λέξη «έκδοση» αντικαθίσταται με τις λέξεις:«κοινοποίηση ή την πλήρη γνώση.».	01/04/2019
357.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.46	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 376 προστίθεται παράγραφος 17	«17. Μέχρι να καταστεί εφικτή η έκδοση του πιστοποιητικού που προβλέπεται στην περίπτωση γ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 80, αυτό αντικαθίσταται από υπεύθυνη δήλωση του οικονομικού φορέα, χωρίς να απαιτείται επίσημη δήλωση του ΣΕΠΕ σχετικά με την έκδοση του πιστοποιητικού.». β. Η περίπτωση α΄ καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς διαγωνιστικές διαδικασίες για τις οποίες, κατά το χρόνο έναρξης ισχύος του παρόντος δεν έχει εκδοθεί πράξη κατακύρωσης.	01/04/2019
358.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ.47	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Η περίπτωση 43 της παραγράφου 1 του άρθρου 377	Αντικαθίσταται ως εξής:«(43) των παραγράφων 3 και 33 του άρθρου 19 του ν. 2947/2001 (Α΄ 228),».	01/04/2019
359.	Α' 52	01/04/2019	Ν.4605/2019, άρθρο 43, παρ. 48	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 379	Αντικαθίσταται ως εξής:«Η ισχύς του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 38 αρχίζει από 1.6.2019.».	01/06/2019
360.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33, παρ. 1α	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων προμηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών, η βαθμολογία κάθε κριτηρίου αξιολόγησης κυμαίνεται από 100 έως 120 βαθμούς. Η βαθμολογία είναι 100 βαθμοί για τις περιπτώσεις που ικανοποιούνται ακριβώς όλοι οι όροι των τεχνικών προδιαγραφών. Η βαθμολογία αυτή αυξάνεται έως 120 βαθμούς όταν υπερκαλύπτονται οι τεχνικές προδιαγραφές. Η συνολική βαθμολογία όπως προκύπτει από τον τύπο της παρ. 11 κυμαίνεται από 100 έως 120 βαθμούς. Όταν η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά δεν προσδιορίζεται αποκλειστικά βάσει της τιμής και οι οικονομικοί φορείς έχουν υποχρέωση υποβολής οικονομικών προσφορών τότε πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά είναι εκείνη που παρουσιάζει το μικρότερο λόγο της συγκριτικής τιμής της προσφοράς προς τη βαθμολογία της. Συγκριτική τιμή προσφοράς είναι η τιμή που υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη την τιμή της προσφοράς και, εφόσον προβλέπεται από τη διακήρυξη, το κόστος. Η αναθέτουσα αρχή καθορίζει με σαφήνεια στη διακήρυξη τον ακριβή τρόπο υπολογισμού της συγκριτικής τιμής προσφοράς (π.χ. με μαθηματικό τύπο).	αντικαθίσταται ως εξής:«13. Στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων προμηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών, όταν η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά δεν προσδιορίζεται αποκλειστικά βάσει της τιμής ή του κόστους η βαθμολογία κάθε κριτηρίου αξιολόγησης κυμαίνεται από 100 έως 120 βαθμούς. Η βαθμολογία είναι 100 βαθμοί για τις περιπτώσεις που ικανοποιούνται ακριβώς όλοι οι όροι του κριτηρίου. Η βαθμολογία αυτή αυξάνεται έως 120 βαθμούς, όταν υπερκαλύπτονται οι όροι του κριτηρίου. Η συνολική βαθμολογία της προσφοράς, όπως προκύπτει από τον τύπο της παραγράφου 11 κυμαίνεται από 100 έως 120 βαθμούς. Η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ορίσει στα έγγραφα της σύμβασης μεγαλύτερο περιθώριο διακύμανσης από το αναφερόμενο στο πρώτο εδάφιο από 100 έως 150 βαθμούς, προσαρμόζοντας αναλόγως τους όρους της διαδικασίας σύναψης σύμβασης. Η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μπορεί να προσδιοριστεί:α) Ως εκείνη που παρουσιάζει τον μικρότερο λόγο της προσφερόμενης ή συγκριτικής τιμής της προσφοράς προς τη βαθμολογία των κριτηρίων αξιολόγησης που δεν αφορούν την τιμή ή το κόστος. Συγκριτική τιμή προσφοράς είναι η τιμή, στην περίπτωση που για τη διαμόρφωσή της λαμβάνονται υπόψη ένα ή περισσότερα είδη κόστους, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 87,εφόσον προβλέπεται από τα έγγραφα της σύμβασης.Η αναθέτουσα αρχή, στην περίπτωση αυτή, καθορίζει με σαφήνεια στα έγγραφα της σύμβασης τον ακριβή τρόπο υπολογισμού της συγκριτικής τιμής προσφοράς (π.χ. με μαθηματικό τύπο).	25/04/2019
361.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33, παρ. 1β	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Πριν τη φράση «ομάδες στις οποίες αυτά κατατάσσονται»	Προστίθεται η λέξη «τυχόν».	25/04/2019
362.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33,παρ.2α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της περίπτωσης β΄ της παραγραφου 5	Προστίθεται η φράση «εκτός αν άλλως ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης».	25/04/2019
363.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33, παρ.2β	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παραγράφου 6	Προστίθενται τα κάτωθι εδάφια: «Στις περιπτώσεις αυτές η τιμή αναπροσαρμόζεται κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης με βάση την εκάστοτε ισχύουσα τιμή αναφοράς, εφαρμοζόμενου του ποσοστού έκπτωσης.»	25/04/2019
364.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33, παρ.3	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παραγραφου 4 του άρθρου 97	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Σε περίπτωση που λήξει ο χρόνος ισχύος των προσφορών και δεν ζητηθεί παράταση της προσφοράς, η αναθέτουσα αρχή δύναται με αιτιολογημένη απόφασή της, εφόσον η εκτέλεση της σύμβασης εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, να ζητήσει εκ των υστέρων από τους οικονομικούς φορείς που συμμετέχουν στη διαδικασία είτε να παρατείνουν την προσφορά τους είτε όχι.»	25/04/2019
365.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33,παρ.4α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος του εδαφίου α΄ της παραγράφου 4	Προστίθεται η φράση: «μαζί με αντίγραφο των πρακτικών της διαδικασίας ελέγχου και αξιολόγησης των προσφορών του αντίστοιχου σταδίου»,	25/04/2019
366.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33, παρ.4β	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παρ. 4 του άρθρου 100	Προστίθεται εδάφιο τέταρτο ως εξής: «Επίσης για τις συμβάσεις με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά,βάσει του κόστους ή τη βέλτιστη σχέση ποιότητας - τιμής και ανεξαρτήτως ποσού και διαδικασίας, όταν εξ αρχής έχει υποβληθεί μία προσφορά, εκδίδεται μια απόφαση, με την οποία επικυρώνονται τα αποτελέσματα: α) όλων των σταδίων της παραγράφου 2 στην περίπτωση ανοικτής διαδικασίας και β) του δευτέρου σταδίου, ήτοι της υποβολής προσφορών, στην περίπτωση κλειστής διαδικασίας και ανταγωνιστικής διαδικασίας με διαπραγμάτευση.»	25/04/2019
367.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33, παρ. 5α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 215 παρ.3	Μετά τη φράση «η επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής» προστίθεται η φράση «ή ειδική επιτροπή	25/04/2019
368.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33, παρ. 5β	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 4 του άρθρου 215	Μετά τη φράση «η επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής» προστίθεται η φράση «ή η ειδική επιτροπή».	25/04/2019
369.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33, παρ. 6	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1	Μετά τη φράση «υπηρεσία η οποία ορίζεται με απόφαση της αναθέτουσας αρχής» προστίθεται η φράση «ή επιτροπή που συγκροτείται επίσης με απόφαση της αναθέτουσας αρχής».	25/04/2019
370.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33, παρ. 7α	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	Διαγράφεται το τρίτο εδάφιο	Στην περίπτωση δ΄ της παραγράφου 11 διαγράφεται το τρίτο εδάφιο	25/04/2019
371.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33, παρ. 7β	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 11	Προστίθεται περίπτωση η΄ ως εξής: «η. Σε περίπτωση αιτιολογημένης αδυναμίας για τη συμπλήρωση ή τη συγκρότηση των επιτροπών της παραγράφου 1, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ζητήσει από άλλη αναθέτουσα αρχή τη διάθεση υπαλλήλου ή υπαλλήλων της για τη συγκρότηση της Επιτροπής.»	25/04/2019
372.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33, παρ. 8α	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 344	Στο τέλος της παραγράφου 3 προστίθεται φράση ως εξής: «και της Εθνικής Κεντρικής Αρχής Προμηθειών Υγείας του Υπουργείου Υγείας.»	25/04/2019
373.	Α' 66	25/04/2019	Ν.4608/2019, άρθρο 33, παρ. 8β	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 4 του άρθρου 344	Μετά τις λέξεις «Μεταφορών και Δικτύων,» προστίθεται η λέξη «Υγείας».	25/04/2019
374.	Α' 67	03/05/2019	Ν.4609/2019, άρθρο 56, παρ. 1	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παραγράφου 4 του άρθρου 79Α	Προστίθενται οι λέξεις «ή αιτήσεων συμμετοχής».	03/05/2019
375.	Α' 67	03/05/2019	Ν.4609/2019, άρθρο 56, παρ. 2	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 7 του άρθρου 92	Μετά τις λέξεις «Στις περιπτώσεις αυτές η προσφορά» προστίθενται οι λέξεις «ή η αίτηση συμμετοχής».	03/05/2019
376.	Α' 67	03/05/2019	Ν.4609/2019, άρθρο 56, παρ. 3	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παραγράφου 7 του άρθρου 92	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Η υπεύθυνη δήλωση του προηγούμενου εδαφίου φέρει υπογραφή έως και δέκα (10) ημέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών ή των αιτήσεων συμμετοχής.».	03/05/2019
377.	Α' 67	03/05/2019	Ν.4609/2019, άρθρο 56, παρ. 4	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 8 του άρθρου 92 οι λέξεις «έως και δέκα (10) ημέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών»	αντικαθίστανται με τις λέξεις «μετά την έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης».	03/05/2019
380.	Α' 67	03/05/2019	Ν.4609/2019, άρθρο 56, παρ. 5	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 5 του άρθρου 94	Προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Οι υπεύθυνες δηλώσεις φέρουν υπογραφή μετά την έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης.».	03/05/2019
381.	Α' 67	03/05/2019	Ν.4609/2019, άρθρο 56, παρ. 6	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 6 του άρθρου 205Α οι λέξεις «του έργου»	αντικαθίστανται από τις λέξεις «της σύμβασης».	03/05/2019
382.	Α' 67	03/05/2019	Ν.4609/2019, άρθρο 56, παρ. 7	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος του δεύτερου εδαφίου της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 221Α	Προστίθεται η φράση «ή κατά σειρά μειοδοσίας».	03/05/2019
383.	Α' 67	03/05/2019	Ν.4609/2019, άρθρο 56, παρ. 8	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Στην περίπτωση α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 302 H λέξη «προεκτιμώμενης»	αντικαθίσταται από τη λέξη «εκτιμώμενης».	03/05/2019
384.	Α' 67	03/05/2019	Ν.4609/2019, άρθρο 56, παρ. 9	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 3 του άρθρου 327 μετά το πρώτο εδάφιο	Προστίθενται εδάφια ως εξής: «Στα έγγραφα της σύμβασης μπορεί να προβλέπεται η υποχρεωτική συνυχρήση οπτικού δίσκου. Σε περίπτωση απόκλισης μεταξύ των έντυπων και ηλεκτρονικών στοιχείων, κατισχύουν αυτά που υποβάλλονται σε έντυπη μορφή. Οι αναθέτοντες φορείς χρησιμοποιούν το Ε.Σ.Η.Δ.Η.Σ ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα σε όλα τα στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας, εφόσον αυτό προβλέπεται στα έγγραφα της σύμβασης.».	03/05/2019
385.	Α' 77	23/05/2019	Ν.4612/2019, άρθρο 14	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της περίπτωσης θ΄ της παρ. 7 του άρθρου 53	Απαλείφεται η τελεία και προστίθεται η φράση «και ποσοστό δυόμισι τοις χιλίοις (2,5‰) υπέρ των Μηχανικών Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΤΕ) της Π.Ο.ΜΗ.Τ.Ε.Δ.Υ. τακτικών υπαλλήλων (μόνιμων ή αορίστου χρόνου) που απασχολούνται στο Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ. και στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού, που βαρύνει κάθε λογαριασμό πληρωμής έργου. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών καθορίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού, συλλογής και απόδοσης του ποσοστού, ο φορέας διακίνησης και απόδοσης στους δικαιούχους, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.»	23/05/2019
386.	Α' 133	07/08/2019	Ν.4622/2019, άρθρο 119, παρ.21	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	Το άρθρο 179 του ν. 4412/2016	Από τη θέση σε ισχύ του παρόντος καταργούνται οι παρακάτω διατάξεις:[...]21. Το άρθρο 179 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147), « Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (A΄ 147).	23/05/2019
387.	Α' 167	30/10/2019	Ν.4635/2019, άρθρο 50, παρ. 9	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 2 του άρθρου 15	Προστίθεται εδάφιο τρίτο ως εξής: «Το παρόν Βιβλίο δεν εφαρμόζεται, σύμφωνα με την περίπτωση α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 346 της Σ.Λ.Ε.Ε., στις δημόσιες συμβάσεις και στους διαγωνισμούς μελετών που άπτονται του τομέα της Κυβερνοασφάλειας, στο μέτρο που η εφαρμογή του παρόντος Βιβλίου θα υποχρέωνε τη χώρα να παράσχει πληροφορίες, τη δημοσιοποίηση των οποίων θεωρεί αντίθετη με την προστασία των ουσιωδών συμφερόντων κυβερνοασφάλειάς της.».	30/10/2019
388.	Α' 167	30/10/2019	Ν.4635/2019, άρθρο 81, παρ. 1	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	1. Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, εξαιρουμένων των έργων αναπλάσεως και των κτιριακών, με την επιφύλαξη της παρ. 2, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ορίσει στα έγγραφα της σύμβασης ότι η υπό ανάθεση δημόσια σύμβαση έργου έχει ως αντικείμενο συγχρόνως τη μελέτη και την εκτέλεση (κατασκευή) έργου εφόσον συντρέχουν, πριν την έναρξη της διαδικασίας σύναψης της δημόσιας σύμβασης έργου και έπειτα από σύμφωνη γνώμη του τεχνικού συμβουλίου της αναθέτουσας αρχής ή του τεχνικού συμβουλίου της Γενικής Γραμματείας Υποδομών, αν στην αναθέτουσα αρχή δεν υφίσταται τεχνικό συμβούλιο, σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: (α) ύπαρξη εγκεκριμένης προμελέτης και εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων, τεύχους υπολογισμού και τεκμηρίωσης για τον καθορισμό του προϋπολογισμού της αναθέτουσας αρχής, και «Κανονισμού Μελετών Έργου», ο οποίος συντάσσεται ειδικά για το προς ανάθεση έργο ή υπάρχει και εφαρμόστηκε σε παρόμοια έργα, (β) οι διαθέσιμες μελέτες της αναθέτουσας αρχής συνοδεύονται υποχρεωτικά, από όλες τις απαραίτητες συνοδές υποστηρικτικές μελέτες, όπως γεωλογικές, γεωτεχνικές, που αντιστοιχούν στο αντίστοιχο στάδιο της μελέτης του κυρίως έργου, και (γ) η ύπαρξη των στοιχείων Α.1 έως Α.3 και Α.7 έως Α.13 του υποφακέλου της υποπερίπτωσης Α΄ της παραγράφου 7 του άρθρου 45. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων μπορεί να εξαιρούνται και άλλες κατηγορίες έργων από την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.	Η παράγραφος 1 του άρθρου 50 ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ορίσει στα έγγραφα της σύμβασης ότι η υπό ανάθεση δημόσια σύμβαση έργου έχει ως αντικείμενο συγχρόνως τη μελέτη και την εκτέλεση (κατασκευή) έργου εφόσον συντρέχουν, πριν την έναρξη της διαδικασίας σύναψης της δημόσιας σύμβασης έργου και έπειτα από σύμφωνη γνώμη του τεχνικού συμβουλίου της αναθέτουσας αρχής ή του τεχνικού συμβουλίου της Γενικής Γραμματείας Υποδομών, αν στην αναθέτουσα αρχή δεν υφίσταται τεχνικό συμβούλιο, σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: (α) ύπαρξη εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων, τεύχους υπολογισμού και τεκμηρίωσης για τον καθορισμό του προϋπολογισμού της αναθέτουσας αρχής και Κανονισμού Μελετών Έργου, ο οποίος συντάσσεται ειδικά για το προς ανάθεση έργο ή υπάρχει και εφαρμόστηκε σε παρόμοια έργα, (β) η ύπαρξη των στοιχείων Α.1 έως Α.3 και Α.7 έως Α.10 και Α.12 του υποφακέλου της υποπερίπτωσης Α΄ της παραγράφου 7 του άρθρου 45 του παρόντος. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών μπορούν να εξαιρούνται κατηγορίες έργων από την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.».	30/10/2019
389.	Α' 167	30/10/2019	Ν.4635/2019, άρθρο 81, παρ. 2	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 50 του ν. 4412/2016	προστίθεται παράγραφος 5 ως εξής: «5. Ουδεμία ευθύνη του δημοσίου προς αποζημίωση θεμελιώνεται σε περίπτωση τήρησης των προϋποθέσεων και της διαδικασίας του παρόντος.».	30/10/2019
390.	Α' 167	30/10/2019	Ν.4635/2019, άρθρο 140, παρ. 7.(α)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	1. Σε περίπτωση συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών κάτω των ορίων, οι οποίες αφορούν ενέργειες τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του ΕΟΧ ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή/και ταμείων, οι αναθέτουσες αρχές ή/και οι δικαιούχοι ενεργειών τεχνικής βοήθειας κατά την έννοια του ν. 4314/2014 μπορούν να προσφεύγουν και στις διαδικασίες των παραγράφων 2 και 3 κατά περίπτωση.	Η παράγραφος 1 του άρθρου 119 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Σε περίπτωση συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών κάτω των ορίων, οι οποίες αφορούν ενέργειες τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του Ε.Ο.Χ. ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή/και ταμείων, καθώς και των τομεακών, περιφερειακών και ειδικών προγραμμάτων του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ), οι αναθέτουσες αρχές ή/και οι δικαιούχοι ενεργειών τεχνικής βοήθειας κατά την έννοια του ν. 4314/2014 και του θεσμικού πλαισίου του ΕΠΑ μπορούν να προσφεύγουν και στις διαδικασίες των παραγράφων 2 και 3 κατά περίπτωση.».	30/10/2019
391.	Α' 167	30/10/2019	Ν.4635/2019, άρθρο 140, παρ. 7.(β)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	6. Σε περίπτωση συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών, οι οποίες αφορούν σε ενέργειες τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του ΕΟΧ ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή/και ταμείων, η σύναψη αυτών κατά το άρθρο 118, χωρεί με αιτιολογημένη απόφαση του προϊσταμένου της αρμόδιας για την εκτέλεση των ενεργειών τεχνικής βοήθειας υπηρεσίας. Το σχετικό συμφωνητικό όπου απαιτείται υπογράφεται από αυτόν.	Η παράγραφος 6 του άρθρου 119 αντικαθίσταται ως εξής: «6. Σε περίπτωση συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών, οι οποίες αφορούν σε ενέργειες τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του Ε.Ο.Χ. ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή/και ταμείων, καθώς και των τομεακών, περιφερειακών και ειδικών προγραμμάτων του ΕΠΑ, η σύναψη αυτών κατά το άρθρο 118, χωρεί με αιτιολογημένη απόφαση του προϊσταμένου της αρμόδιας για την εκτέλεση των ενεργειών τεχνικής βοήθειας υπηρεσίας. Το σχετικό συμφωνητικό όπου απαιτείται υπογράφεται από αυτόν.».	30/10/2019
392.	Α' 167	30/10/2019	Ν.4635/2019, άρθρο 140, παρ. 7.(γ)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	8. Οι εντολές πληρωμής των ενεργειών τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του ΕΟΧ ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή/και ταμείων του άρθρου 119, εκδίδονται από το όργανο που εξέδωσε την απόφαση ανάθεσης.	Η παράγραφος 8 του άρθρου 200 αντικαθίσταται ως εξής: «8. Οι εντολές πληρωμής των ενεργειών τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του Ε.Ο.Χ. ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή/και ταμείων, καθώς και των τομεακών, περιφερειακών και ειδικών προγραμμάτων του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ), του άρθρου 119, εκδίδονται από το όργανο που εξέδωσε την απόφαση ανάθεσης.».	30/10/2019
393.	Α' 167	30/10/2019	Ν.4635/2019, άρθρο 140, παρ. 7.(δ)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	1. Σε περίπτωση συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών κάτω των ορίων, οι οποίες αφορούν σε ενέργειες τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του ΕΟΧ ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή/και ταμείων, οι αναθέτοντες φορείς ή / και οι δικαιούχοι ενεργειών τεχνικής βοήθειας κατά την έννοια του ν. 4314/2014 μπορούν να προσφεύγουν και στις διαδικασίες των παραγράφων 2 και 3 κατά περίπτωση.	Η παράγραφος 1 του άρθρου 329 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Σε περίπτωση συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών κάτω των ορίων, οι οποίες αφορούν σε ενέργειες τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του Ε.Ο.Χ. ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή/και ταμείων, καθώς και των τομεακών, περιφερειακών και ειδικών προγραμμάτων του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ), οι αναθέτοντες φορείς ή / και οι δικαιούχοι ενεργειών τεχνικής βοήθειας κατά την έννοια του ν. 4314/2014 και του θεσμικού πλαισίου του ΕΠΑ, μπορούν να προσφεύγουν και στις διαδικασίες των παραγράφων 2 και 3 κατά περίπτωση.».	30/10/2019
394.	Α' 167	30/10/2019	Ν.4635/2019, άρθρο 140, παρ. 7.(ε)	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	6. Σε περίπτωση συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών, οι οποίες αφορούν σε ενέργειες τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του ΕΟΧ ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή/και ταμείων, η σύναψη αυτών κατά το άρθρο 328 χωρεί με αιτιολογημένη απόφαση του προϊσταμένου της αρμόδιας για την εκτέλεση των ενεργειών τεχνικής βοήθειας υπηρεσίας.	Η παράγραφος 6 του άρθρου 329 αντικαθίσταται ως εξής: «6. Σε περίπτωση συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών, οι οποίες αφορούν σε ενέργειες τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του Ε.Ο.Χ. ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή/και ταμείων, καθώς και των τομεακών, περιφερειακών και ειδικών προγραμμάτων του ΕΠΑ, η σύναψη αυτών κατά το άρθρο 328 χωρεί με αιτιολογημένη απόφαση του προϊσταμένου της αρμόδιας για την εκτέλεση των ενεργειών τεχνικής βοήθειας υπηρεσίας.».	30/10/2019
395.	Α' 167	30/10/2019	Ν.4635/2019, άρθρο 235, παρ. 3	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	γ) εάν η αναθέτουσα αρχή διαθέτει επαρκώς εύλογες ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο οικονομικός φορέας συνήψε συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού	Η περίπτωση γ) της παραγράφου 4 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «γ) εάν, με την επιφύλαξη της παραγράφου 3β του άρθρου 44 του ν. 3959/2011, η αναθέτουσα αρχή διαθέτει επαρκώς εύλογες ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο οικονομικός φορέας συνήψε συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού,».	30/10/2019
396.	Α' 167	30/10/2019	Ν.4635/2019, άρθρο 235, παρ. 5	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στην παράγραφο 1 του άρθρου 79 μετά τη φράση: «Το ΕΕΕΣ προσδιορίζει τη δημόσια αρχή ή το τρίτο μέρος που είναι υπεύθυνο για την έκδοση των σχετικών δικαιολογητικών και περιλαμβάνει επίσημη δήλωση ότι ο οικονομικός φορέας θα είναι σε θέση, εφόσον του ζητηθεί και χωρίς καθυστέρηση, να προσκομίσει τα εν λόγω δικαιολογητικά.»	Προστίθενται εδάφια ως εξής: «Κατά την απάντηση οικονομικού φορέα στο ερώτημα του ΕΕΕΣ ή άλλου αντίστοιχου εντύπου ή δήλωσης για τυχόν σύναψη συμφωνιών με άλλους οικονομικούς φορείς με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού, η συνδρομή περιστάσεων, όπως η τριετής παραγραφή της παραγράφου 10 του άρθρου 73 ή η εφαρμογή της διάταξης της παραγράφου 3β του άρθρου 44 του ν. 3959/2011, αναλύεται στο σχετικό πεδίο που προβάλλει κατόπιν θετικής απάντησης, ενώ ισχύουν τα όσα αναφέρονται στο προηγούμενο εδάφιο για την προσκόμιση δικαιολογητικών. Στο πλαίσιο διαδικασιών σύναψης δημόσιας σύμβασης, που είτε εκκινούν μετά τη θέση σε ισχύ της παρούσας διάταξης είτε έχουν εκκινήσει νωρίτερα αλλά δεν έχει ακόμη συμπληρωθεί και υποβληθεί στο ΕΕΕΣ, οι τυχόν προηγούμενες αρνητικές απαντήσεις στο ανωτέρω ερώτημα του ΕΕΕΣ ή άλλου αντίστοιχου εντύπου ή δήλωσης, από οικονομικούς φορείς οι οποίοι εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 44 παράγραφος 3β του ν. 3959/2011, δεν στοιχειοθετούν τον λόγο αποκλεισμού του άρθρου 73 παράγραφος 4 περίπτωση ζ΄ ή/και θ΄ του παρόντος νόμου και δεν απαιτείται να δηλωθούν κατά τη συμπλήρωση του ΕΕΕΣ και κάθε αντίστοιχου εντύπου.».	30/10/2019
397	Α' 193	03/12/2019	Ν.4643/2019, άρθρο 38, παρ. 1	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Όταν το αρμόδιο κατά περίπτωση Υπουργείο»	«Όταν ο αναθέτων φορέας»	03/12/2019
398.	Α' 193	03/12/2019	Ν.4643/2019, άρθρο 38, παρ. 2	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«το αρμόδιο Υπουργείο»	«ο αναθέτων φορέας»	03/12/2019
399.	Α' 30	12/02/2020	Ν.4663/2020, άρθρο 55	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 168 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147), όπως ισχύει, προστίθεται παράγραφος 4	Προστίθενται παράγραφος 4, ως εξής: «4. Μετά από την έκδοση της βεβαίωσης περάτωσης εργασιών, η Διευθύνουσα Υπηρεσία συντάσσει και διαβιβάζει στην υπηρεσία που είχε την αρμοδιότητα κήρυξης της απαλλοτρίωσης των ακινήτων που χρησιμοποιήθηκαν για το έργο, κατάσταση και τοπογραφικό διάγραμμα των απαλλοτριωθέντων ακινήτων που δεν χρησιμοποιήθηκαν για το έργο, προκειμένου να κινηθεί η διαδικασία της επιστροφής τους στους προηγούμενους ιδιοκτήτες τους ή της ελεύθερης διάθεσής τους, σύμφωνα με το άρθρο 12 του ν. 2882/2001».	12/02/2020
400.	Α' 53	11/03/2020	Ν.4674/2020, άρθρο 3	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο τέλος της παραγράφου 2 του άρθρου 44 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147)	Προστίθενται εδάφια ως εξής: «Ειδικά για τις τεχνικές υπηρεσίες των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού που δεν έχουν τεχνική επάρκεια ή έχουν τεχνική επάρκεια, αλλά καλούνται να υλοποιήσουν μελέτες και έργα, για τις ανάγκες των οποίων δεν έχουν το απαιτούμενο τεχνικό προσωπικό, μπορούν, ύστερα από βεβαίωση του Προϊσταμένου της οικείας τεχνικής υπηρεσίας ή, σε περίπτωση έλλειψης αυτού, ύστερα από βεβαίωση δημάρχου, να συνάπτουν προγραμματική σύμβαση κατά τις διατάξεις των άρθρων 12 και 44 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147) με την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, τους Αναπτυξιακούς Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τα Δίκτυα Δήμων, τον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης ΑΕ και τη Μονάδα Οργάνωσης Διαχείρισης ΑΕ (ΜΟΔ ΑΕ), εφόσον οι εν λόγω φορείς διαθέτουν τεχνικές υπηρεσίες με την απαιτούμενη τεχνική επάρκεια. Έως την έκδοση της προβλεπομένης από την παράγραφο 1 απόφασης, η κατά το προηγούμενο εδάφιο τεχνική επάρκεια διαπιστώνεται από τον Προϊστάμενο των αρμοδίων υπηρεσιών τους. Οι προγραμματικές συμβάσεις του προηγούμενου εδαφίου μπορούν να εντάσσονται στα ειδικά προγράμματα ενίσχυσης του άρθρου 71 του ν. 4509/2017 (Α΄ 201) ή να χρηματοδοτούνται κατά τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87). Οι διατάξεις των παραγράφων 2 περιπτώσεις α΄, β΄, γ΄ και 4 του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87) εφαρμόζονται αναλόγως και για τις προγραμματικές συμβάσεις της περίπτωσης αυτής.»	11/03/2020
401.	Α' 104	30/05/2020	Ν.4690/2020, άρθρο 66	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«Στα έργα που εκτελούνται από άλλους φορείς, εκτός από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, μπορεί με διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και του αρμόδιου κατά περίπτωση Υπουργού, να γίνεται ο ειδικότερος προσδιορισμός των οργάνων και συμβουλίων που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν για τα έργα των φορέων αυτών, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Νόμου και να γίνονται οι αναγκαίες προσαρμογές ή διαφοροποιήσεις των σχετικών διαδικασιών του και των θεμάτων που ρυθμίζονται με τον παρόντα νόμο για την αντιμετώπιση των ιδιαιτεροτήτων φορέων και έργων. Με το διάταγμα αυτό μπορεί να ενοποιούνται ή να συντέμνονται και οι διαδικασίες που αναφέρονται στη διοικητική και δικαστική επίλυση των διαφορών ή να καταργούνται βαθμοί των διαδικασιών αυτών. Επίσης μπορεί να μεταβιβάζονται και οι αρμοδιότητες του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων επί των αιτήσεων θεραπείας, εγκρίσεως διεξαγωγής διεθνών διαγωνισμών και εγκρίσεως παρεκκλίσεων για τη μελέτη και κατασκευή έργων. Αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα που έχουν καθοριστεί με προγενέστερες διατάξεις διατηρούν τις αρμοδιότητές τους μέχρι την έκδοση νέας απόφασης.»	H παρ. 3 του άρθρου 180 του ν. 4412/2016 (Α΄147) αντικαθίσταται ως εξής: «3. Α) Στα έργα που εκτελούνται από άλλους φορείς, εκτός από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μπορεί με διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, να γίνονται οι αναγκαίες προσαρμογές ή διαφοροποιήσεις των σχετικών διαδικασιών του και των θεμάτων που ρυθμίζονται με τον παρόντα νόμο για την αντιμετώπιση των ιδιαιτεροτήτων φορέων και έργων. Με το διάταγμα αυτό μπορεί να ενοποιούνται ή να συντέμνονται και οι διαδικασίες που αναφέρονται στη διοικητική και δικαστική επίλυση των διαφορών ή να καταργούνται βαθμοί των διαδικασιών αυτών. Β) Στα έργα που εκτελούνται από άλλους φορείς, εκτός από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μπορεί με κοινή απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών και τον κατά περίπτωση αρμόδιο Υπουργό, να γίνεται ο ειδικότερος προσδιορισμός των οργάνων και συμβουλίων που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν για τα έργα των φορέων αυτών, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος. Αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα που έχουν καθοριστεί με προγενέστερες διατάξεις διατηρούν τις αρμοδιότητές τους μέχρι την έκδοση νέας απόφασης».	30/05/2020
402	Α' 207	27/10/2020	Ν.4738/2020, άρθρο 267, παρ. 1	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«2. Αποκλείεται από τη συμμετοχή σε διαδικασία σύναψης σύμβασης οποιοσδήποτε οικονομικός φορέας, εάν η αναθέτουσα αρχή: α) γνωρίζει ότι ο εν λόγω οικονομικός φορέας έχει αθετήσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά την καταβολή φόρων ή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και αυτό έχει διαπιστωθεί από δικαστική ή διοικητική απόφαση με τελεσίδικη και δεσμευτική ισχύ, σύμφωνα με διατάξεις της χώρας όπου είναι εγκατεστημένος ή την εθνική νομοθεσία ή/και β) μπορεί να αποδείξει με τα κατάλληλα μέσα ότι ο οικονομικός φορέας έχει αθετήσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά την καταβολή φόρων ή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Αν ο οικονομικός φορέας είναι Έλληνας πολίτης ή έχει την εγκατάστασή του στην Ελλάδα, οι υποχρεώσεις του που αφορούν τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης καλύπτουν τόσο την κύρια όσο και την επικουρική ασφάλιση. Η παρούσα παράγραφος παύει να εφαρμόζεται όταν ο οικονομικός φορέας εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του είτε καταβάλλοντας τους φόρους ή τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης που οφείλει, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, των δεδουλευμένων τόκων ή των προστίμων είτε υπαγόμενος σε δεσμευτικό διακανονισμό για την καταβολή τους. γ) γνωρίζει ή μπορεί να αποδείξει με τα κατάλληλα μέσα ότι έχουν επιβληθεί σε βάρος του οικονομικού φορέα, μέσα σε χρονικό διάστημα δύο (2) ετών πριν από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής προσφοράς ή αίτησης συμμετοχής: αα) τρεις (3) πράξεις επιβολής προστίμου από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας που χαρακτηρίζονται, σύμφωνα με την υπουργική απόφαση 2063/Δ1632/2011 (Β΄ 266), όπως εκάστοτε ισχύει, ως «υψηλής» ή «πολύ υψηλής» σοβαρότητας, οι οποίες προκύπτουν αθροιστικά από τρεις (3) διενεργηθέντες ελέγχους, ή ββ) δύο (2) πράξεις επιβολής προστίμου από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας που αφορούν την αδήλωτη εργασία, οι οποίες προκύπτουν αθροιστικά από δύο (2) διενεργηθέντες ελέγχους. Οι υπό αα΄ και ββ΄ κυρώσεις πρέπει να έχουν αποκτήσει τελεσίδικη και δεσμευτική ισχύ. Ο λόγος αποκλεισμού δεν εφαρμόζεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς ΦΠΑ, είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ.»	Αντικαθίσταται η παρ. 2 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147) ως εξής: «2. Αποκλείεται από τη συμμετοχή σε διαδικασία σύναψης σύμβασης οποιοσδήποτε οικονομικός φορέας, εάν η αναθέτουσα αρχή: α) γνωρίζει ότι ο εν λόγω οικονομικός φορέας έχει αθετήσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά στην καταβολή φόρων ή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και αυτό έχει διαπιστωθεί από δικαστική ή διοικητική απόφαση με τελεσίδικη και δεσμευτική ισχύ, σύμφωνα με διατάξεις της χώρας όπου είναι εγκατεστημένος ή την εθνική νομοθεσία, β) μπορεί να αποδείξει με τα κατάλληλα μέσα ότι ο οικονομικός φορέας έχει αθετήσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά την καταβολή φόρων ή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, γ) γνωρίζει ή μπορεί να αποδείξει με τα κατάλληλα μέσα ότι έχουν επιβληθεί σε βάρος του οικονομικού φορέα, μέσα σε χρονικό διάστημα δύο (2) ετών πριν από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής προσφοράς ή αίτησης συμμετοχής: αα) τρεις (3) πράξεις επιβολής προστίμου από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας που χαρακτηρίζονται, σύμφωνα με την υπουργική απόφαση 2063/Δ1632/2011 (Β΄ 266), όπως εκάστοτε ισχύει, ως «υψηλής» ή «πολύ υψηλής» σοβαρότητας, οι οποίες προκύπτουν αθροιστικά από τρεις (3) διενεργηθέντες ελέγχους, ή ββ) δύο (2) πράξεις επιβολής προστίμου από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας που αφορούν την αδήλωτη εργασία, οι οποίες προκύπτουν αθροιστικά από δύο (2) διενεργηθέντες ελέγχους. Οι υπό αα΄ και ββ΄ κυρώσεις πρέπει να έχουν αποκτήσει τελεσίδικη και δεσμευτική ισχύ. Ο λόγος αποκλεισμού δεν εφαρμόζεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς ΦΠΑ, είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ.».	27/10/2020
403	Α' 207	27/10/2020	Ν.4738/2020, άρθρο 267, παρ. 2	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Στο άρθρο 73 του ν. 4412/2016 προστίθεται παρ. 2Α	«2Α. Αν ο οικονομικός φορέας της παρ. 2 είναι Έλληνας πολίτης ή έχει την εγκατάστασή του στην Ελλάδα, οι υποχρεώσεις του που αφορούν τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης καλύπτουν τόσο την κύρια όσο και την επικουρική ασφάλιση. Οι υποχρεώσεις των περ. α΄ και β΄ της παρ. 2 δεν θεωρείται ότι έχουν αθετηθεί εφόσον δεν έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες ή εφόσον αυτές έχουν υπαχθεί σε δεσμευτικό διακανονισμό που τηρείται. Στην περίπτωση αυτή, ο οικονομικός φορέας δεν υποχρεούται να απαντήσει καταφατικά στο σχετικό ερώτημα του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης (ΕΕΕΣ), του άρθρου 79, ή άλλου αντίστοιχου εντύπου ή δήλωσης με το οποίο ερωτάται εάν ο οικονομικός φορέας έχει ανεκπλήρωτες υποχρεώσεις όσον αφορά την καταβολή φόρων ή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης ή, κατά περίπτωση, εάν έχει αθετήσει τις παραπάνω υποχρεώσεις του. Οι περ. α΄ και β΄ της παρ. 2 παύουν να εφαρμόζονται όταν ο οικονομικός φορέας εκπληρώσει τις ανωτέρω υποχρεώσεις του είτε καταβάλλοντας τους φόρους ή τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης που οφείλει, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, των δεδουλευμένων τόκων ή των προστίμων είτε υπαγόμενος σε δεσμευτικό διακανονισμό για την καταβολή τους στο μέτρο που τηρεί τους όρους του δεσμευτικού διακανονισμού.».	27/10/2020
404.	Α' 256	23/12/2020	Ν.4764/2020, άρθρο 185	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«12. Η ισχύς της περίπτωσης 35 και 68, καθώς και του τρίτου εδαφίου των περιπτώσεων 31, 40, 59 και 82 της παραγράφου 1 του άρθρου 377 αρχίζει την 1η Ιανουάριου 2021.»	Η παρ. 12 του άρθρου 379 του ν. 4412/2016 (A΄ 147) αντικαθίσταται ως εξής: «12. Η ισχύς της περ. 35, του δευτέρου εδαφίου της περ. 68, καθώς και του τρίτου εδαφίου των περ. 31, 40, 59 και 82 της παρ. 1 του άρθρου 377 αρχίζει την 1η.1.2022.»	01/01/2022
405.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 3	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Προστίθεται παρ. 11	«11. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, για την προμήθεια αγαθών και την παροχή γενικών υπηρεσιών ή του Υπουργού Υγείας για την προμήθεια ιατροτεχνολογικών, υγειονομικών και φαρμακευτικών αγαθών και συναφών υπηρεσιών, μπορεί να καθίσταται υποχρεωτική η χρήση ηλεκτρονικών πλειστηριασμών για συγκεκριμένες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών.»	09/03/2021
406.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 6	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	1. Το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων («ΚΗΜΔΗΣ»), που συστάθηκε με το άρθρο 11 του ν. 4013/2011 στο Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού (Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή), έχει ως σκοπό τη συλλογή, την επεξεργασία και τη δημοσιοποίηση στοιχείων αναφορικά με τις συμβάσεις του παρόντος Βιβλίου, οι οποίες συνάπτονται γραπτώς, προφορικώς ή με ηλεκτρονικά μέσα από αναθέτουσες αρχές και ΚΑΑ, εκτιμώμενης αξίας ίσης ή ανώτερης του ποσού των χιλίων (1.000) ευρώ (άνευ ΦΠΑ) και ανεξαρτήτως διαδικασίας ανάθεσης. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και του καθ’ ύλην συναρμόδιου Υπουργού μπορούν να ορίζονται ειδικότερα οι συμβάσεις που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος άρθρου.	Τροποποίηση του τίτλου και της παρ. 1 του άρθρου 38 του ν. 4412/2016 και διαμορφώνεται ως εξής:«1. Το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημόσιων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ), που έχει συσταθεί με το άρθρο 11 του ν. 4013/2011 (Α’ 204) και λειτουργεί στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, έχει ως αντικείμενο τη συλλογή, την επεξεργασία και τη δημοσιοποίηση στοιχείων αναφορικά με τις συμβάσεις του παρόντος Βιβλίου, οι οποίες συνάπτονται γραπτώς, προφορικώς ή με ηλεκτρονικά μέσα από αναθέτουσες αρχές και ΚΑΑ, εκτιμώμενης αξίας ανώτερης του ποσού των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ και ανεξαρτήτως διαδικασίας ανάθεσης. Για την εκτιμώμενη αξία της σύμβασης του προηγούμενου εδαφίου λαμβάνεται υπόψη το άρθρο 6, περί μεθόδων υπολογισμού της κτιμώμενης αξίας της σύμβασης. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Υποδομών και Μεταφορών και του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού μπορούν να ορίζονται ειδικότερα οι συμβάσεις που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος άρθρου.»	09/03/2021 ΠΡΟΣΟΧΗ!! Κατά το μέρος που τροποποιεί τις παρ. 1 και 5 του άρθρου 38 του ν.4412/2016. Κατά τα λοιπά, 1/6/2021
407.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 6	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	5. Για λόγους εθνικής ασφάλειας, τα στοιχεία των παραγράφων 3 και 4, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο που ορίζεται από την απόφαση της παρ. 6, που αφορούν στις ένοπλες δυνάμεις, καταχωρίζονται σε διαβαθμισμένο πληροφοριακό σύστημα, με την επιφύλαξη της τήρησης των κανονισμών ασφάλειας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.Για λόγους εθνικής ασφάλειας, τα στοιχεία των παραγράφων 3 και 4, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο που ορίζεται από την υπουργική απόφαση της παρ. 6, που αφορούν στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), καταχωρίζονται σε διαβαθμισμένο πληροφοριακό σύστημα, με την επιφύλαξη της τήρησης των κανονισμών ασφάλειας του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης. Για λόγους εθνικής ασφάλειας, τα στοιχεία των παραγράφων 3 και 4, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο που ορίζεται από την υπουργική απόφαση της παρ. 6, που αφορούν σε συμβάσεις που συνάπτονται από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Εξωτερικών και χαρακτηρίζονται ως απόρρητες ή η σύναψη και εκτέλεσή τους πρέπει να συνοδεύονται από ιδιαίτερα μέτρα ασφαλείας καταχωρίζονται σε διαβαθμισμένο πληροφοριακό σύστημα, με την επιφύλαξη της τήρησης των κανονισμών ασφάλειας του Υπουργείου Εξωτερικών.Με κοινή απόφαση του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού και του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, ρυθμίζονται ο τρόπος υποβολής των στοιχείων, η πρόσβαση σε αυτά, καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο ζήτημα για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου.	Τροποποίηση του τίτλου και της παρ. 5 του άρθρου 38 του ν. 4412/2016 και διαμορφώνεται ως εξής:«5.Για λόγους εθνικής ασφάλειας, τα στοιχεία των παρ. 3 και 4, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο που ορίζεταιαπό την απόφαση της παρ. 6, που αφορούν στις Ένοπλες Δυνάμεις, καταχωρίζονται σε διαβαθμισμένο πληροφο-ριακό σύστημα, με την επιφύλαξη της τήρησης των κα-νονισμών ασφάλειας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Για λόγους εθνικής ασφάλειας, τα στοιχεία των παρ. 3 και 4, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο που ορίζεται από την υπουργική απόφαση της παρ. 6, που αφορούν στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), εξαιρούνται από την καταχώριση στο ΚΗΜΔΗΣ. Για λόγους εθνικής ασφάλειας, τα στοιχεία των παρ. 3 και 4, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο που ορίζεται από την υπουργική απόφαση της παρ. 6, που αφορούν σε συμβά-σεις που συνάπτονται από τις Υπηρεσίες του Υπουργεί-ου Εξωτερικών και χαρακτηρίζονται ως απόρρητες ή η σύναψη και εκτέλεσή τους πρέπει να συνοδεύονται από ιδιαίτερα μέτρα ασφαλείας καταχωρίζονται σε διαβαθ-μισμένο πληροφοριακό σύστημα, με την επιφύλαξη της τήρησης των κανονισμών ασφάλειας του Υπουργείου Εξωτερικών. Με κοινή απόφαση του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού και του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ρυθμίζο-νται ο τρόπος υποβολής των στοιχείων, η πρόσβαση σε αυτά, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρ-μογή της παρούσας.»	09/03/2021
408.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 7	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	1. Λειτουργούν ως ΕΚΑΑ, υπό την έννοια της περίπτωσης 18 της παραγράφου 1 του άρθρου 2: α) Η Γενική Γραμματεία Υποδομών (ΓΓΥ) του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων για δημόσιες συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, β) η Γενική Διεύθυνση Δημοσίων Συμβάσεων και Προμηθειών (ΓΔΔΣ και Π) της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή (ΓΓΕ και ΠΚ) του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, για δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και γενικών υπηρεσιών, υπό την επιφύλαξη της περίπτωσης γ΄και γ) η Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (Ε.Κ.Α.Π.Υ.) του Υπουργείου Υγείας για δημόσιες συμβάσεις προμήθειας ιατροτεχνολογικών, υγειονομικών, φαρμακευτικών αγαθών και συναφών υπηρεσιών. 2. Με κοινή απόφαση του Υπουργού που προΐσταται της ΕΚΑΑ και του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού, δύνανται να καθορίζονται ΚΑΑ, με αρμοδιότητα την παροχή κεντρικών δραστηριοτήτων αγορών είτε σε επίπεδο διαφορετικών κατηγοριών φορέων του δημόσιου τομέα, είτε βάσει τομέα ή κλάδου της αγοράς είτε κατά γεωγραφικές ενότητες της χώρας είτε με συνδυασμένη εφαρμογή των κριτηρίων αυτών. Με όμοια απόφαση καθορίζονται ειδικότερα θέματα, αντίστοιχα με αυτά των παραγράφων 3 και 4, για την παροχή συγκεντρωτικών δραστηριοτήτων αγορών από ΚΑΑ, για τους τομείς και αναθέτουσες αρχές ευθύνης τους, κατά τις κείμενες διατάξεις. 3. Με απόφαση του Υπουργού που προΐσταται της ΕΚΑΑ καθορίζονται ειδικότερα θέματα, που αφορούν την παροχή κεντρικών και επικουρικών δραστηριοτήτων αγορών από την εκάστοτε αρμόδια ΕΚΑΑ και ιδίως: α) οι όροι για την ομαδοποίηση και υπαγωγή συμβάσεων στην εκάστοτε αρμόδια ΕΚΑΑ, β) οι κατηγορίες έργων, αγαθών και υπηρεσιών, που θα αποτελέσουν αντικείμενο ομαδοποίησης σε εθνικό, περιφερειακό, τοπικό επίπεδο και για τα οποία οι αναθέτουσες αρχές προσφεύγουν υποχρεωτικά στις ΕΚΑΑ, γ) οι κατηγορίες συμβάσεων που εξαιρούνται από την αρμοδιότητα των ΕΚΑΑ και δ) κάθε σχετικό θέμα για την εφαρμογή των ανωτέρω. 4. Με απόφαση του Υπουργού που προΐσταται της ΕΚΑΑ, καθορίζονται σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις της απόφασης της παραγράφου 3: α) οι κατ’ έτος συγκεκριμένες κατηγορίες συμβάσεων, συμφωνιών πλαίσιο και δυναμικών συστημάτων αγορών που συνάπτονται υποχρεωτικά, από τις ΕΚΑΑ, καθώς και οι αναθέτουσες αρχές για τις οποίες προορίζονται, β) οι κατ’ έτος επιμέρους συμβάσεις οι οποίες εξαιρούνται από την αρμοδιότητα των ΕΚΑΑ, πέραν των συμβάσεων που έχουν ήδη εξαιρεθεί από την αρμοδιότητα των ΕΚΑΑ δυνάμει της απόφασης της παραγράφου 3. Η απόφαση της παρούσας παραγράφου εκδίδεται κατόπιν γνώμης: α) του Τεχνικού Συμβουλίου της ΕΚΑΑ της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 1, για τα θέματα αρμοδιότητας αυτής, β) της επιτροπής της παραγράφου 5 για τα θέματα αρμοδιότητας της ΕΚΑΑ της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 και γ) της επιτροπής της παραγράφου 5 για τα θέματα αρμοδιότητας της ΕΚΑΑ της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1. 5. Συστήνονται: α) επιτροπή με αρμοδιότητα την παροχή συμβουλών και γνωμών στην ΕΚΑΑ της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 αναφορικά με τα θέματα του παρόντος άρθρου, καθώς και της περίπτωσης α΄ της παρ. 3 του άρθρου 74 και β) επιτροπή με αρμοδιότητα την παροχή συμβουλών και γνωμών στην ΕΚΑΑ της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1 αναφορικά με τα θέματα του παρόντος άρθρου. Με απόφαση του Υπουργού που προΐσταται της ΕΚΑΑ συγκροτούνται οι επιτροπές των περιπτώσεων α΄και β΄, αντίστοιχα, καθορίζεται ο αριθμός των μελών τους, οι ιδιότητές τους, τακτικών και αναπληρωματικών, καθώς και η διάρκεια της θητείας τους και ο τρόπος λειτουργίας τους. 6. Με απόφαση του Υπουργού που προϊσταται της ΕΚΑΑ ή του καθ΄ ύλην αρμόδιου Υπουργού ή αποφαινομένου οργάνου της ΚΑΑ, μπορεί να ανατίθεται στις αναθέτουσες αρχές η εκτέλεση συμβάσεων και συμφωνιών πλαίσιο, που έχουν συνάψει γι΄αυτές οι ΕΚΑΑ ή ΚΑΑ, αντίστοιχα. 7. Οι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται να υποβάλλουν πίνακα προγραμματισμού για τις συμβάσεις αρμοδιότητάς τους στην αρμόδια ΕΚΑΑ. Η εν λόγω υποχρέωση δεν ισχύει για τις συμβάσεις που αφορούν, απαιτούν ή περιλαμβάνουν διαβαθμισμένες πληροφορίες. Με απόφαση του Υπουργού που προΐσταται της ΕΚΑΑ, ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα της διαδικασίας προγραμματισμού και υποβολής του πίνακα, όπως ιδίως: α) η δομή, το περιεχόμενο, τα καταχωριζόμενα στοιχεία, τα έτη προγραμματισμού και ο χρόνος υποβολής, τροποποίησης και συμπλήρωσης του πίνακα, β) οι κατά περίπτωση υπόχρεες και εξαιρούμενες αναθέτουσες αρχές, γ) οι προγραμματιζόμενες και εξαιρούμενες συμβάσεις, δ) τα αρμόδια όργανα για τον έλεγχο της προσήκουσας τήρησης της υποχρέωσης προγραμματισμού, καθώς και ε) κάθε άλλο σχετικό θέμα. 8. Από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, όσον αφορά τις προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών που υπάγονται υποχρεωτικά σε κεντρικές δραστηριότητες αγορών από την ΕΚΑΑ της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1, εξαιρούνται οι δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών που συνάπτουν οι κάτωθι φορείς: (α) οι ενοριακοί ναοί, οι εκκλησιαστικές σχολές, τα εκκλησιαστικά ιδρύματα, η Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος και λοιποί εκκλησιαστικοί φορείς, (β) οι επαγγελματικοί σύλλογοι (δικηγορικοί, συμβολαιογραφικοί κ.λπ.), (γ) δημόσια νομικά πρόσωπα που λειτουργούν με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας και οι μετοχές τους έχουν εισαχθεί στο Χρηματιστήριο, (δ) τα Επιμελητήρια.	Στον τίτλο του άρθρου 41 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) προστίθενται οι λέξεις «Εξουσιοδοτική διάταξη», και το άρθρο 41 αντικαθίσταται ως εξής: «Άρθρο 41 Εθνικές Κεντρικές Αρχές Αγορών και προγραμματισμός δημοσίων συμβάσεων - Εξουσιοδοτική διάταξη 1. Λειτουργούν ως Εθνικές Κεντρικές Αρχές Αγορών (ΕΚΑΑ), υπό την έννοια της περ. 18 της παρ. 1 του άρ- θρου 2: α) η Γενική Γραμματεία Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για δημόσιες συμβάσεις έρ- γων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, β) η Γενική Διεύθυνση Δημοσίων Συμβάσεων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, για δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και γενικών υπηρεσιών, με την επιφύλαξη της περ. γ’, γ) η Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (Ε.Κ.Α.Π.Υ.) του Υπουργείου Υγείας για δημόσιες συμ-βάσεις προμήθειας ιατροτεχνολογικών, υγειονομικών, φαρμακευτικών αγαθών και συναφών υπηρεσιών. 1α. Αποφαινόμενο όργανο για τις διαδικασίες ανάθεσης δημόσιας σύμβασης που διενεργούνται από τις ΕΚΑΑ των περ. α’ και β’ ορίζεται το αρμόδιο όργανο κατ’ εφαρμογή της παρ. 2 του άρθρου 37 του ν. 4622/2019 (Α’ 133). 2. Με κοινή απόφαση του Υπουργού που προΐσταται της καθ’ ύλην αρμόδιας ΕΚΑΑ και του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού, δύνανται να καθορίζονται ΚΑΑ, με αρμοδιότητα την παροχή κεντρικών δραστηριοτήτων αγορών είτε σε επίπεδο διαφορετικών κατηγοριών φορέων του δημόσιου τομέα, είτε βάσει τομέα ή κλάδου της αγοράς είτε κατά γεωγραφικές ενότητες της χώρας είτε με συνδυασμένη εφαρμογή των κριτηρίων αυτών. Με όμοια απόφαση καθορίζονται ειδικότερα θέματα, αντίστοιχα με αυτά των παρ. 3 και 4, για την παροχή συγκεντρωτικών δραστηριοτήτων αγορών από ΚΑΑ, για τους τομείς και αναθέτουσες αρχές ευθύνης τους, κατά τις κείμενες διατάξεις. 3. Με απόφαση του Υπουργού που προΐσταται της καθ’ ύλην αρμόδιας ΕΚΑΑ καθορίζονται ειδικότερα θέματα, που αφορούν στην παροχή κεντρικών και επικουρικών δραστηριοτήτων αγορών από την ίδια ΕΚΑΑ και ιδίως: α) οι όροι για την ομαδοποίηση και υπαγωγή συμβά-σεων στην εκάστοτε αρμόδια ΕΚΑΑ, β) οι κατηγορίες έργων, αγαθών και υπηρεσιών, που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο ομαδοποίησης σε εθνικό, περιφερειακό, τοπικό επίπεδο και για τα οποία οι αναθέτουσες αρχές προσφεύγουν υποχρεωτικά στις ΕΚΑΑ, γ) οι κατηγορίες συμβάσεων που εξαιρούνται από την αρμοδιότητα των ΕΚΑΑ και δ) κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή των ανω-τέρω.4. Με απόφαση του Υπουργού που προΐσταται της ΕΚΑΑ, καθορίζονται σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις της απόφασης της παρ. 3: α) ο διετής προγραμματισμός των συγκεκριμένων κα- τηγοριών έργων, αγαθών και υπηρεσιών, που πρόκειται να αποτελέσουν αντικείμενο συμβάσεων, συμφωνιών - πλαίσιο και δυναμικών συστημάτων αγορών που ανα-τίθενται από τις ΕΚΑΑ, β) οι αναθέτουσες αρχές οι οποίες προσφεύγουν, υπο- χρεωτικά, στην ΕΚΑΑ, για τις συμβάσεις και τις συμφωνίες - πλαίσιο που αυτή αναθέτει, για την προμήθεια των έργων, αγαθών και υπηρεσιών της περ. α), γ) οι συμβάσεις οι οποίες εξαιρούνται από τον διετή προγραμματισμό της ΕΚΑΑ, πέραν των συμβάσεων που έχουν ήδη εξαιρεθεί από την αρμοδιότητα της ΕΚΑΑ δυνάμει της απόφασης της παρ. 3. Ειδικά για την προμήθεια φαρμάκων, για τους διαγωνισμούς που διενεργούνται από την ΕΚΑΑ της περ. γ’ της παρ. 1, αυτοί κατακυρώνονται σε άνω του ενός μειοδότη ανά είδος, με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομικής άποψης προσφορά βάσει της τιμής. 5. [Καταργήθηκε] 6. Με απόφαση του Υπουργού που προΐσταται της ΕΚΑΑ ή του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού, ή του αποφαινόμενου οργάνου της ΚΑΑ, μπορεί να ανατίθεται στις αναθέτουσες αρχές η εκτέλεση συμβάσεων και συμφωνιών πλαίσιο, που έχουν συνάψει για αυτές οι ΕΚΑΑ ή ΚΑΑ, αντίστοιχα. 7. Οι αναθέτουσες αρχές υποβάλλουν το πρόγραμμα των συμβάσεων που προτίθενται να αναθέσουν για το επόμενο έτος: α) στην ΕΚΑΑ της περ. α’ της παρ. 1, για συμβάσεις έργων και μελετών και τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, β) στην ΕΚΑΑ της περ. β’ της παρ. 1, για συμβάσεις προμηθειών και παροχής υπηρεσιών, γ) στην ΕΚΑΑ της περ. γ’ της παρ. 1, για συμβάσεις αγαθών και παροχής υπηρεσιών που αφορούν στον τομέα της υγείας ή έχουν ιατροτεχνολογικό χαρακτήρα. Διακηρύξεις ή προσκλήσεις συμμετοχής σε διαδικασίες ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων που δεν έχουν προγραμματιστεί σύμφωνα με τα ανωτέρω αναφερόμενα, καθώς και οι συμβάσεις που συνάπτονται δυνάμει αυτών, είναι αυτοδικαίως άκυρες. Με κοινή απόφαση του Υπουργού που προΐσταται της αρμόδιας ΕΚΑΑ των περ. α’, β’ και γ’ του πρώτου εδαφίου και του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ρυθμίζονται τα ειδικότερα θέματα που αφορούν στη διαδικασία υποβολής και δημοσίευσης του προγράμματος συμβάσεων και ιδίως: α) η δομή, το περιεχόμενο, ο τρόπος και ο χρόνος υποβολής και τροποποίησης του προγράμματος, β) οι εξαιρούμενες αναθέτουσες αρχές, γ) οι εξαιρούμενες συμβάσεις, δ) τα αρμόδια όργανα για τον έλεγχο της προσήκουσας τήρησης της σχετικής υποχρέωσης των αναθετουσών αρχών, ε) οι διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται στις αναθέτουσες αρχές για την παράλειψη της υποχρέωσης προσήκουσας υποβολής προγράμματος συμβάσεων, καθώς και ο τρόπος και τα όργανα επιβολής των κυρώσεων αυτών, στ) ο τρόπος δημοσίευσης του προγράμματος συμβάσεων, καθώς και οι πληροφορίες που δημοσιεύονται, ζ) κάθε άλλο ζήτημα που σχετίζεται με τη διαδικασία υποβολής του προγράμματος συμβάσεων. 8. Από τις διατάξεις του παρόντος, όσον αφορά στις προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών που υπάγονται υποχρεωτικά σε κεντρικές δραστηριότητες αγορών από την ΕΚΑΑ της περ. β’ της παρ. 1, εξαιρούνται οι δημόσιες συμβάσεις αγαθών και υπηρεσιών που συνάπτουν οι ακόλουθες αναθέτουσες αρχές: (α) οι ενοριακοί ναοί, οι εκκλησιαστικές σχολές, τα εκκλησιαστικά ιδρύματα, η Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος και λοιποί εκκλησιαστικοί φορείς, (β) οι επαγγελματικοί σύλλογοι (δικηγορικοί, συμβολαιογραφικοί κ.λπ.), (γ) δημόσια νομικά πρόσωπα που λειτουργούν με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας και οι μετοχές τους έχουν εισαχθεί στο Χρηματιστήριο, (δ) τα Επιμελητήρια.».	09/03/2021
409.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 8	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	2. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να χρησιμοποιούν κεντρικές δραστηριότητες αγορών που προσφέρονται από ΚΑΑ εγκατεστημένες σε άλλο κράτος - μέλος.	Η παρ. 2 του άρθρου 43 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) τροποποιείται και το άρθρο 43 διαμορφώνεται ως εξής:«2. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να χρησιμοποιούν κεντρικές ή επικουρικές δραστηριότητες αγορών που προσφέρονται από ΚΑΑ εγκατεστημένες σε άλλο κράτος μέλος.»	09/03/2021
410.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 9	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	1.Για τη διεξαγωγή της διαδικασίας σύναψης, την εποπτεία και την επίβλεψη δημόσιας σύμβασης έργου ή μελέτης απαιτείται, η αρμόδια τεχνική υπηρεσία κάθε αναθέτουσας αρχής να διαθέτει ελάχιστη στελέχωση που περιλαμβάνει, ιδίως, τον ελάχιστο αριθμό προσωπικού της και τα προσόντα αυτών (ειδικότητες, εμπειρία κ.λ.π.), σύμφωνα με την απόφαση του επόμενου εδαφίου προκειμένου να μπορεί να ανταποκριθεί επαρκώς στα/στις προς ανάθεση έργα/μελέτες, ανάλογα με την εκτιμώμενη αξία, το είδος, την κατηγορία τους, το μέγεθος και την πολυπλοκότητά τους. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, που εκδίδεται εντός έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, καθορίζεται η ελάχιστη στελέχωση κατά αριθμό, ειδικότητα, προσόντα των απασχολούμενων σε αυτή, καθώς επίσης και οι ειδικότερες προδιαγραφές επάρκειάς της ανάλογα με την εκτιμώμενη αξία, το είδος, την κατηγορία, το μέγεθος και την πολυπλοκότητα των έργων ή των μελετών.	Οι παρ. 1 τροποποιείται και το άρθρο 44 διαμορφώνεται ως εξής:«1.Οι αναθέτουσες αρχές που κρίνουν ότι δεν διαθέτουν τεχνική επάρκεια ή η τεχνική τους επάρκεια είναι ελλιπής, μπορούν ιδίως: α) να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις, κατά την έννοια της παρ. 6 του άρθρου 12, για τη διεξαγωγή της διαδικασίας σύναψης, την εποπτεία και την επίβλεψη δημόσιας σύμβασης έργου ή μελέτης, β) να συνάπτουν συμβάσεις παροχής τεχνικών υπηρεσιών κατά την έννοια του άρθρου 52 και γ) να υποστηρίζονται από την ΕΚΑΑ της παρ. 1α του άρθρου 41 στο πλαίσιο της άσκησης από αυτήν επικουρικών δραστηριοτήτων αγορών.»	09/03/2021 Όπου στην κείμενη νομοθεσία γίνεται αναφορά στο άρθρο 44 του ν.4412/2016 (Α' 147), νοείται το άρθρο 44, όπως ισχύει μετά την τροποποίηση του με τον παρόντα νόμο. Πρβλ. αρ. 140 παρ. 1 ν. 4782/2021
411.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 9	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	2. Σε περίπτωση που η τεχνική υπηρεσία δεν πληροί τις προδιαγραφές επάρκειας που προβλέπονται από την απόφαση της παραγράφου 1, θεωρείται υπηρεσία που δεν έχει τεχνική επάρκεια και η διεξαγωγή της διαδικασίας σύναψης, η εποπτεία και η επίβλεψη των δημοσίων συμβάσεων, έργων ή μελετών αρμοδιότητάς της, διενεργούνται, με προγραμματική σύμβαση από την τεχνική υπηρεσία του εποπτεύοντος την αναθέτουσα αρχή φορέα ή της οικείας περιφέρειας ή από άλλη τεχνική υπηρεσία φορέων της Γενικής Κυβέρνησης της περίπτωσης β΄ της παρ.1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143). Στην εν λόγω προγραμματική σύμβαση ορίζονται τουλάχιστον: (α) το αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης, το πρόγραμμα εκτέλεσης της μελέτης ή υπηρεσίας και η προεκτιμώμενη συνολική δαπάνη, (β) τα καθήκοντα που αναλαμβάνει η νέα τεχνική υπηρεσία, (γ) ο τρόπος κάλυψης των αναγκαίων για την εκπλήρωση της προγραμματικής σύμβασης δαπανών της νέας τεχνικής υπηρεσίας και οι λεπτομέρειες της καταβολής τους, (δ) οι ποινικές ρήτρες και άλλες συνέπειες σε βάρος της νέας τεχνικής υπηρεσίας που επιβάλλονται σε περίπτωση υπαίτιας πλημμελούς εκπλήρωσης της εντολής, (ε) οι όροι διαπίστωσης της εκπλήρωσης των καθηκόντων της νέας τεχνικής υπηρεσίας και της λήξης της προγραμματικής σύμβασης, (στ) ο τρόπος και οι όροι χρηματοδότησης των συμβάσεων που θα αναθέτει η νέα τεχνική υπηρεσία, (ζ) οι όροι άσκησης του τεχνικού, οικονομικού και λογιστικού ελέγχου του κυρίου του έργου κατά τις φάσεις εκπλήρωσης της σύμβασης και (η) οι πράξεις και ενέργειες της νέας τεχνικής υπηρεσίας πριν από τις οποίες απαιτείται η προηγούμενη έγκριση του κυρίου του έργου. Ειδικά για τις τεχνικές υπηρεσίες των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού που δεν έχουν τεχνική επάρκεια ή έχουν τεχνική επάρκεια, αλλά καλούνται να υλοποιήσουν μελέτες και έργα, για τις ανάγκες των οποίων δεν έχουν το απαιτούμενο τεχνικό προσωπικό, μπορούν, ύστερα από βεβαίωση του Προϊσταμένου της οικείας τεχνικής υπηρεσίας ή, σε περίπτωση έλλειψης αυτού, ύστερα από βεβαίωση δημάρχου, να συνάπτουν προγραμματική σύμβαση κατά τις διατάξεις των άρθρων 12 και 44 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147) με την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, τους Αναπτυξιακούς Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τα Δίκτυα Δήμων, τον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης ΑΕ και τη Μονάδα Οργάνωσης Διαχείρισης ΑΕ (ΜΟΔ ΑΕ), εφόσον οι εν λόγω φορείς διαθέτουν τεχνικές υπηρεσίες με την απαιτούμενη τεχνική επάρκεια. Έως την έκδοση της προβλεπομένης από την παράγραφο 1 απόφασης, η κατά το προηγούμενο εδάφιο τεχνική επάρκεια διαπιστώνεται από τον Προϊστάμενο των αρμοδίων υπηρεσιών τους. Οι προγραμματικές συμβάσεις του προηγούμενου εδαφίου μπορούν να εντάσσονται στα ειδικά προγράμματα ενίσχυσης του άρθρου 71 του ν. 4509/2017 (Α΄ 201) ή να χρηματοδοτούνται κατά τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87). Οι διατάξεις των παραγράφων 2 περιπτώσεις α΄, β΄, γ΄ και 4 του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87) εφαρμόζονται αναλόγως και για τις προγραμματικές συμβάσεις της περίπτωσης αυτής.	Η παρ. 2 καταργείται και το άρθρο 44 διαμορφώνεται ως εξής: «2. καταργείται».	09/03/2021
412.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 9	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	3. Η αναθέτουσα αρχή ευθύνεται έναντι του κυρίου του έργου για την καλή εκτέλεση των καθηκόντων της και έναντι των τρίτων ευθύνεται εις ολόκληρον με τον κύριο του έργου. Αν στην προγραμματική σύμβαση δεν ορίζεται διαφορετικά, εκπροσωπεί δικαστικώς και εξωδίκως τον κύριο του έργου έναντι των τρίτων κατά την ενάσκηση των καθηκόντων της έως την λήξη της σύμβασης. Αποφαινόμενα όργανα της συγκεκριμένης κάθε φορά προγραμματικής σύμβασης είναι τα αρμόδια όργανα της νέας τεχνικής υπηρεσίας της αναθέτουσας αρχής.	Οι παρ. 3 του άρθρου 44 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) τροποποιούνται ως εξής:«3.Η αναθέτουσα αρχή ευθύνεται έναντι του κυρίου του έργου για την καλή εκτέλεση των καθηκόντων της και έναντι των τρίτων ευθύνεται εις ολόκληρον με τον κύριο του έργου. Αν στην προγραμματική σύμβαση δεν ορίζεται διαφορετικά, εκπροσωπεί δικαστικώς και εξωδίκως τον κύριο του έργου έναντι των τρίτων κατά την ενάσκηση των καθηκόντων της έως τη λήξη της σύμβασης. Τα αποφαινόμενα όργανα καθορίζονται με την προγραμματική σύμβαση.»	09/03/2021 Όπου στην κείμενη νομοθεσία γίνεται αναφορά στο άρθρο 44 του ν.4412/2016 (Α' 147), νοείται το άρθρο 44, όπως ισχύει μετά την τροποποίηση του με τον παρόντα νόμο. Πρβλ. αρ. 140 παρ. 1 ν. 4782/2021
413.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 11	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	1. Πριν από την έναρξη μίας διαδικασίας σύναψης σύμβασης, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να διεξάγουν διαβουλεύσεις με την αγορά, προκειμένου να προετοιμάσουν τη διαδικασία σύναψης σύμβασης και να ενημερώνουν τους οικονομικούς φορείς για τα σχέδια και τις απαιτήσεις τους όσον αφορά τις συμβάσεις. Για τον σκοπό αυτόν, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν, επί παραδείγματι, να ζητούν ή να δέχονται συμβουλές ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων ή αρχών, όπως η Αρχή και η Μονάδα Παρακολούθησης Διαγωνισμών και Συμβάσεων (ΜΟ.ΠΑ.Δι.Σ.) του Κέντρου Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου (Κ.Δ.Ε.Ο.Δ.) ή συμμετεχόντων της αγοράς. Οι εν λόγω συμβουλές μπορούν να χρησιμοποιούνται για τον σχεδιασμό και τη διεξαγωγή της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, εφόσον οι εν λόγω συμβουλές δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη στρέβλωση του ανταγωνισμού και την παραβίαση των αρχών της αποφυγής των διακρίσεων και της διαφάνειας.	Η παρ. 1 τροποποιείται και το άρθρο 46 αντικαθίσταται ως εξής:«1.Πριν από την έναρξη μίας διαδικασίας σύναψης σύμβασης, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να διεξάγουν διαβουλεύσεις με την αγορά, προκειμένου να προετοιμάσουν τη διαδικασία σύναψης σύμβασης και να ενημερώνουν τους οικονομικούς φορείς για τα σχέδια και τις απαιτήσεις τους όσον αφορά στις συμβάσεις. Για τον σκοπό αυτόν, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να ζητούν ή να δέχονται συμβουλές ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων ή αρχών ή συμμετεχόντων της αγοράς. Οι εν λόγω συμβουλές μπορούν να χρησιμοποιούνται για τον σχεδιασμό και τη διεξαγωγή της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, εφόσον οι εν λόγω συμβουλές δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη στρέβλωση του ανταγωνισμού και την παραβίαση των αρχών της αποφυγής των διακρίσεων και της διαφάνειας.»	09/03/2021
414.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 11	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Προστίθεται παρ. 2 και 3	Προστίθεται παρ. 2 και το άρθρο 46 διαμορφώνεται ως εξής:«2. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων μπορεί να ορίζεται ότι η διεξαγωγή των προκαταρκτικών διαβουλεύσεων με την αγορά της παρ. 1 είναι υποχρεωτική, πριν από τη διεξαγωγή διαδικασίας ανάθεσης σύμβασης με εκτιμώμενη αξία μεγαλύτερη του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ για ορισμένες κατηγορίες αγαθών και γενικών υπηρεσιών.» Προστίθεται παρ. 3 και το άρθρο 46 διαμορφώνεται ως εξής:«3.Η διαδικασία διαβούλευσης μέσω του ΕΣΗΔΗΣ διεξάγεται σύμφωνα με όσα ορίζονται στα άρθρα 22, περί κανόνων που εφαρμόζονται στις επικοινωνίες, 36, περί υποχρέωσης χρήσης και λειτουργίας του ΕΣΗΔΗΣ και 37,περί πολιτικής ασφάλειας του ΕΣΗΔΗΣ. Η διαδικασία διαβούλευσης διαρκεί τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες. Μετά τη λήξη της προθεσμίας που τάσσεται στην πρόσκληση για την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, η αναθέτουσα αρχή συγκεντρώνει, καταχωρίζει στο ΟΠΣ ΕΣΗΔΗΣ και επεξεργάζεται τις παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν. Η ανωτέρω υποχρέωση ανάρτησης δεν αφορά στις περιπτώσεις του τελευταίου εδαφίου της παρ. 1.»	09/03/2021
415.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 12	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	1. Οι διαβουλεύσεις διεξάγονται βάσει ειδικής πρόσκλησης για ανοιχτή, μη δεσμευτική συμμετοχή των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων, που αναρτάται στο Ε.Σ.Η.Δ.Η.Σ. και στην ιστοσελίδα της αναθέτουσας αρχής και κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής, μέσω του έντυπου ή ηλεκτρονικού τύπου. Η δαπάνη των δημοσιεύσεων στον τύπο και κάθε άλλο μέσο δημοσιότητας βαρύνει την αναθέτουσα αρχή. Σε περίπτωση συμβάσεων για τις οποίες η εφαρμογή της παρούσας διάταξης θα υποχρέωνε τις αναθέτουσες αρχές να παράσχουν πληροφορίες, η αποκάλυψη των οποίων είναι αντίθετη προς τα ουσιώδη συμφέροντά τους ή μπορεί να παραβλάψει απόρρητα, η ειδική πρόσκληση του πρώτου εδαφίου δεν δημοσιοποιείται, αλλά αποστέλλεται με κάθε πρόσφορο τρόπο. 2. Η πρόσκληση αναφέρει τα στοιχεία της αναθέτουσας αρχής, το αντικείμενο της σύμβασης, τον τρόπο και την προθεσμία υποβολής παρατηρήσεων. Στην πρόσκληση επισυνάπτεται περιγραφικό έγγραφο, στο οποίο περιλαμβάνεται κάθε άλλο πληροφοριακό στοιχείο σχετικά με τη σύμβαση που πρόκειται να συναφθεί. Στην περίπτωση του τρίτου εδαφίου της παραγράφου 1, πριν την αποστολή πρόσκλησης σε επιλεγμένους οικονομικούς φορείς οι οποίοι δραστηριοποιούνται στο αντικείμενο της σύμβασης, η αναθέτουσα αρχή διασφαλίζει την εχεμύθεια των οικονομικών φορέων, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 2 του άρθρου 21.3. Η διαδικασία διαβούλευσης διεξάγεται κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 22, 36 και 37 διαρκεί τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες και δεν μπορεί να υπερβαίνει τις εξήντα (60) ημέρες από την ανάρτηση της σχετικής ανακοίνωσης ή από την αποστολή της σχετικής πρόσκλησης. Η προθεσμία αυτή μπορεί να αρατείνεται, ιδίως σε περιπτώσεις συμβάσεων μείζονος οικονομικής αξίας ή με ιδιαίτερα σύνθετο αντικείμενο. Μετά τη λήξη της προθεσμίας που τάσσεται στην πρόσκληση για την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, η αναθέτουσα αρχή συγκεντρώνει, αναρτά στην ιστοσελίδα της και επεξεργάζεται τις παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν. Το τελευταίο εδάφιο δεν εφαρμόζεται στις περιπτώσεις του τρίτου εδαφίου της παραγράφου 1.	Το άρθρο 47 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται νκαι διαμορφώνεται ως εξής: «1. Οι διαβουλεύσεις διεξάγονται βάσει ειδικής πρόσκλησης για ανοιχτή, μη δεσμευτική συμμετοχή των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων, που αναρτάται τουλάχιστον στο ΟΠΣ ΕΣΗΔΗΣ και στην ιστοσελίδα της αναθέτουσας αρχής. Οι διαβουλεύσεις μπορούν να διεξάγονται μέσω του ΟΠΣ ΕΣΗΔΗΣ και με κάθε άλλο πρόσφορο μέσο στο μέτρο που έχει τηρηθεί η υποχρέωση του προηγούμενου εδαφίου. Σε κάθε περίπτωση, τηρείται αρχείο της επικοινωνίας που λαμβάνει χώρα μεταξύ αναθέτουσας αρχής και των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων, το οποίο συμπεριλαμβάνεται στον φάκελο δημόσιας σύμβασης του άρθρου 45. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, στις οποίες η εφαρμογή του παρόντος υποχρεώνει τις αναθέτουσες αρχές να παράσχουν πληροφορίες, η αποκάλυψη των οποίων είναι αντίθετη προς τα ουσιώδη συμφέροντά τους ή μπορεί να παραβλάψει απόρρητα, η ειδική πρόσκληση του πρώτου εδαφίου δεν δημοσιοποιείται μέσω του ΕΣΗΔΗΣ και της ιστοσελίδας της αναθέτουσας αρχής, αλλά αποστέλλεται με κάθε πρόσφορο τρόπο. 2. Η πρόσκληση αναφέρει τουλάχιστον τα στοιχεία της αναθέτουσας αρχής, το αντικείμενο της σύμβασης και την τεχνική περιγραφή του, καθώς και τον τρόπο και την προθεσμία υποβολής παρατηρήσεων. Στην περίπτωση του τελευταίου εδαφίου της παρ. 1, πριν από την αποστολή της πρόσκλησης σε επιλεγμένους οικονομικούς φορείς, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στο αντικείμενο της σύμβασης, η αναθέτουσα αρχή διασφαλίζει την εχεμύθεια των οικονομικών φορέων, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 21, περί εχεμύθειας. 3. Η διαδικασία διαβούλευσης μέσω του ΕΣΗΔΗΣ διεξάγεται σύμφωνα με όσα ορίζονται στα άρθρα 22, περί κανόνων που εφαρμόζονται στις επικοινωνίες, 36, περί υποχρέωσης χρήσης και λειτουργίας του ΕΣΗΔΗΣ και 37, περί πολιτικής ασφάλειας του ΕΣΗΔΗΣ. Η διαδικασία διαβούλευσης διαρκεί τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες. Μετά τη λήξη της προθεσμίας που τάσσεται στην πρόσκληση για την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, η αναθέτουσα αρχή συγκεντρώνει, καταχωρίζει στο ΟΠΣ ΕΣΗΔΗΣ και επεξεργάζεται τις παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν. Η ανωτέρω υποχρέωση ανάρτησης δεν αφορά στις περιπτώσεις του τελευταίου εδαφίου της παρ. 1.»	09/03/2021
416.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 13	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Εάν ένας υποψήφιος, ένας προσφέρων ή μια επιχείρηση που σχετίζεται με υποψήφιο ή προσφέροντα έχει παράσχει συμβουλές στην αναθέτουσα αρχή είτε εντός είτε εκτός του πλαισίου του άρθρου 46 ή έχει εμπλακεί με οποιονδήποτε τρόπο στην προετοιμασία της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, η αναθέτουσα αρχή λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για να διασφαλίζει τη μη στρέβλωση του ανταγωνισμού λόγω της συμμετοχής του εν λόγω υποψηφίου ή προσφέροντα. Τα εν λόγω μέτρα περιλαμβάνουν τη γνωστοποίηση στους λοιπούς υποψηφίους και προσφέροντες σχετικών πληροφοριών που ανταλλάχθηκαν στο πλαίσιο της προηγούμενης εμπλοκής του υποψηφίου ή του προσφέροντος στην προετοιμασία της διαδικασίας σύναψης σύμβασης και τον προσδιορισμό επαρκών προθεσμιών για την παραλαβή των προσφορών. Ο εμπλεκόμενος υποψήφιος ή προσφέρων αποκλείεται από τη διαδικασία μόνο εάν δεν υπάρχει άλλος τρόπος να διασφαλιστεί συμμόρφωση με την υποχρέωση τήρησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης. Πριν από οποιονδήποτε τέτοιον αποκλεισμό, ενημερώνονται η Επιτροπή Ανταγωνισμού, αρμόδια για την εφαρμογή του ν. 3959/2011 (Α΄ 93) και η Αρχή και παρέχεται η ευκαιρία στους υποψηφίους ή τους προσφέροντες να αποδείξουν ότι η συμμετοχή τους στην προετοιμασία της διαδικασίας σύναψης σύμβασης δεν είναι δυνατόν να προκαλέσει στρέβλωση του ανταγωνισμού. Τα έγγραφα και στοιχεία που υποβάλλονται από τους υποψήφιους ή τους προσφέροντες προς απόδειξη αυτού, καταγράφονται και τίθενται υπόψη της Επιτροπής Ανταγωνισμού και της Αρχής με μέριμνα της αναθέτουσας αρχής. Τα μέτρα που λαμβάνονται καταγράφονται στην ειδική έκθεση που απαιτείται δυνάμει του άρθρου 341.	Το άρθρο 48 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται ως εξής: «Άρθρο 48 Προηγούμενη εμπλοκή υποψηφίων ή προσφερόντων (άρθρο 41 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) Εάν ένας υποψήφιος, ένας προσφέρων ή μια επιχείρηση που σχετίζεται με υποψήφιο ή προσφέροντα έχει παράσχει υμβουλές στην αναθέτουσα αρχή είτε εντός είτε εκτός του πλαισίου του άρθρου 46 ή έχει εμπλακεί με οποιονδήποτε τρόπο στην προετοιμασία της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, η αναθέτουσα αρχή λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για να διασφαλίζει τη μη στρέβλωση του ανταγωνισμού λόγω της συμμετοχής του εν λόγω υποψηφίου ή προσφέροντα. Ειδικότερα, η αναθέτουσα αρχή: α) γνωστοποιεί στους λοιπούς υποψηφίους και προσφέροντες τις σχετικές πληροφορίες που ανταλλάχθηκαν στο πλαίσιο της προηγούμενης εμπλοκής του υποψηφίου ή του προσφέροντος στην προετοιμασία της διαδικασίας σύναψης σύμβασης και προσδιορίζει επαρκείς προθεσμίες για την παραλαβή των προσφορών, β) αποκλείει τον εμπλεκόμενο υποψήφιο ή προσφέροντα, μόνο εάν δεν υπάρχει άλλος τρόπος να διασφαλισθεί συμμόρφωση με την υποχρέωση τήρησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης. Πριν από την έκδοση της απόφασης αποκλεισμού, παρέχεται η ευχέρεια στους υποψηφίους ή τους προσφέροντες να αποδείξουν ότι η συμμετοχή τους στην προετοιμασία της διαδικασίας προμήθειας δεν είναι δυνατόν να προκαλέσει στρέβλωση του ανταγωνισμού, και γ) ενημερώνει την Επιτροπή Ανταγωνισμού, για τις δικές της ενέργειες, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, καθώς και την ΕΑΑΔΗΣΥ για την καταγραφή των μέτρων που λήφθηκαν στην ειδική έκθεση που συντάσσεται δυνάμει του άρθρου 341, περί χωριστών εκθέσεων σχετικά με τις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων.»	09/03/2021
417.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 42	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να καλεί εγγράφως τους προσφέροντες ή τους υποψηφίους να διευκρινίζουν ή να συμπληρώνουν τα έγγραφα ή δικαιολογητικά που έχουν υποβάλει, μέσα σε εύλογη προθεσμία, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από επτά (7) ημέρες από την ημερομηνία κοινοποίησης σε αυτούς της σχετικής πρόσκλησης. Οποιαδήποτε διευκρίνιση ή συμπλήρωση που υποβάλλεται από τους προσφέροντες ή υποψηφίους, χωρίς να έχει ζητηθεί από την αναθέτουσα αρχή, δεν λαμβάνεται υπόψη. 2. Η πιο πάνω διευκρίνιση ή η συμπλήρωση αφορά μόνο τις ασάφειες, επουσιώδεις πλημμέλειες ή πρόδηλα τυπικά σφάλματα που επιδέχονται διόρθωση ή συμπλήρωση, ιδίως δε παράλειψη μονογραφών, διακεκομμένη αρίθμηση, ελαττώματα συσκευασίας και σήμανσης του φακέλου και των υποφακέλων των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, λεκτικές και φραστικές αποκλίσεις των εγγράφων της προσφοράς από την ορολογία των εγγράφων της σύμβασης, που δεν επιφέρουν έννομες συνέπειες ως προς το περιεχόμενό τους, ελλείψεις ως προς τα νομιμοποιητικά στοιχεία, πλημμελής σήμανση αντιγράφων που εκδίδονται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4250/2014 (Α΄ 74), μεταφράσεων και λοιπών πιστοποιητικών ή βεβαιώσεων, διαφοροποίηση της δομής των εγγράφων της προσφοράς από τα υποδείγματα, υποχρεωτικά ή μη, που θεσπίζονται με νόμο, κανονιστικές πράξεις ή τα έγγραφα της σύμβασης. Η συμπλήρωση ή η διευκρίνιση, κατά το πρώτο εδάφιο, δεν επιτρέπεται να έχει ως συνέπεια μεταγενέστερη αντικατάσταση ή υποβολή εγγράφων σε συμμόρφωση με τους όρους της διακήρυξης, αλλά μόνο τη διευκρίνιση ή συμπλήρωση, ακόμη και με νέα έγγραφα, εγγράφων ή δικαιολογητικών που έχουν ήδη υποβληθεί. 3. Η διευκρίνιση ή η συμπλήρωση δεν πρέπει να εισάγει διακρίσεις, άνιση μεταχείριση των οικονομικών φορέων ή να έχει ως συνέπεια ευνοϊκή μεταχείριση συγκεκριμένου οικονομικού φορέα στη διαδικασία ανάθεσης της δημόσιας σύμβασης. 4. Η αναθέτουσα αρχή μπορεί να καλεί εγγράφως τους προσφέροντες να διευκρινίσουν, μέσα σε εύλογη προθεσμία η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από επτά (7) ημέρες από την ημερομηνία κοινοποίησης της σχετικής πρόσκλησης, το περιεχόμενο της τεχνικής ή οικονομικής προσφοράς που έχουν υποβάλει, αν περιέχει ασάφειες ή σσονος σημασίας ατέλειες, επουσιώδεις παραλείψεις ή πρόδηλα τυπικά ή υπολογιστικά σφάλματα που η αναθέτουσα αρχή κρίνει ότι μπορεί να θεραπευθούν. Η διευκρίνιση αυτή δεν πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την ουσιώδη αλλοίωση της προσφοράς και δεν πρέπει να προσδίδει αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στη συγκεκριμένη προσφορά σε σχέση με τις λοιπές. 5. Η παροχή της δυνατότητας διευκρινίσεων στον προσφέροντα ή υποψήφιο, σύμφωνα με τις παπαραγράφους 1 έως 4, είναι υποχρεωτική για την αναθέτουσα αρχή, αν επίκειται αποκλεισμός του από τη διαδικασία, λόγω ασαφειών των δικαιολογητικών και εγγράφων της προσφοράς.	Το άρθρο 102 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται ως εξής: «Άρθρο 102 Συμπλήρωση - αποσαφήνιση πληροφοριών και δικαιολογητικών (Άρθρο 56 παρ. 3 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) Κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, οι αναθέτουσες αρχές, τηρώντας τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας, ζητούν από τους προσφέροντες ή υποψήφιους οικονομικούς φορείς, όταν οι πληροφορίες ή η τεκμηρίωση που πρέπει να υποβάλλονται είναι ή εμφανίζονται ελλιπείς ή λανθασμένες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στο ΕΕΕΣ, ή όταν λείπουν συγκεκριμένα έγγραφα, να υποβάλλουν, να συμπληρώνουν, να αποσαφηνίζουν ή να ολοκληρώνουν τις σχετικές πληροφορίες ή τεκμηρίωση, εντός προθεσμίας όχι μικρότερης των δέκα (10) ημερών και όχι μεγαλύτερης των είκοσι (20) ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης σε αυτούς της σχετικής πρόσκλησης.»	09/03/2021
418.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 49	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Προστίθεται άρθρο 117Α	Μετά το άρθρο 117 στον ν. 4412/2016 (Α’ 147) προστίθεται άρθρο 117Α ως εξής: « Μετά το άρθρο 117 στον ν. 4412/2016 (Α’ 147) προστίθεται άρθρο 117Α ως εξής: «Άρθρο 117Α Δημόσιες συμβάσεις ήσσονος αξίας Για τις δημόσιες συμβάσεις ήσσονος αξίας, με την έννοια της περ. 30α της παρ. 1 του άρθρου 2, είναι δυνατό να μην ακολουθείται διαδικασία ανάθεσης σύμβασης και οι πληρωμές να εκτελούνται ως εξόφληση έναντι νόμιμου φορολογικού παραστατικού, χωρίς να απαιτούνται έκδοση πράξης ανάθεσης ή οι διαδικασίες εκτέλεσης του παρόντος από την αναθέτουσα αρχή. Για τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας μιας σύμβασης ως ήσσονος αξίας εφαρμόζεται το άρθρο 6.»	09/03/2021
419.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 62	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	1. Η επικοινωνία των υπηρεσιών που εκτελούν έργα με τον ανάδοχο συντελείται είτε: α) με τηλεομοιοτυπία, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 14 του ν. 2672/1998 είτε β) με όργανο της υπηρεσίας ή οποιοδήποτε άλλο δημόσιο όργανο είτε γ) με δικαστικό επιμελητή, κατόπιν παραγγελίας του αρμόδιου οργάνου είτε πληρεξουσίου νομικού εκπροσώπου του είτε δ) με email ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κατά τις κείμενες διατάξεις. Η κοινοποίηση της ειδικής πρόσκλησης και της απόφασης έκπτωσης του άρθρου 160, της ειδικής διαταγής του άρθρου 159, γίνεται αποκλειστικά κατά τις περιπτώσεις β΄ και γ΄. Για την κοινοποίηση, σύμφωνα με τις περιπτώσεις β΄ και γ΄ συντάσσεται σχετικό αποδεικτικό επιδόσεως. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται ανάλογα οι οικείες διατάξεις Κκώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Ο ανάδοχος γνωστοποιεί στη Διευθύνουσα Υπηρεσία τη νόμιμη εκπροσώπησή του ή τους πληρεξούσιους. 2. Όταν πρόκειται για υπογραφή του χρονοδιαγράμματος, των επιμετρήσεων, των πρωτοκόλλων αφανών εργασιών, των πρωτοκόλλων κανονισμού τιμών μονάδος νέων εργασιών (Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε.), των Ανακεφαλαιωτικών ΠιΝνάκων, συμπληρωματικών συμβάσεων, των πιστοποιήσεων και της επί τόπου παρακολούθησης και διοίκησης κατασκευής του έργου, ο ανάδοχος μπορεί να αντιπροσωπευθεί από τεχνικό στέλεχος της επιχείρησης ή άλλο τεχνικό που έχει τα νόμιμα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα. Ο ανωτέρω τεχνικός μπορεί να είναι ολικά ή μερικά και πληρεξούσιος ή εκπρόσωπος του αναδόχου.	Το άρθρο 143 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται ως εξής: «1. Η επικοινωνία των υπηρεσιών που εκτελούν έργα με τον ανάδοχο συντελείται είτε: α) με δικαστικό επιμελητή, κατόπιν παραγγελίας του αρμόδιου οργάνου είτε πληρεξουσίου νομικού εκπροσώπου του είτε β) με ηλεκτρονική αποστολή, σύμφωνα με τον ν. 4727/2020 (Α’ 184). Η κοινοποίηση της ειδικής πρόσκλησης και της απόφασης έκπτωσης του ρθρου 160, καθώς και της ειδικής διαταγής του άρθρου 159, γίνεται αποκλειστικά με δικαστικό επιμελητή κατά την περ. α’. Για την κοινοποίηση, σύμφωνα με την περ. α’ συντάσσεται σχετικό αποδεικτικό επιδόσεως. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται ανάλογα οι οικείες διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Ο ανάδοχος γνωστοποιεί στη Διευθύνουσα Υπηρεσία τη νόμιμη εκπροσώπησή του ή τους πληρεξούσιους. 2. Ο ανάδοχος δύναται, κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα, να ορίζει εγγράφως άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο ως εκπρόσωπο του, γνωστοποιώντας στη διευθύνουσα υπηρεσία τα πλήρη στοιχεία επικοινωνίας, προσκομίζοντας τα απαραίτητα ανά περίπτωση νομιμοποιητικά έγγραφα.	9/03/2021
420.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 65	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Για κάθε εργολαβία, με μέριμνα του αναδόχου τηρείται ημερολόγιο σε βιβλιοδετημένα διπλότυπα αριθμημένα φύλλα. Το ημερολόγιο συμπληρώνεται καθημερινά και αναγράφονται, με συνοπτικό τρόπο, σε αυτό ιδίως: α) στοιχεία για τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν κατά τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου, β) αριθμητικά στοιχεία για το απασχολούμενο προσωπικό κατά κατηγορίες, καθώς και το προσωπικό σε ημεραργία λόγω υπερημερίας του εργοδότη, γ) τα χρησιμοποιούμενα μηχανήματα, καθώς και τα μηχανήματα σε ημεραργία λόγω υπερημερίας του εργοδότη, δ) θέση και περιγραφή των εργασιών . Αναφορά για τις εργασίες για τις οποίες δεν υπάρχει πρόοδος ή δεν εκτελούνται, αλλά και οι σχετικοί λόγοι, ε) ώρα έναρξης και πέρατος κρίσιμων εργασιών εντός της ημέρας, στ) αφίξεις και αναχωρήσεις κύριου εξοπλισμού, ζ) συνθήκες κυκλοφοριακών ρυθμίσεων. Επίσης καταγράφονται τροποποιήσεις ή προβλήματα με τις ρυθμίσεις και τον σχετικό εξοπλισμό, η) τα προσκομιζόμενα υλικά, τις εκτελούμενες εργασίες, θ) τις εργαστηριακές δοκιμές, ι) καθυστερήσεις, δυσκολίες, ατυχήματα, ζημίες, μη συνήθεις συνθήκες που προκαλούν καθυστερήσεις, επίσης περιλαμβάνεται ο χρόνος προσωρινής αναστολής ή επανάληψης εργασιών αα) τις εντολές και παρατηρήσεις των οργάνων επίβλεψης, ββ) έκτακτα περιστατικά και γγ) σημαντικές επισκέψεις ή επικοινωνίες με το Δημόσιο ή τοπικές αρχές ή παρόδιους ιδιοκτήτες, δδ) κάθε άλλο σχετικό με το έργο σημαντικό πληροφοριακό στοιχείο. 2. Το ημερολόγιο τηρείται με μέριμνα του αναδόχου, υπογράφεται από τον εκπρόσωπό του και από εντεταλμένο όργανο της επίβλεψης όταν αυτό παρίσταται στο εργοτάξιο. Το ένα αποκοπτόμενο φύλλο περιέρχεται στη Διευθύνουσα Υπηρεσία εντός επτά (7) ημερών, με μέριμνα του εντεταλμένου οργάνου της επίβλεψης, εκτός αν άλλως ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης. Οι εγγραφές στο ημερολόγιο αποτελούν πληροφοριακά στοιχεία για τις καιρικές συνθήκες, τη δύναμη απασχολούμενου προσωπικού και μηχανημάτων και γενικά για την παροχή εικόνας προόδου του έργου. 3. Η Διευθύνουσα Υπηρεσία μπορεί πάντα να ορίσει την εγγραφή στο ημερολόγιο συμπληρωματικών πληροφοριών ή άλλων στοιχείων που προσιδιάζουν στο συγκεκριμένο έργο ή να ζητήσει από τον ανάδοχο την τήρηση και άλλων στατιστικών στοιχείων. Εφόσον κριθεί αναγκαίο, είναι δυνατό να ζητηθεί από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία να καταγράφονται γεγονότα ή καταστάσεις με σκαριφήματα, φωτογραφίες, καταγραφές με video ή άλλες μεθόδους καταγραφής οπτικών μέσων. Σε μεγάλα έργα, για κάθε εργοτάξιο σε διακριτή γεωγραφική ενότητα θα πρέπει να τηρούνται χωριστές ημερήσιες αναφορές προόδου ή ημερολόγιο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα συμβατικά τεύχη. Στις περιπτώσεις μικρών έργων μπορεί η Διευθύνουσα Υπηρεσία να ορίσει την τήρηση του ημερολογίου κατά άλλο συνοπτικότερο τρόπο, την τήρησή του κατά εβδομάδα ή άλλο χρονικό διάστημα ή και τη μη τήρηση ημερολογίου. 4. Εφόσον ο ανάδοχος παραλείπει την υποχρέωσή του για καθημερινή τήρηση ημερολογίου, επιβάλλεται ειδική ποινική ρήτρα που καθορίζεται στα συμβατικά τεύχη και δεν μπορεί να είναι μικρότερη των εκατό (100), ούτε ανώτερη των πεντακοσίων (500) ΕΥΡΩ, για κάθε ημέρα παράλειψης, αναλόγως με το ύψος της συμβατικής δαπάνης του έργου. Η ειδική ποινική ρήτρα επιβάλλεται από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία, ύστερα από ειδική πρόσκληση του Προϊσταμένου της, στην οποία ο επιβλέπων αναφέρει εγγράφως την παράλειψη τήρησης.	Το άρθρο 146 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται ως εξής: « 1. Κατά την εκτέλεση του έργου τηρείται από τον ανάδοχο ηλεκτρονικό ημερολόγιο σε ελεύθερο λογισμικό ευρείας χρήσης. Το τεχνικό στέλεχος του άρθρου 139, που τηρεί με εντολή του αναδόχου το ημερολόγιο, γνωστοποιείται μετά από την εγκατάσταση του εργοταξίου στη διευθύνουσα υπηρεσία. Το ημερολόγιο συμπληρώνεται καθημερινά και αναγράφονται, με συνοπτικό τρόπο, σε αυτό ιδίως: α) στοιχεία για τις καιρικές συνθήκες, που επικρατούν κατά τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου, β) αριθμητικά στοιχεία για το απασχολούμενο προσωπικό κατά κατηγορίες, καθώς και το προσωπικό σε ημεραργία λόγω υπερημερίας του εργοδότη, γ) τα χρησιμοποιούμενα μηχανήματα και τα μηχανήματα σε ημεραργία λόγω υπερημερίας ταυ εργοδότη, δ) θέση και περιγραφή των εργασιών, αναφορά στις εργασίες για τις οποίες δεν υπάρχει πρόοδος ή δεν εκτελούνται, αλλά και οι σχετικοί λόγοι, ε) ώρα έναρξης και πέρατος κρίσιμων εργασιών εντός της ημέρας, στ) αφίξεις και αναχωρήσεις κύριου εξοπλισμού, ζ) συνθήκες κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, καθώς και τροποποιήσεις ή προβλήματα με τις ρυθμίσεις και τον σχετικό εξοπλισμό, η) τα προσκομιζόμενα υλικά, οι εκτελούμενες εργασίες, θ) οι εργαστηριακές δοκιμές, ι) καθυστερήσεις, δυσκολίες, ατυχήματα, ζημίες, μη συνήθεις συνθήκες που προκαλούν καθυστερήσεις, καθώς και ο χρόνος προσωρινής αναστολής ή επανάληψης εργασιών, ια) οι εντολές και παρατηρήσεις των οργάνων επίβλεψης, ιβ) έκτακτα περιστατικά, ιγ) σημαντικές επισκέψεις ή επικοινωνίες με το Δημόσιο ή τοπικές αρχές ή παρόδιους ιδιοκτήτες, και ιδ) κάθε άλλο σχετικό με το έργο σημαντικό πληροφοριακό στοιχείο. 2. Το ημερολόγιο του έργου υπογράφεται με ψηφιακή υπογραφή από τον τηρούντα αυτό και αποστέλλεται ηλεκτρονικά στον προϊστάμενο της διευθύνουσας υπηρεσίας και στον επιβλέποντα του έργου. Ο επιβλέπων του έργου ελέγχει και διορθώνει το ημερολόγιο, αν απαιτείται, και το υποβάλλει προς έγκριση στον προϊστάμενο της διευθύνουσας υπηρεσίας εντός δύο (2) εργασίμων ημερών. 3. Ο προϊστάμενος της διευθύνουσας υπηρεσίας ελέγχει τις εγγραφές και δύναται να απορρίψει όσες εξ αυτών κρίνει ως ανακριβείς, ενώ μπορεί να χορηγήσει εντολή προς τον ανάδοχο για την εγγραφή στο ημερολόγιο και άλλων συμπληρωματικών πληροφοριών ή άλλων στοιχείων που προσιδιάζουν στο συγκεκριμένο έργο ή να ζητήσει από τον ανάδοχο την τήρηση και άλλων στατιστικών στοιχείων. Εφόσον κριθεί αναγκαίο, είναι δυνατό να ζητηθεί από τη διευθύνουσα υπηρεσία να καταγράφονται γεγονότα ή καταστάσεις με σκαριφήματα, φωτογραφίες, καταγραφές με video ή άλλες μεθόδους αταγραφής οπτικών μέσων. Σε μεγάλα έργα, για κάθε εργοτάξιο σε διακριτή γεωγραφική ενότητα πρέπει να τηρούνται χωριστές ημερήσιες αναφορές προόδου ή ημερολόγιο, σύμφωνα με όσα ορίζονται στα συμβατικά τεύχη. Στις περιπτώσεις μικρών έργων, η διευθύνουσα υπηρεσία μπορεί να ορίσει την τήρηση του ημερολογίου κατά άλλον συνοπτικότερο τρόπο, την τήρησή του κατά εβδομάδα ή άλλο χρονικό διάστημα ή και τη μη τήρηση ημερολογίου. 4. Εφόσον, ο ανάδοχος παραλείπει την υποχρέωσή του για καθημερινή τήρηση και κοινοποίηση του ημερολογίου, επιβάλλεται ειδική ποινική ρήτρα που καθορίζεται στα συμβατικά τεύχη και δεν μπορεί να είναι μικρότερη των εκατό (100) ευρώ, ούτε ανώτερη των πεντακοσίων (500) ευρώ, για κάθε ημέρα παράλειψης, αναλόγως με το ύψος της συμβατικής δαπάνης του έργου. Η ειδική ποινική ρήτρα επιβάλλεται από τη διευθύνουσα υπηρεσία, ύστερα από ειδική πρόσκληση του προϊσταμένου της, στην οποία ο επιβλέπων αναφέρει εγγράφως την παράλειψη τήρησης. 5. Οι εγγραφές του ημερολογίου δεν αποτελούν πλήρη απόδειξη για τα γεγονότα που καταγράφονται σε αυτό, συνεκτιμώνται όμως σε συνδυασμό με τα λοιπά έγγραφα, εφόσον τούτο φέρει βεβαία χρονολογία, που αποδεικνύει τον χρόνο σύνταξής του.»	09/03/2021
421.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 80	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	1.Η υποκατάσταση του αναδόχου από τρίτο στην κατασκευή μέρους ή όλου του έργου (εκχώρηση του έργου) είναι δυνατή αποκλειστικά υπό τις προϋποθέσεις της περίπτωσης δ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132. Η υποκατάσταση απαγορεύεται, χωρίς έγκριση της Προϊσταμένης Αρχής, η οποία αποφασίζει ύστερα από αίτηση του αναδόχου και πρόταση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας. Εφόσον η αναθέτουσα αρχή διαπιστώσει ότι έχει χωρήσει υποκατάσταση του αναδόχου χωρίς έγκριση κηρύσσει έκπτωτο τον ανάδοχο, μετά γνώμη του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου. Δεν θεωρείται υποκατάσταση η, εκ μέρους του αναδόχου, υπεργολαβική ανάθεση συγκεκριμένων εργασιών του έργου. 2. Σε κάθε περίπτωση υποκατάστασης ο ανάδοχος ευθύνεται μαζί με τον υποκατάστατο εις ολόκληρον προς τον κύριο του έργου, το προσωπικό του έργου και οποιονδήποτε τρίτο. Κατ’ εξαίρεση μπορεί να εγκριθεί η υποκατάσταση με απαλλαγή του αναδόχου από την ευθύνη του προς τον κύριο του έργου, αν αυτό επιβάλλεται από το συμφέρον του έργου και ο ανάδοχος βρίσκεται σε προφανή αδυναμία να περατώσει το έργο. 3. Για να εγκριθεί η υποκατάσταση με απαλλαγή από την ευθύνη του αρχικού αναδόχου, στην αίτηση του αναδόχου προσδιορίζεται το τμήμα της εργολαβίας, για το οποίο ζητείται η υποκατάσταση με απαλλαγή από την ευθύνη και η πιστοποίηση μετά την οποία όλες οι πληρωμές θα διενεργούνται απευθείας στον νέο ανάδοχο. Μαζί με την αίτηση υποβάλλεται και δήλωση του νέου αναδόχου ότι αποδέχεται το περιεχόμενο της αίτησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου αυτού. Με την απόφαση έγκρισης της υποκατάστασης με απαλλαγή καθορίζεται το τμήμα της εργολαβίας για το οποίο ισχύει η υποκατάσταση, αν η υποκατάσταση δεν γίνεται για το σύνολο του έργου, η πιστοποίηση μετά την οποία οι πληρωμές θα διενεργούνται στον νέο ανάδοχο, οι εγγυήσεις του νέου αναδόχου και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα. Στις περιπτώσεις της παραγράφου αυτής ο υποκατάστατος του αναδόχου επέχει στο εξής θέση αναδόχου και αναλαμβάνει όλες τις ευθύνες για το σύνολο του έργου ή για τα τμήματα του έργου που προσδιορίζονται με την απόφαση έγκρισης της υποκατάστασης με απαλλαγή της ευθύνης του αρχικού αναδόχου. Επίσης αναλαμβάνει και τις υποχρεώσεις του αρχικού αναδόχου προς το προσωπικό που εργάσθηκε στο έργο τους τελευταίους τρεις (3) μήνες πριν από την υποκατάσταση. Οι εγγυήσεις επ’ ονόματι του αρχικού αναδόχου ή το μέρος τους που ορίζεται με την εγκριτική απόφαση αποδίδονται, αφού προηγουμένως κατατεθούν νέες ισόποσες εγγυήσεις από τον νέο ανάδοχο. Μόνο μετά την κατάθεση αυτή επέρχεται η απαλλαγή του αρχικού αναδόχου από την ευθύνη του. 4. Σε περίπτωση αναδόχου κοινοπραξίας που την υποκατάσταση ζητεί μέλος της, απαιτείται η συναίνεση όλων των μελών της κοινοπραξίας και κατά τα λοιπά εφαρμόζονται ανάλογα οι προηγούμενες παράγραφοι. 5. Σε κάθε περίπτωση υποκατάστασης γίνεται ανακοίνωση στο Μ.Ε.ΕΠ. για να ληφθεί υπόψη κατά την κρίση της εκχωρούσας επιχείρησης, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις.	Το άρθρο 164 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται ως εξής: «1. Η υποκατάσταση του αναδόχου από τρίτο στην κατασκευή μέρους ή όλου του έργου (εκχώρηση του έργου) είναι δυνατή μόνο, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της περ. δ’ της παρ. 1 του άρθρου 132. Για την υποκατάσταση εκδίδονται: α) διαπιστωτική πράξη της Προϊσταμένης Αρχής, στις περιπτώσεις ολικής ή μερικής διαδοχής του αρχικού αναδόχου, λόγω εταιρικής αναδιάρθρωσης, περιλαμβανομένων της εξαγοράς, της απορρόφησης και της συγχώνευσης και β) εγκριτική απόφαση της ως άνω αρχής, αν ο αρχικός ανάδοχος έχει περιέλθει σε κατάσταση αφερεγγυότητας, ιδίως στο πλαίσιο προπτωχευτικών ή πτωχευτικών διαδικασιών. Για την έκδοση των ως άνω ελέγχεται, αν ο νέος ανάδοχος πληροί τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής, που καθορίσθηκαν με τη διακήρυξη του έργου. Δεν θεωρείται υποκατάσταση η, εκ μέρους του αναδόχου, υπεργολαβική ανάθεση συγκεκριμένων εργασιών του έργου. 2. Σε περίπτωση υποκατάστασης λόγω ολικής ή μερικής διαδοχής του αρχικού αναδόχου, συνεπεία εταιρικής αναδιάρθρωσης, ο αρχικός ανάδοχος απαλλάσσεται από την ευθύνη του προς τον κύριο του έργου και η εγγύηση καλής εκτέλεσης επιστρέφεται, αφού αντικατασταθεί από ισόποση εγγύηση του νέου αναδόχου. Στην περίπτωση της ποκατάστασης, λόγω αφερεγγυότητας του αρχικού αναδόχου, αυτός ευθύνεται μαζί με τον υποκατάστατο εις ολόκληρον προς τον κύριο του έργου, το προσωπικό του έργου και οποιονδήποτε τρίτο. 3. Σε έργα που έχουν χαρακτηριστεί ως Έργα Εθνικού Επιπέδου κατά το άρθρο 10 του ν. 679/1977 (Α’ 245), δύναται να εγκριθεί η υποκατάσταση αναδόχου με απαλλαγή από την ευθύνη του αρχικού αναδόχου, υπό τον όρο στην αίτηση του αναδόχου να προσδιορίζεται το τμήμα της ργολαβίας, για το οποίο ζητείται η υποκατάσταση με απαλλαγή από την ευθύνη και η πιστοποίηση μετά την οποία όλες οι πληρωμές θα διενεργούνται απευθείας στον νέο ανάδοχο. Μαζί με την αίτηση υποβάλλεται και δήλωση του νέου αναδόχου, ότι αποδέχεται το περιεχόμενο της αίτησης, σύμφωνα με το άρθρο αυτού. Με την απόφαση έγκρισης της υποκατάστασης με απαλλαγή καθορίζονται το τμήμα της εργολαβίας για το οποίο ισχύει η υποκατάσταση, αν η υποκατάσταση δεν γίνεται για το σύνολο του έργου, η πιστοποίηση μετά την οποία οι πληρωμές θα διενεργούνται στον νέο ανάδοχο, οι εγγυήσεις του νέου αναδόχου και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα. Στις περιπτώσεις της παρούσας, ο υποκατάστατος του αναδόχου επέχει στο εξής θέση αναδόχου και αναλαμβάνει όλες τις ευθύνες για το σύνολο του έργου ή για τα τμήματα του έργου, που προσδιορίζονται με την απόφαση έγκρισης της υποκατάστασης με απαλλαγή της ευθύνης του αρχικού αναδόχου. Επίσης, αναλαμβάνει και τις υποχρεώσεις του αρχικού αναδόχου προς το προσωπικό, που εργάσθηκε στο έργο τους τελευταίους τρεις (3) μήνες πριν από την υποκατάσταση. Οι εγγυήσεις επ’ ονόματι του αρχικού αναδόχου ή το μέρος τους που ορίζεται με την εγκριτική απόφαση αποδίδονται, αφού προηγουμένως κατατεθούν νέες ισόποσες εγγυήσεις από τον νέο ανάδοχο. Μόνο μετά την κατάθεση αυτήν επέρχεται η απαλλαγή του αρχικού αναδόχου από την ευθύνη του.»	09/03/2021
422.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 81	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Όταν συνάπτεται σύμβαση μίσθωσης έργου μεταξύ του αναδόχου δημόσιου έργου και άλλης εργοληπτικής επιχείρησης, για την κατασκευή μέρους του έργου που έχει αναληφθεί από τον ανάδοχο (υπεργολαβία), ο υπεργολάβος θεωρείται «εγκεκριμένος» με τις συνέπειες του παρόντος, μετά από έγκριση του κυρίου του έργου ή του φορέα κατασκευής όταν συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις: α) Ο υπεργολάβος έχει τα αντίστοιχα προσόντα για την εκτέλεση του έργου που αναλαμβάνει και ανήκει σε τάξη και κατηγορία έργου, αντίστοιχη με το ποσό της σύμβασης μίσθωσης έργου και β) Ο ανάδοχος, πριν από την εγκατάσταση του υπεργολάβου στο έργο έχει γνωστοποιήσει στον κύριο του έργου ή στον φορέα κατασκευής τη σύμβαση υπεργολαβίας.Ο ανάδοχος του έργου πρέπει να διατηρεί ποσοστό τουλάχιστον εβδομήντα τοις εκατό (70%) του ποσού της αξίας σύμβασής του, αρχικής και συμπληρωματικών, με τον κύριο του έργου ή τον φορέα κατασκευής, αφού ληφθούν υπόψη όλες οι συμβάσεις υπεργολαβιών που έχουν εγκριθεί. Ο κύριος του έργου ή ο φορέας κατασκευής μπορούν με απόφασή τους, που εκδίδεται μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την ανωτέρω γνωστοποίηση, να μην εγκρίνουν την υπεργολαβία αυτή. Κατά την υπογραφή της σύμβασης εκτέλεσης ο ανάδοχος οφείλει να προσκομίσει την υπεργολαβική σύμβαση. Η Διευθύνουσα Υπηρεσία μπορεί να χορηγήσει προθεσμία στον ανάδοχο και κατ’ αίτησή του, για την προσκόμιση της υπεργολαβικής σύμβασης με τον αρχικώς προταθέντα υπεργολάβο ή άλλον που διαθέτει τα αναγκαία κατά την κρίση της υπηρεσίας αυτής προσόντα, εφόσον συντρέχει σοβαρός λόγος. Η Διευθύνουσα Υπηρεσία υποχρεούται να κινήσει τη διαδικασία έκπτωσης του αναδόχου, εφόσον δεν συνάψει εν τέλει την υπεργολαβική σύμβαση. 2. Η έγκριση της υπεργολαβίας έχει τις εξής συνέπειες:α) Το ποσό της σύμβασης της υπεργολαβίας, όπως αυτό προκύπτει ιδίως από τα τιμολόγια που εκδίδονται από τον υπεργολάβο προς τον ανάδοχο, λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της εμπειρίας. β) Για το ποσό της σύμβασης υπεργολαβίας ο ανάδοχος δεν δικαιούται πιστοποιητικό εμπειρίας για χρήση στο Μ.Ε.ΕΠ., ενώ τα στελέχη του αναδόχου δικαιούνται πιστοποιητικό εμπειρίας, το οποίο για την εξέλιξη στο Μ.Ε.Κ. ανάγεται στο μισό του χρόνου επίβλεψης.	Το άρθρο 165 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται ως εξής: « Υπεργολαβία κατά την εκτέλεση - Εγκεκριμένος υπεργολάβος - Κατασκευαστική κοινοπραξία 1. Όταν συνάπτεται σύμβαση μίσθωσης έργου μεταξύ του αναδόχου δημόσιου έργου και άλλης εργοληπτικής επιχείρησης, για την κατασκευή μέρους του έργου που έχει αναληφθεί από τον ανάδοχο (υπεργολαβία), ο υπεργολάβος θεωρείται «εγκεκριμένος» με τις συνέπειες του παρόντος, μετά από έγκριση του κυρίου του έργου ή του φορέα κατασκευής, όταν συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:α) Ο υπεργολάβος έχει τα αντίστοιχα προσόντα για την εκτέλεση του έργου που αναλαμβάνει και ανήκει σε τάξη και κατηγορία έργου, αντίστοιχη με το ποσό της σύμβασης μίσθωσης έργου και β) Ο ανάδοχος, πριν από την εγκατάσταση του υπεργολάβου στο έργο, έχει γνωστοποιήσει στον κύριο του έργου ή στον φορέα κατασκευής τη σύμβαση υπεργολαβίας. Η Προϊσταμένη Αρχή μπορεί με απόφασή της, που εκδίδεται μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την ανωτέρω γνωστοποίηση, να μην εγκρίνει την υπεργολαβία αυτήν. 2. Η έγκριση της υπεργολαβίας έχει τις εξής συνέπειες: α) Το ποσό της σύμβασης της υπεργολαβίας, όπως αυτό προκύπτει ιδίως, από τα τιμολόγια που εκδίδονται από τον υπεργολάβο προς τον ανάδοχο, λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της εμπειρίας. β) Για το ποσό της σύμβασης υπεργολαβίας, ο ανάδοχος δεν δικαιούται πιστοποιητικό εμπειρίας για χρήση στο ΜΗ.Ε.Ε.Δ.Ε., ενώ τα στελέχη του αναδόχου δικαιούνται πιστοποιητικό εμπειρίας, το οποίο για την εξέλιξη στο Μ.Ε.Κ, ανάγεται στο μισό του χρόνου επίβλεψης. 3. Εφόσον, προκύπτει υποχρέωση από τα τεύχη του διαγωνισμού ή αν ο ανάδοχος πρότεινε συγκεκριμένους υπεργολάβους κατά την υποβολή της προσφοράς του, υποχρεούται, κατά την υπογραφή της σύμβασης εκτέλεσης, να προσκομίσει την υπεργολαβική σύμβαση. Η διευθύνουσα υπηρεσία μπορεί να χορηγήσει προθεσμία στον ανάδοχο κατ’ αίτησή του, για την προσκόμιση της υπεργολαβικής σύμβασης με τον αρχικώς προταθέντα υπεργολάβο ή άλλον, που διαθέτει τα αναγκαία κατά την κρίση της υπηρεσίας αυτής προσόντα, εφόσον συντρέχει σοβαρός λόγος. 4. Επιτρέπεται η σύσταση κοινοπραξίας μεταξύ εργοληπτικών επιχειρήσεων, για την κατασκευή έργου, το οποίο έχει αναλάβει μία ή περισσότερες από τις επιχειρήσεις αυτές (κατασκευαστική κοινοπραξία), αν: α) όλα τα μέλη της κατασκευαστικής κοινοπραξίας πληρούν τα κριτήρια των άρθρων 73 έως 76, β) το συμφωνητικό σύστασης της κοινοπραξίας γνωστοποιείται στην Προϊσταμένη Αρχή του έργου, και γ) ο προϋπολογισμός του έργου υπερβαίνει το όριο της περ. α’ του άρθρου 5. Παράλειψη της υποχρέωσης γνωστοποίησης επιφέρει ακυρότητα της συμφωνίας. Η Προϊσταμένη Αρχή μπορεί να μην εγκρίνει τη σύσταση της κοινοπραξίας, με απόφαση που λαμβάνεται μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο (2) μηνών από την ανωτέρω γνωστοποίηση. Η άπρακτη πάροδος της ανωτέρω προθεσμίας τεκμαίρεται ως απόρριψη της σύστασης κατασκευαστικής κοινοπραξίας. 5. Ο ανάδοχος πρέπει να διατηρεί συνολικό ποσοστό συμμετοχής στην κατασκευαστική κοινοπραξία τουλάχιστον πενήντα τοις εκατό (50%). Αν ο ανάδοχος είναι κοινοπραξία, πρέπει επιπλέον κάθε επιχείρηση της κοινοπραξίας να διατηρεί ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής δεκαπέντε τοις εκατό (15%), εκτός αν η συμμετοχή της στην αρχική κοινοπραξία ανέρχεται σε ποσοστό μικρότερο του δεκαπέντε τοις εκατό (15%), οπότε αυτό ισχύει ως ελάχιστο ποσοστό και στην κατασκευαστική κοινοπραξία. Κάθε άλλη νέα επιχείρηση που μετέχει στην κατασκευαστική κοινοπραξία πρέπει να έχει ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής δεκαπέντε τοις εκατό (15%). Τα νέα μέλη της κατασκευαστικής κοινοπραξίας, πέραν του αναδόχου, δεν επιτρέπεται να είναι κοινοπραξίες. 6. Τα μέλη της κοινοπραξίας ευθύνονται εις ολόκληρον έναντι της αναθέτουσας αρχής, για το σύνολο του έργου».»	09/03/2021 Το άρθρο 81 εφαρμόζεται και σε συμβάσεις που συνάφθκαν πριν ατην έναρξη ισχύος του. (Κατασκευαστική Κοινοπραξία). (Πρβλ. αρ. 140 παρ. 5 ν. 4782/2021)
423.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 87	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	Κατά των εκτελεστών πράξεων ή παραλείψεων της διευθύνουσας υπηρεσίας, που προσβάλλουν για πρώτη φορά δικαίωμα του αναδόχου, χωρεί ένσταση. Η ένσταση απευθύνεται στον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών ή στο κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο, και ασκείται με επίδοση σε αυτούς με δικαστικό επιμελητή μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία δύο (2) μηνών από την κοινοποίηση της πράξης ή τη συντέλεση της παράλειψης, εκτός αν σε ειδικές περιπτώσεις ορίζεται διαφορετικά στον παρόντα τίτλο I, κοινοποιείται δε εντός της ανωτέρω προθεσμίας και στην υπηρεσία που έχει εκδώσει την προσβαλλόμενη πράξη. Η ανωτέρω κοινοποίηση δύναται να διενεργηθεί και με ταχυδρομική αποστολή επί αποδείξει. Ένσταση ασκείται επίσης και κατά αποφάσεων ή πράξεων της προϊσταμένης αρχής ή του κυρίου του έργου, εφόσον με τις αποφάσεις ή πράξεις αυτές προκαλείται διαφωνία για πρώτη φορά. Στην τελευταία αυτή περίπτωση η προθεσμία για την άσκηση της ένστασης αρχίζει από την κοινοποίηση της απόφασης ή της πράξης στον ανάδοχο. Η διευθύνουσα υπηρεσία ή η προϊσταμένη αρχή οφείλουν, κατά την έκδοση των πράξεων ή αποφάσεών τους, να μνημονεύουν τη δυνατότητα άσκησης ένστασης, την ανατρεπτική προθεσμία για την άσκησή της, το αποφαινόμενο όργανο, καθώς και τις συνέπειες από τη μη άσκησή της, κατά τα προβλεπόμενα στο εδάφιο α΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 175 του παρόντος. 2. Με την ένσταση εξετάζεται τόσο η νομιμότητα της πράξης ή παράλειψης όσο και η ουσία της υπόθεσης. Ο Υπουργός ή το κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο υποχρεούται να εκδώσει και κοινοποιήσει την απόφασή του μέσα σε τρεις (3) μήνες από την κατάθεση της ένστασης, μετά από αιτιολογημένη γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου. 3. Η ένσταση πρέπει να αναφέρει την πράξη ή την παράλειψη, κατά της οποίας στρέφεται, σύντομο ιστορικό της σύμβασης και της διαφωνίας, τους λόγους, στους οποίους στηρίζει τις απόψεις του αυτός που υποβάλλει την ένσταση και ορισμένα αιτήματα. 4. Η ένσταση συνοδεύεται από αντίγραφο της προσβαλλόμενης πράξης, εφόσον αυτή έχει κοινοποιηθεί. 5. Η διευθύνουσα υπηρεσία ή η προϊσταμένη αρχή, κατά περίπτωση, υποχρεούνται μέσα σε είκοσι (20) εργάσιμες ημέρες από την άσκηση της ένστασης να διαβιβάσουν στο Τεχνικό Συμβούλιο τις απόψεις τους επί αυτής και το φάκελο της υπόθεσης, ο οποίος περιλαμβάνει τα συμβατικά τεύχη ή αντίγραφά τους. Η παράλειψη αυτή αποτελεί πειθαρχική παράβαση και επιβάλλονται οι πειθαρχικές ποινές που προβλέπονται στο άρθρο 141. Τα συμβατικά τεύχη μπορεί να τα προσκομίσει και αυτός που υποβάλλει την ένσταση. 6. Ένσταση μπορεί να ασκήσει και ο κύριος του έργου, εφόσον δεν είναι το Δημόσιο και η προϊσταμένη αρχή δεν ανήκει στον κύριο του έργου. Αν η αρμοδιότητα για την απόφαση επί ενστάσεων ασκείται από όργανο του κυρίου του έργου, επί ενστάσεων του προηγούμενου εδαφίου αποφασίζει ο Υπουργός που εποπτεύει τον κύριο του έργου και αν δεν υφίσταται εποπτεία, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών. 7. Αν το Δημόσιο δεν είναι ο κύριος του έργου, αντίγραφο της ένστασης επιδίδεται στον αντισυμβαλλόμενο μέσα σε δέκα (10) ημέρες από την άσκησή της. Ο αντισυμβαλλόμενος μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών μπορεί να υποβάλει στο αποφαινόμενο επί της ένστασης όργανο τις αντιρρήσεις του. Η παράλειψη υποβολής αντιρρήσεων δεν δημιουργεί τεκμήριο αποδοχής των λόγων που προβάλλονται με την ένσταση, τους οποίους μπορεί ο ενδιαφερόμενος να αποκρούσει για πρώτη φορά στο Δικαστήριο. 8. Στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου, αυτός που υπέβαλε την ένσταση υποχρεούται να υποβάλει στο αποφαινόμενο επί της ένστασης όργανο επικυρωμένο αντίγραφο του αποδεικτικού εμπρόθεσμης επίδοσης της ένστασής του στον αντισυμβαλλόμενο. Η υποβολή του εν λόγω αντιγράφου γίνεται μέσα σε προθεσμία δέκα (10) ημερών από την επίδοση της ένστασης στον αντισυμβαλλόμενο. Οι ενστάσεις στην περίπτωση αυτή δεν εισάγονται για συζήτηση στο αρμόδιο Τεχνικό Συμβούλιο πριν περάσει η προθεσμία της προηγούμενης παραγράφου για υποβολή αντιρρήσεων. Οι αντιρρήσεις συζητούνται μαζί με την ένσταση, με τις οποίες συζητούνται και εξετάζονται και οι τυχόν αντίθετες για το ίδιο θέμα ενστάσεις. Αν υποβληθούν αντίθετες ενστάσεις, όταν αρμόδιος να αποφασίσει επί ένστασης του κυρίου του έργου είναι ο Υπουργός που εποπτεύει τον κύριο του έργου και αν δεν υφίσταται εποπτεία ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, σύμφωνα με την παράγραφο 6, η αρμοδιότητα του Υπουργού επεκτείνεται και στη συνεξεταζόμενη αντίθετη ένσταση του αναδόχου, έστω και αν αρμόδιο να αποφασίσει για την τελευταία αυτή ένσταση είναι όργανο του κυρίου του έργου. 9. Προκειμένου να συζητηθεί η ένσταση στο Τεχνικό Συμβούλιο, η αρμόδια για την εισήγηση υπηρεσία, σε συνεννόηση με τη Γραμματεία του Συμβουλίου καλεί με έγγραφη πρόσκλησή της τον ανάδοχο να παραστεί, σε ορισμένη ημέρα και ώρα και πάντως όχι νωρίτερα από δέκα (10) ημέρες από την επίδοση της πρόσκλησης, αυτοπροσώπως ή με νόμιμα εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο στη συνεδρίαση του Συμβουλίου, για να υποστηρίξει τις απόψεις του και να δώσει κάθε σχετική πληροφορία ή διευκρίνιση που θα ζητηθεί από τα μέλη του Συμβουλίου. Η πρόσκληση επιδίδεται με απόδειξη στον ανάδοχο ή τον αντίκλητό του, με δημόσιο όργανο ή με τηλεομοιοτυπία (FAX). Αντίγραφο της ένστασης διαβιβάζεται και στα μέλη του Συμβουλίου έως πέντε (5) ημέρες πριν από τη συζήτησή της. Κατά τη συζήτηση καλείται και ο κύριος του έργου που υποβάλλει ένσταση ή αντιρρήσεις κατ’ αυτής. 10. Αν ο ανάδοχος, μολονότι κλήθηκε, δεν παρέστη ο ίδιος ή με αντιπρόσωπό του, γίνεται σχετική μνεία στα πρακτικά του Συμβουλίου και το Συμβούλιο προχωρεί στην εξέταση της ένστασης και χωρίς την παρουσία του. Τα ίδια εφαρμόζονται και όταν κληθεί και δεν παραστεί ο κύριος του έργου, ο οποίος άσκησε ένσταση ή αντιρρήσεις. 11. Η εξέταση της ένστασης αρχίζει με την προφορική ανάπτυξη της έγγραφης εισήγησης της αρμόδιας υπηρεσίας προς το Συμβούλιο. Η εισήγηση ερευνά πρώτα το εμπρόθεσμο της ένστασης, της επίδοσης αυτής στον αντισυμβαλλόμενο, στις περιπτώσεις που απαιτείται τέτοια επίδοση, καθώς και των αντιρρήσεων του αντισυμβαλλομένου, αν έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις. Στη συνέχεια εξετάζει την ουσιαστική βασιμότητα της ένστασης, ανάλογα με τους περιεχόμενους σε αυτή λόγους και τα προβαλλόμενα σχετικά αιτήματα. Αν η ένσταση έχει οικονομικό αντικείμενο, η εισήγηση περιλαμβάνει εκτίμηση αυτού. Την προφορική ανάπτυξη της εισήγησης ακολουθεί συζήτηση για την πλήρη ενημέρωση των μελών του Συμβουλίου στην υπόθεση. Στη συνέχεια καλείται να ακουσθεί αυτός που άσκησε την ένσταση και αυτός που τυχόν υπέβαλε αντιρρήσεις. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου ορίζει τη σειρά ακρόασης ή και την ενδεχόμενη ταυτόχρονη ακρόαση. Όταν οι ενδιαφερόμενοι αποχωρήσουν, συνεχίζεται η συζήτηση από το συμβούλιο, το οποίο μετά το τέλος της συζήτησης γνωμοδοτεί αιτιολογημένα, το αργότερο εντός δέκα (10) ημερών, για την υπόθεση. 12. Αν η ένσταση απορριφθεί εν όλω ή εν μέρει ή αν παρέλθει άπρακτη η τρίμηνη προθεσμία της παραγράφου 2, αυτός που υπέβαλε την ένσταση μπορεί να προσφύγει στο αρμόδιο δικαστήριο, σύμφωνα με το άρθρο 175. Η έκδοση ή κοινοποίηση απόφασης επί της ένστασης, μετά την πάροδο του τριμήνου, δεν μεταθέτει την έναρξη της προθεσμίας για άσκηση προσφυγής. Αν τα κατά περίπτωση αρμόδια υπηρεσιακά όργανα δεν προσκομίσουν μέχρι το δεύτερο δεκαήμερο του τρίτου μήνα το σχέδιο απόφασης επί της ένστασης στον Υπουργό ή το κατά περίπτωση αποφαινόμενο όργανο, επιβάλλονται οι πειθαρχικές ποινές που προβλέπονται στο άρθρο 141. 13. Αν η ένσταση είναι εμπρόθεσμη, ο Υπουργός ή το κατά περίπτωση αποφαινόμενο όργανο μπορεί να εκδώσει και να κοινοποιήσει την απόφασή του και μετά την πάροδο της προθεσμίας της παραγράφου 2, αλλά οπωσδήποτε όχι πέραν του έτους από τη λήξη αυτής, εφόσον δεν έχει λήξει η προθεσμία για την άσκηση προσφυγής ή έχει ασκηθεί εμπρόθεσμα σχετική προσφυγή και δεν έχει χωρήσει συζήτηση αυτής στο Δικαστήριο. Η απόφαση του Υπουργού ή του κατά περίπτωση αποφαινομένου οργάνου που εκδίδεται σύμφωνα με την παράγραφο αυτή δεν υπόκειται σε κανένα ένδικο βοήθημα και είναι εκτελεστή μόνο αν την αποδέχεται αυτός που υπέβαλε την ένσταση και παραιτηθεί από το δικαίωμα άσκησης προσφυγής και από τυχόν ασκηθείσα προσφυγή του. Η αποδοχή μπορεί να γίνει σε ανατρεπτική προθεσμία ενός (1) μηνός από την κοινοποίηση στον ανάδοχο της σχετικής απόφασης. Σε κάθε περίπτωση κατισχύει η τυχόν εκδοθείσα απόφαση του Δικαστηρίου. 14. Όπου στο άρθρο αυτό αναφέρεται ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, νοούνται και οι άλλες αρχές, οι οποίες αποφασίζουν επί ενστάσεων, με την επιφύλαξη του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 6. 15. Οι προθεσμίες του παρόντος άρθρου, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι προθεσμίες που τάσσονται στα όργανα του εργοδότη και της διοίκησης, αναστέλλονται κατά το μήνα Αύγουστο.	Το άρθρο 174 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται ως εξής: «Διοικητική επίλυση συμβατικών διαφορών 1.α. Κατά των εκτελεστών πράξεων ή παραλείψεων της διευθύνουσας υπηρεσίας ή της Προϊσταμένης Αρχής ή του κυρίου του έργου, που προσβάλλουν για πρώτη φορά δικαίωμα του αναδόχου, χωρεί ένσταση. Η ένσταση απευθύνεται στο κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο, και ασκείται είτε με επίδοση με δικαστικό επιμελητή είτε με ηλεκτρονική αποστολή, σύμφωνα με τα άρθρα 15, 19, 29 και 50 του ν. 4727/2020 (Α’ 184), στη διευθύνουσα υπηρεσία ή την Προϊσταμένη Αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη ή στο αποφαινόμενο όργανο, μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της πράξης ή τη συντέλεση της παράλειψης. Η παράλειψη της ως άνω επίδοσης ή ηλεκτρονικής αποστολής, καθιστά την ένσταση απαράδεκτη. 1.β. Ένσταση ασκείται επίσης και κατά πράξεων της Προϊσταμένης Αρχής ή του κυρίου του έργου, εφόσον με τις πράξεις αυτές προκαλείται διαφωνία για πρώτη φορά. Στην περίπτωση αυτήν, η προθεσμία για την άσκηση της ένστασης αρχίζει από την κοινοποίηση της απόφασης ή της πράξης στον ανάδοχο. 2. Η διευθύνουσα υπηρεσία ή η Προϊσταμένη Αρχή οφείλουν, κατά την έκδοση των πράξεων ή αποφάσεών τους, να μνημονεύουν τη δυνατότητα άσκησης ένστασης, την ανατρεπτική προθεσμία για την άσκησή της, το αποφαινόμενο όργανο, καθώς και τις συνέπειες από τη μη άσκησή της, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στην περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 175, περί δικαστικής επίλυσης διαφορών. 3. Με την ένσταση εξετάζονται τόσο η νομιμότητα της πράξης ή παράλειψης όσο και η ουσία της υπόθεσης. Το αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο υποχρεούται να εκδώσει και κοινοποιήσει την απόφασή του μέσα σε εξήντα (60) ημέρες από την άσκηση της ένστασης, μετά από αιτιολογημένη γνώμη του τεχνικού συμβουλίου. 4. Η ένσταση πρέπει να αναφέρει την πράξη ή την παράλειψη, κατά της οποίας στρέφεται, σύντομο ιστορικό της σύμβασης και της διαφωνίας, τους λόγους, στους οποίους στηρίζει τις απόψεις του αυτός που υποβάλλει την ένσταση και ορισμένα αιτήματα. Η ένσταση συνοδεύεται από αντίγραφο της προσβαλλόμενης πράξης, εφόσον αυτή έχει κοινοποιηθεί. 5. Η διευθύνουσα υπηρεσία ή η Προϊσταμένη Αρχή, κατά περίπτωση, υποχρεούνται μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την άσκηση της ένστασης να διαβιβάσουν στο αρμόδιο τεχνικό συμβούλιο τις απόψεις τους επί αυτής και τον φάκελο της υπόθεσης, ο οποίος περιλαμβάνει τα συμβατικά τεύχη ή αντίγραφά τους. Η παράλειψη αυτή αποτελεί πειθαρχική παράβαση και επιβάλλονται οι πειθαρχικές ποινές που προβλέπονται στο άρθρο 141 περί πειθαρχικών ευθυνών διοικητικών οργάνων. Τα συμβατικά τεύχη μπορεί να τα προσκομίσει και αυτός που υποβάλλει την ένσταση. 6. Ένσταση μπορεί να ασκήσει και ο κύριος του έργου, εφόσον δεν είναι το Δημόσιο και η Προϊσταμένη Αρχή δεν ανήκει στον κύριο του έργου. 7. Η παράλειψη υποβολής απόψεων της παρ. 5 δεν δημιουργεί τεκμήριο αποδοχής των λόγων που προβάλλονται με την ένσταση, τους οποίους μπορεί ο ενδιαφερόμενος να αποκρούσει για πρώτη φορά στο Δικαστήριο. 8. Προκειμένου να συζητηθεί η ένσταση στο τεχνικό συμβούλιο, η γραμματεία του συμβουλίου καλεί, σύμφωνα με το άρθρο 143 περί κοινοποιήσεων αναδόχου, τον ανάδοχο να παραστεί σε ορισμένη ημέρα και ώρα και πάντως όχι νωρίτερα από πέντε (5) ημέρες από την κοινοποίηση της πρόσκλησης, αυτοπροσώπως ή με νόμιμα εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο στη συνεδρίαση του συμβουλίου, για να υποστηρίξει τις απόψεις του και να δώσει κάθε σχετική πληροφορία ή διευκρίνιση που θα ζητηθεί από τα μέλη του συμβουλίου. Αντίγραφο της ένστασης διαβιβάζεται και στα μέλη του συμβουλίου έως πέντε (5) ημέρες πριν από τη συζήτησή της. Κατά τη συζήτηση καλείται και ο κύριος του έργου που υποβάλλει ένσταση. 9. Αν ο ανάδοχος, μολονότι κλήθηκε, δεν παρέστη ο ίδιος ή με αντιπρόσωπό του, γίνεται σχετική μνεία στα πρακτικά του συμβουλίου και το συμβούλιο προχωρεί στην εξέταση της ένστασης και χωρίς την παρουσία του. Τα ίδια εφαρμόζονται και όταν κληθεί και δεν παραστεί ο κύριος του έργου, ο οποίος άσκησε ένσταση. 10. Η εξέταση της ένστασης αρχίζει με την προφορική ανάπτυξη της έγγραφης εισήγησης της αρμόδιας υπηρεσίας προς το συμβούλιο. Η εισήγηση ερευνά πρώτα το εμπρόθεσμο της ένστασης και το παραδεκτό των επιδόσεων αυτής. Στη συνέχεια εξετάζει την ουσιαστική βασιμότητα της ένστασης, ανάλογα με τους περιεχόμενους σε αυτή λόγους και τα προβαλλόμενα σχετικά αιτήματα. Αν η ένσταση έχει οικονομικό αντικείμενο, η εισήγηση περιλαμβάνει εκτίμηση αυτού. Την προφορική ανάπτυξη της εισήγησης ακολουθεί συζήτηση για την πλήρη ενημέρωση των μελών του συμβουλίου στην υπόθεση. Κατά τη συζήτηση στο συμούλιο παρίσταται υποχρεωτικά, χωρίς δικαίωμα ψήφου, εξουσιοδοτημένος προς τούτο εκπρόσωπος της Προϊσταμένης Αρχής, ο οποίος διατυπώνει προφορικά τις απόψεις του προς το συμβούλιο, υποβάλλοντας και σχετικό έγγραφο απόψεων. Στη συνέχεια καλείται να ακουσθεί αυτός που άσκησε την ένσταση. Ο πρόεδρος του συμβουλίου ορίζει τη σειρά ακρόασης ή και την ενδεχόμενη ταυτόχρονη ακρόαση. Όταν οι ενδιαφερόμενοι αποχωρήσουν, συνεχίζεται η συζήτηση από το συμβούλιο, το οποίο, μετά το τέλος της συζήτησης, γνωμοδοτεί αιτιολογημένα, το αργότερο εντός δέκα (10) ημερών, για την υπόθεση. 11. Αν η ένσταση απορριφθεί εν όλω ή εν μέρει ή αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία της παρ. 2, αυτός που υπέβαλε την ένσταση μπορεί να προσφύγει στο αρμόδιο δικαστήριο, σύμφωνα με το άρθρο 175. Η έκδοση ή κοινοποίηση απόφασης επί της ένστασης, μετά την πάροδο της προθεσμίας της παρ. 2, δεν μεταθέτει την έναρξη της προθεσμίας για άσκηση προσφυγής. 12. Ειδικά επί των ενστάσεων, οι οποίες αφορούν έργα, τα οποία εκτελούνται από τους Δήμους, τις Περιφέρειες, τους συνδέσμους τους και τα νομικά τους πρόσωπα, δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, καθώς και τις επιχειρήσεις τους, με προϋπολογισμό κατώτερο του εκάστοτε ισχύοντος ορίου εφαρμογής των Οδηγιών της Ε.Ε., αποφασίζει ο αρμόδιος συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης, κατόπιν γνώμης του τεχνικού συμβουλίου της οικείας Περιφέρειας και μετά την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α., ο Επόπτης Ο.Τ.Α.. 13. Στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, παράλληλα με το Συμβούλιο Δημόσιων Έργων του άρθρου 5 της υπ’ αρ. 80855/5439/92 κοινής απόφασης των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων (Β’ 573), συγκροτείται Τεχνικό συμβούλιο Δημόσιων Έργων και Μελετών Εποπτευομένων Νομικών Προσώπων, που γνωμοδοτεί στις περιπτώσεις έργων και μελετών των εποπτευομένων από το Υπουργείο νομικών προσώπων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, όταν στα πρόσωπα αυτά δεν υφίσταται τεχνικό συμβούλιο. 14. Ειδικά επί των ενστάσεων, οι οποίες αφορούν έργα και μελέτες των εποπτευομένων από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, νομικών προσώπων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, στα οποία δεν υφίσταται Τεχνικό Συμβούλιο, γνωμοδοτεί το προβλεπόμενο από το άρθρο 89 του π.δ. 123/2017 (Α’ 151) Τεχνικό Συμβούλιο Δημόσιων Έργων και Μελετών Εποπτευόμενων Νομικών Προσώπων. 15. Οι προθεσμίες του παρόντος άρθρου, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι προθεσμίες που τάσσονται στα όργανα του εργοδότη και της διοίκησης, αναστέλλονται κατά τον μήνα Αύγουστο. 16. Για την επιτάχυνση της εξέτασης των υποβαλλομένων ενστάσεων και των λοιπών θεμάτων αρμοδιότητας του Τεχνικού Συμβουλίου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, δύναται στο Τεχνικό Συμβούλιο του Υπουργείου να συσταθούν Τμήματα, που είναι αυτοτελή και ισόβαθμα μεταξύ τους. Με την ίδια απόφαση καθορίζεται η αρμοδιότητα των Τμημάτων. Η σύνθεση των Τμημάτων είναι αυτή, που προβλέπεται από τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί συγκρότησης και σύνθεσης του τεχνικού συμβουλίου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Η παραπομπή των θεμάτων προς γνωμοδότηση στα Τμήματα του τεχνικού συμβουλίου, ανάλογα με την αρμοδιότητά τους, γίνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Υποδομών. 17. Σε περιπτώσεις άσκησης ένστασης κατά απόφασης της διευθύνουσας υπηρεσίας, που κηρύσσει έκπτωτο τον ανάδοχο κατ’ άρθρο 160 περί έκπτωσης του αναδόχου, η έκπτωση δεν οριστικοποιείται πριν την έκδοση απόφασης, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος. Ο προσδιορισμός της συζήτησης της ένστασης στο αρμόδιο τεχνικό συμβούλιο διενεργείται κατά προτίμηση και εντός τριών (3) μηνών από την άσκησή της. Για τη συζήτηση στο τεχνικό συμβούλιο, η διευθύνουσα υπηρεσία υποχρεούται να υποβάλλει εισήγηση εντός τριάντα (30) ημερών από την άσκηση της ένστασης. Παράλειψη υποβολής της εισήγησης δεν κωλύει τη συζήτηση στο τεχνικό συμβούλιο, εφόσον ο ενιστάμενος υποβάλει εντός πρόσθετης προθεσμίας τριάντα (30) ημερών, τα αναγκαία έγγραφα για τη συζήτηση της ένστασης, ιδίως δε, τα εγκεκριμένα συμβατικά τεύχη και την απόφαση έκπτωσης. Εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την έκδοση της γνωμοδότησης του τεχνικού συμβουλίου, το αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο εκδίδει απόφαση επί της ένστασης. Παράλειψη εκδόσεως απόφασης εντός της άνω προθεσμίας τεκμαίρεται ως σιωπηρή αποδοχή της οικείας γνωμοδοτήσεως του τεχνικού συμβουλίου.»	9/03/2021
424.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 88	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	1. Στα έγγραφα της σύμβασης, έπειτα από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου, μπορεί να εγκριθεί και περιληφθεί ρήτρα περί διαιτητικής επίλυσης κάθε διαφοράς που προκύπτει σχετικά με την εφαρμογή, την ερμηνεία ή το κύρος της Σύμβασης.	Οι παρ. 1 του άρθρου 176 του ν. 4412/2016(Α’ 147) τροποποιούνται ως εξής: «1. Στα έγγραφα της σύμβασης, για έργα προϋπολογισμού ανώτερου των δέκα εκατομμυρίων (10.000.000)ευρώ και για μελέτες και τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες προϋπολογισμού ανώτερου του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ, μπορεί να εγκριθεί και να περιληφθεί ρήτρα περί διαιτητικής επίλυσης κάθε διαφοράς που προκύπτει σχετικά με την εφαρμογή, την ερμηνεία ή το κύρος της σύμβασης. Για έργα κατώτερου προϋπολογισμού, απαιτείται για τη συμπερίληψη αντίστοιχης ρήτρας η σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου.»	09/03/2021 Μετά από συμφωνία των συμβαλλομένων και έπειτα από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου, η επίλυση διαφορών από σύμβαση, που έχει υπογραφεί πριν από τη δημοσίευση του παρόντος και στην οποία δεν έχει συμπεριληφθεί ρήτρα διαιτησίας, μπορεί να υπάγεται στην παρ. 1 του άρθρου 176 του ν.4412/2016, όπως τροποποιεται με το παρόν άρθρο 88. (εντοπίζεται εσφαλμένη παραπομπή στο άρ. 83 αντί του ορθού άρθρου 88 καθώς και διπλη προφανώς εκ παραδρομής παραπομπή στις παρ. 4 και 6 για το ίδιο ζήτημα) (δυνατότητα συμπερίληψης ρήτρας διαιτησίας και σε ήδη συναφθείσες συμβάσεις) (Πρβλ. αρ. 140 παρ. 4 & 6 ν. 4782/2021).
425.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 88	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	2.Όταν οι προσφορές φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές σε σχέση με τα έργα, τα αγαθά ή τις υπηρεσίες, οι αναθέτουσες αρχές απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να εξηγήσουν την τιμή ή το κόστος που προτείνουν στην προσφορά τους, εντός αποκλειστικής προθεσμίας, κατά ανώτατο όριο δέκα (10) ημερών από την κοινοποίηση της σχετικής πρόσκλησης της αναθέτουσας αρχής.	Οι παρ. 2 του άρθρου 176 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) τροποποιούνται και το άρθρο 176 διαμορφώνεται ως εξής:« Η κατά την παρ. 1, διαιτητική επίλυση της διαφοράς, διέπεται από τις διατάξεις που εκάστοτε ισχύουν για τις διαιτησίες του Δημοσίου. Κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις αυτές, με τη σύμβαση καθορίζονται οι κανόνες που διέπουν τον ορισμό των διαιτητών, οι εφαρμοστέοι κανόνες διαιτησίας, η έδρα του διαιτητικού δικαστηρίου (ή οργάνου), οι αμοιβές των διαιτητών (εφόσον δεν ορίζονται από τους εφαρμοστέους κανόνες διαιτησίας), η γλώσσα στην οποία θα διεξαχθεί η διαιτησία και κάθε άλλο σχετικό θέμα.»	09/03/2021. Μετά από συμφωνία των συμβαλλομένων και έπειτα από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου, η επίλυση διαφορών από σύμβαση, που έχει υπογραφεί πριν από τη δημοσίευση του παρόντος και στην οποία δεν έχει συμπεριληφθεί ρήτρα διαιτησίας, μπορεί να υπάγεται στην παρ. 1 του άρθρου 176 του ν.4412/2016, όπως τροποποιεται με το παρόν άρθρο 88. (εντοπίζεται εσφαλμένη παραπομπή στο άρ. 83 αντί του ορθού άρθρου 88 καθώς και διπλη προφανώς εκ παραδρομής παραπομπή στις παρ. 4 και 6 για το ίδιο ζήτημα) (δυνατότητα συμπερίληψης ρήτρας διαιτησίας και σε ήδη συναφθείσες συμβάσεις) (Πρβλ. αρ. 140 παρ. 4 & 6 ν. 4782/2021).
426.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 88	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	5. Κατά παρέκκλιση του άρθρου 8 του Κανονισμού της παρ. 4, με κοινή απόφαση των Υπουργών Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθορίζεται η αποθετήρια αρχή για τη δημοσίευση των πληροφοριών που προβλέπονται στους εν λόγω κανόνες και κάθε λεπτομέρεια αναφορικά με την τήρηση των πληροφοριών αυτών και την πρόσβαση σ’ αυτές.	Οι παρ. 5 του άρθρου 176 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) τροποποιούνται και το άρθρο 176 διαμορφώνεται ως εξής: «5. Κατά παρέκκλιση του άρθρου 8 του «Κανονισμού Διαφάνειας στις δυνάμει Συνθήκης Διαιτησίες Επενδυτών-Κρατών» της παρ. 4, με κοινή απόφαση των Υπουργών Υποδομών και Μεταφορών και Δικαιοσύνης, καθορίζονται η αποθετήρια αρχή για τη δημοσίευση των πληροφοριών που προβλέπονται στους εν λόγω κανόνες και κάθε λεπτομέρεια αναφορικά με την τήρηση των πληροφοριών αυτών και την πρόσβαση σε αυτές.»	09/03/2021. Μετά από συμφωνία των συμβαλλομένων και έπειτα από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου, η επίλυση διαφορών από σύμβαση, που έχει υπογραφεί πριν από τη δημοσίευση του παρόντος και στην οποία δεν έχει συμπεριληφθεί ρήτρα διαιτησίας, μπορεί να υπάγεται στην παρ. 1 του άρθρου 176 του ν.4412/2016, όπως τροποποιεται με το παρόν άρθρο 88. (εντοπίζεται εσφαλμένη παραπομπή στο άρ. 83 αντί του ορθού άρθρου 88 καθώς και διπλη προφανώς εκ παραδρομής παραπομπή στις παρ. 4 και 6 για το ίδιο ζήτημα) (δυνατότητα συμπερίληψης ρήτρας διαιτησίας και σε ήδη συναφθείσες συμβάσεις) (Πρβλ. αρ. 140 παρ. 4 & 6 ν. 4782/2021).
427.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 88	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Προστίθεται παρ. 6,7,8, και 9	Οι παρ. 6,7,8, και 9 Προστίθεται και το άρθρο 176 διαμορφώνεται ως εξής: «6. Με συμφωνία των συμβαλλομένων, έπειτα από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου, η επίλυση διαφορών από σύμβαση που έχει υπογραφεί χωρίς να συμπεριληφθεί σε αυτήν ρήτρα διαιτησίας κατά την παρ. 1, μπορεί να υπάγεται στις διατάξεις περί διαιτησίας.7. Στα συμβατικά τεύχη που έχει περιληφθεί ρήτρα περί διαιτητικής επίλυσης, δύναται να προβλέπεται στάδιο συμβιβαστικής επίλυσης κάθε διαφοράς, που προηγείται της προσφυγής στη διαιτησία της παρ. 1. Για τη συμβιβαστική επίλυση της διαφοράς συγκροτείται Συμβούλιο Επίλυσης Διαφορών (ΣΕΔ), το οποίο θα αποτελείται από 1 έως 3 μέλη, μη συνδεόμενα με οιαδήποτε έννομη σχέση με τα μέρη, τα οποία θα ορισθούν από τα μέρη εντός τριάντα (30) ημερών από την υπογραφή της σύμβασης. Σε περίπτωση διαφωνίας ως προς τον ορισμό των μελών, κάθε μέρος ορίζει από ένα και το τρίτο μέλος ορίζεται με απόφαση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Η αμοιβή κάθε μέλους του ΣΕΔ καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 18 ν. 4640/2019 (Α’ 190), περί αμοιβής διαμεσολαβητή.8. Η οποιαδήποτε διαφορά εισάγεται με πρωτοβουλία οιουδήποτε μέρους στο ΣΕΔ, το οποίο εκδίδει μη δεσμευτική απόφαση, εντός τριάντα (30) ημερών από την εισαγωγή της διαφοράς. Εντός δεκαπέντε (15) ημερών από της εκδόσεως της απόφασης του ΣΕΔ τα μέρη δηλώνουν εγγράφως, αν αποδέχονται την εκδοθείσα απόφαση. Αποδοχή της απόφασης από τα μέρη επιλύει τη σχετική διαφορά.9. Με συμφωνία των συμβαλλομένων, η επίλυση διαφορών από σύμβαση που έχει υπογραφεί χωρίς να συμπεριληφθεί σε αυτήν ρήτρα συμβιβαστικής επίλυσης κατά την παρ. 7, μπορεί να υπάγεται στις διατάξεις αυτής.»	09/03/2021. Μετά από συμφωνία των συμβαλλομένων και έπειτα από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου, η επίλυση διαφορών από σύμβαση, που έχει υπογραφεί πριν από τη δημοσίευση του παρόντος και στην οποία δεν έχει συμπεριληφθεί ρήτρα διαιτησίας, μπορεί να υπάγεται στην παρ. 1 του άρθρου 176 του ν.4412/2016, όπως τροποποιεται με το παρόν άρθρο 88. (εντοπίζεται εσφαλμένη παραπομπή στο άρ. 83 αντί του ορθού άρθρου 88 καθώς και διπλη προφανώς εκ παραδρομής παραπομπή στις παρ. 4 και 6 για το ίδιο ζήτημα) (δυνατότητα συμπερίληψης ρήτρας διαιτησίας και σε ήδη συναφθείσες συμβάσεις) (Πρβλ. αρ. 140 παρ. 4 & 6 ν. 4782/2021).
428.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 94	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	1. Εφόσον στις ισχύουσες διατάξεις για επί μέρους κατηγορίες μελετών δεν ορίζεται ιδιαίτερη διαδικασία έγκρισης της μελέτης, με την εγκριτική απόφαση της μελέτης, που εκδίδεται από το αρμόδιο κατά νόμο όργανο, πιστοποιείται η τήρηση όλων των προδιαγραφών, κανονισμών και τεχνικών οδηγιών που ισχύουν κατά το χρόνο σύνταξης αυτής και βεβαιώνεται η ποιοτική και ποσοτική της επάρκεια και η συμμόρφωση του αναδόχου προς τις συμβατικές εν γένει υποχρεώσεις του. Αν κατά το νόμο απαιτείται πριν την έγκριση της μελέτης η γνώμη άλλων υπηρεσιών και φορέων, υποχρεούνται να την υποβάλουν μέσα σε χρονικό διάστημα δύο (2) μηνών από την αποστολή της μελέτης προς αυτούς, εκτός αν προβλέπεται διαφορετική προθεσμία από ειδικές διατάξεις. Η παρέλευση της προθεσμίας θεωρείται ως θετική γνωμοδότηση. 2. Η μελέτη εγκρίνεται κατά στάδια και στο σύνολό της. Η απόφαση έγκρισης εκδίδεται υποχρεωτικά μέσα σε δύο (2) μήνες από την εμπρόθεσμη υποβολή πλήρων των στοιχείων της προηγούμενης παραγράφου, εφόσον απαιτούνται. Η προθεσμία αναστέλλεται αν το αρμόδιο για την έγκριση όργανο αιτιολογημένα ζητήσει συμπλήρωση ή διευκρίνιση επί των υποβληθέντων δικαιολογητικών. Αν η συμπλήρωση ή διευκρίνιση αφορά διακεκριμένο στάδιο ή κατηγορία μελέτης, μπορεί να γίνει τμηματική έγκριση των υπόλοιπων μελετών. 3. Η έγκριση ενδιάμεσων σταδίων μελετών αποτελεί και προσωρινή παραλαβή. Η οριστική παραλαβή των μελετών πραγματοποιείται με απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής, μετά την έγκριση του τελευταίου, κατά τη σύμβαση, σταδίου της μελέτης και την έκδοση βεβαίωσης της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, για την περαίωση των εργασιών της σύμβασης. 4. Η προθεσμία συντέλεσης της παραλαβής της μελέτης είναι τρεις (3) μήνες από την έγκριση πλήρων των μελετών που προβλέπονται από τη σύμβαση. Οι μελέτες της αρχικής και των συμπληρωματικών / τροποποιητικών συμβάσεων παραλαμβάνονται ενιαία. 5. Αν η μελέτη δεν παραληφθεί εμπρόθεσμα, επέρχεται αυτοδίκαιη παραλαβή, αν παρέλθει άπρακτο διάστημα δύο (2) μηνών από την υποβολή σχετικής όχλησης του αναδόχου. Η όχληση υποβάλλεται επί ποινή απαραδέκτου μετά την πάροδο της προθεσμίας της παραγράφου 4.6. Επιτρέπεται να παραληφθεί εκτός αν άλλως ορίζεται στην Σύμβαση, ύστερα από αίτηση του αναδόχου, μελέτη αυτοτελούς τμήματος έργου που εκπονήθηκε ή επί μέρους κατηγορίας ή σταδίου αυτής. 7. Η παραλαβή του αντικειμένου των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών γίνεται όπως ορίζεται στις συμβάσεις αυτές.	Το άρθρο 189 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται ως εξής:« 1. Με την επιφύλαξη ειδικών διατάξεων για επιμέρους κατηγορίες μελετών, για τις οποίες τυχόν προβλέπεται ιδιαίτερη διαδικασία έγκρισης, οι υποβαλλόμενες κατά στάδιο μελέτες, καθώς και η συνολική μελέτη εγκρί-νονται από το αρμόδιο, κατά περίπτωση όργανο της αναθέτουσας αρχής. Οι μελέτες υποβάλλονται στη διευθύνουσα υπηρεσία, η οποία πραγματοποιεί συνοπτικό έλεγχο για την πληρότητα των παραδοτέων, σύμφωνα με τη σύμβαση και εκδίδει σχετική βεβαίωση μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες, αλλιώς η βεβαίωση θεωρείται ως αυτοδικαίως εκδοθείσα. 2. Η υποβληθείσα μελέτη παραδίδεται στον ελεγκτή της παρ. 10 του παρόντος ή του άρθρου 183Α κατά περίπτωση, αμέσως μετά από την έκδοση, ρητή ή αυτοδίκαιη, της βεβαίωσης της παρ. 1, ο οποίος, το αργότερο μέσα σε δύο (2) μήνες, συντάσσει και υποβάλλει στη διευθύνουσα υπηρεσία τεχνική έκθεση με την οποία βεβαιώνει, ότι για την εκπόνηση της μελέτης εφαρμόστηκαν οι προβλεπόμενες προδιαγραφές, κανονισμοί και τεχνικές οδηγίες και ότι, η μελέτη διαθέτει την ποιοτική και ποσοτική επάρκεια, σύμφωνα με τις εν γένεισυμβατικές υποχρεώσεις του αναδόχου. Αν η τεχνική έκθεση διαπιστώσει, ότι η μελέτη δεν έχει ελλείψεις ούτε και χρήζει διορθώσεων και η διευθύνουσα υπηρεσία δεν αμφισβητεί την έκθεση, ο ελεγκτής προωθεί τη μελέτη στο αρμόδιο όργανο για την έκδοση της απόφασης έγκρισης, αλλιώς την επιστρέφει στον ανάδοχο με συγκεκριμένες παρατηρήσεις, θέτοντας εύλογη προθεσμία, εντός της οποίας ο ανάδοχος οφείλει να συμμορφωθεί και υποβάλει εκ νέου τη μελέτη. Στην περίπτωση αυτήν αναστέλλεται η προθεσμία υποβολής της τεχνικής έκθεσης και δεν συμπληρώνεται, αν δεν παρέλθουν δεκαπέντε (15) ημέρες από την επανυποβολή της. Αν ο ανάδοχος δεν τηρήσει υπαιτίως τις υποχρεώσεις του για την αποκατάσταση των πλημμελειών της μελέτης εντός της τεθείσας προθεσμίας, μπορεί να κηρυχθεί έκπτωτος και η διόρθωση - συμπλήρωση της μελέτης του να διενεργηθεί από την υπηρεσία, ή να ανατεθεί, σε βάρος και για λογαριασμό του αναδόχου, σε άλλον μελετητή ή και στον ελεγκτή της μελέτης, αν διαθέτει τα τυπικά κατά τον νόμο προσόντα. 3. Αν σύμφωνα με τον νόμο, απαιτείται πριν την έγκριση της μελέτης η γνωμοδότηση άλλων υπηρεσιών και φορέων, η διευθύνουσα υπηρεσία την κοινοποιεί προς αυτούς, μετά από την υποβολή της τεχνικής έκθεσης του ελεγκτή και τις τυχόν απαιτηθείσες διορθώσεις ή συμπληρώσεις εκ μέρους του αναδόχου. Οι ως άνω φορείς και υπηρεσίες υποχρεούνται να υποβάλουν τη γνώμη τους μέσα σε χρονικό διάστημα δύο (2) μηνών από την αποστολή της μελέτης προς αυτούς, εκτός αν προβλέπεται διαφορετική προθεσμία από ειδικές διατάξεις. Η παρέλευση της προθεσμίας θεωρείται ως θετική γνωμοδότηση. 4. Η μελέτη εγκρίνεται κατά στάδια και στο σύνολό της. Η απόφαση έγκρισης εκδίδεται από το αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο υποχρεωτικά μέσα σε έναν (1) μήνα, από την υποβολή της μελέτης από τη διευθύνουσα υπηρεσία, συνοδευόμενη από την τυχόν απαιτούμενη γνώμη άλλων φορέων ή την πάροδο της προθεσμίας της παρ. 3, την οποία βεβαιώνει το έγγραφο της διευθύνουσας υπηρεσίας. Αν οι ζητηθείσες από τον ανάδοχο συμπληρώσεις ή διορθώσεις αφορούν διακεκριμένο στάδιο ή κατηγορία μελέτης, μπορεί να γίνει τμηματική έγκριση των υπόλοιπων μελετών. Με αιτιολογημένη απόφασή του, που εκδίδεται εντός της προθεσμίας της παρούσας, το όργανο έγκρισης μπορεί να παρατείνει την προθεσμία έγκρισης, για δύο (2) ακόμα μήνες. 5. Η έγκριση της μελέτης κατά τις παρ. 1, 2, 3 και 4 συνιστά και παραλαβή του αντικειμένου της σύμβασης. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία της παρ. 4, επέρχεται αυτοδίκαιη έγκριση και παραλαβή της μελέτης και επιστρέφεται, μέσα σε δύο (2) μήνες μετά από τη ρητή ή αυτοδίκαιη παραλαβή, η εγγύηση καλής εκτέλεσης του αναδόχου. 6. Επιτρέπεται να παραληφθεί, εκτός αν άλλως ορίζεται στη σύμβαση, ύστερα από αίτηση του αναδόχου, μελέτη αυτοτελούς τμήματος έργου που εκπονήθηκε. 7. Οι αξιώσεις του εργοδότη κατά του αναδόχου, λόγω πλημμελειών της μελέτης, υπόκεινται σε εξαετή παραγραφή, η οποία άρχεται την επομένη της παραλαβής της μελέτης ή της λύσης της σύμβασης με οποιονδήποτε τρόπο. 8. Οι αξιώσεις του αναδόχου για την καταβολή της αμοιβής του παραγράφονται σε πέντε (5) έτη από τη ρητή ή αυτοδίκαιη παραλαβή της μελέτης, αν δεν έχουν ήδη υποπέσει σε παραγραφή, σύμφωνα με ειδικότερες διατάξεις του παρόντος. 9. Η παραλαβή του αντικειμένου των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών γίνεται, όπως ορίζεται στις συμβάσεις αυτές. 10. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών, προβλέπεται ο υποχρεωτικός έλεγχος από ιδιώτες ελεγκτές, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, των μελετών, των οποίων η εκτιμώμενη αμοιβή υπερβαίνει τα τιθέμενα με την απόφαση όρια, πριν την έγκρισή τους από την αναθέτουσα αρχή. Με την ίδια απόφαση ορίζονται επίσης, οι κατηγορίες μελετών που ελέγχονται ποχρεωτικά, η διαδικασία ανάθεσης του ελέγχου, ο τρόπος καθορισμού της αμοιβής και τα προσόντα των ελεγκτών, τα στάδια ελέγχου, ο καθορισμός των ευθυνών τους και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή της παρούσας. Μέχρι την έκδοση της απόφασης του προηγούμενου εδαφίου, οι αναθέτουσες αρχές και οι φορείς του παρόντος δύνανται να αναθέτουν με σύμβαση σε ελεγκτές τον έλεγχο μελετών, των οποίων η προεκτιμώμενη αξία υπερβαίνει το ποσό του ενός κατομμυρίου (1.000.000) ευρώ, εξαιρουμένων των μελετών που δεν αφορούν στον σχεδιασμό τεχνικών έργων.».	09/03/2021
429.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 99	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	2. α) Αν ο ανάδοχος φυσικό πρόσωπο ή ο μοναδικός μελετητής ή πάροχος υπηρεσιών, εταιρείας μελετών ή παρόχων υπηρεσιών αντίστοιχα, αποβιώσει ή διαγραφεί από τα μητρώα ή καταστεί ανίκανος λόγω ασθένειας ή άλλης αντικειμενικής αιτίας για την εκπλήρωση της παροχής του, μπορεί με απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής, που εκδίδεται μετά από γνώμη του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου, να εγκριθεί η υποκατάστασή του από άλλο μελετητή ή σύμβουλο αντίστοιχα ή εταιρεία μελετών ή συμβούλων, που διαθέτει τα νόμιμα προσόντα για την εκτέλεση της σύμβασης, αλλιώς η σύμβαση λύεται αυτοδίκαια. Η υποκατάσταση του αρχικού αναδόχου δεν μπορεί να συνεπάγεται άλλες ουσιώδεις τροποποιήσεις της σύμβασης. Για την υποκατάσταση υποβάλλεται αίτηση των κληρονόμων σε περίπτωση θανάτου ή του ίδιου του μελετητή ή συμβούλου στις λοιπές περιπτώσεις, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών από την επέλευση του γεγονότος που αποτελεί την αιτία της υποκατάστασης. Ο αρχικός ανάδοχος ή οι κληρονόμοι του σε περίπτωση θανάτου του ευθύνονται εις ολόκληρο για τις υποχρεώσεις εκ της συμβάσεως με τον υποκατάστατο. β) Αν πτωχεύσει ή διαγραφεί από το Μητρώο Μελετητών ή αποβιώσει ή καταστεί κατ` άλλο τρόπο ανίκανος για την εκτέλεση ένας εκ των μελετητών αναδόχου εταιρείας Μελετών, η εκπόνηση του σταδίου της μελέτης, που άρχισε να εκπονείται, συνεχίζεται από την εταιρεία, ακόμα και αν από το καταστατικό προβλέπεται η διάλυση της εταιρείας και υπό την προϋπόθεση ότι αυτή συνεχίζει να έχει τις απαιτούμενες από τη Σύμβαση τάξεις και κατηγορίες πτυχίων. Αν η εταιρεία δεν διαθέτει τις απαιτούμενες κατά τη σύμβαση κατηγορίες και τάξεις πτυχίων υποχρεούται, σε διάστημα δύο (2) μηνών από τη στιγμή που επήλθε η αλλαγή στο πτυχίο, να αντικαταστήσει τον εταίρο μελετητή ή να ζητήσει υποκατάσταση ή σύμπραξη με μελετητή που διαθέτει τα τυπικά προσόντα, σύμφωνα με την προκήρυξη. Η Προϊσταμένη Αρχή μπορεί, μετά από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου, να αποφασίσει την εκπόνηση και των επόμενων σταδίων της ανατεθείσας μελέτης από την εταιρεία, αν κρίνει ότι η εταιρεία διαθέτει τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα. Αν η εταιρεία είναι μέλος αναδόχου σύμπραξης ή κοινοπραξίας, ισχύουν αναλόγως τα δύο προηγούμενα εδάφια. γ) Αν πτωχεύσει ή διαγραφεί από το Μητρώο εταιρεία μέλος αναδόχου σύμπραξης ή κοινοπραξίας ή αν πτωχεύσει, διαγραφεί, αποβιώσει ή καταστεί ανίκανος για εκπόνηση της μελέτης λόγω σοβαρής ασθένειας ή άλλης αντικειμενικής αιτίας μελετητής φυσικό πρόσωπο, μέλος αναδόχου σύμπραξης ή κοινοπραξίας, τα υπόλοιπα μέλη της συνεχίζουν την εκπόνηση του σταδίου της μελέτης που ήδη άρχισε να εκπονείται. Εφόσον ο εν λόγω μελετητής θεωρείται απαραίτητος για την περάτωση του υπό εκπόνηση σταδίου της μελέτης αντικαθίσταται με άλλο, αντίστοιχων προσόντων. Η Προϊσταμένη Αρχή, μετά από εισήγηση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας και ύστερα από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου, εγκρίνει την εκπόνηση του υπόψη σταδίου και των επόμενων σταδίων της ανατεθείσας μελέτης από τον ανάδοχο, αν κρίνει ότι διαθέτει τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα.	Η παρ.2 του άρθρου 195 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) τροποποιείται και διαμορφώνεται ως εξής: «2.α) Σε συμβάσεις που δεν υπερβαίνουν τα όρια των περ. β’ και γ’ του άρθρου 5, όταν ο ανάδοχος ή ο μοναδικός μελετητής ή πάροχος υπηρεσιών εταιρείας μελετών ή παρόχων υπηρεσιών είναι φυσικό πρόσωπο αντίστοιχα και καθίσταται ανίκανος λόγω ασθένειας ή άλλης αντικειμενικής αιτίας για την εκπλήρωση της παροχής του, η προϊσταμένη αρχή μπορεί να εφαρμόσει αναλόγως την παρ. 10 του άρθρου 191. β) Αν πτωχεύσει ή αποβιώσει ή καταστεί κατ’ άλλο τρόπο ανίκανος για την εκτέλεση ένας εκ των μελετητών αναδόχου εταιρείας μελετών, η εκπόνηση του σταδίου της μελέτης, που άρχισε να εκπονείται, συνεχίζεται από την εταιρεία, ακόμα και αν από το καταστατικό προβλέπεται η διάλυση της εταιρείας και υπό την προϋπόθεση ότι αυτή συνεχίζει να έχει τις απαιτούμενες από τη σύμβαση τάξεις και κατηγορίες πτυχίων. Αν η εταιρεία δεν διαθέτει τις απαιτούμενες κατά τη σύμβαση κατηγορίες και τάξεις πτυχίων, υποχρεούται, σε διάστημα δύο (2) μηνών από τη στιγμή που επήλθε η αλλαγή στο πτυχίο, να αντικαταστήσει τον εταίρο μελετητή ή να ζητήσει υποκατάσταση ή σύμπραξη με μελετητή που διαθέτει τα τυπικά προσόντα, σύμφωνα με την προκήρυξη. Η ανωτέρω ρύθμιση δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση διαγραφής μελετητή από τα μητρώα και η σύμβαση εξελίσσεται κανονικά χωρίς τις υποχρεώσεις του προηγούμενου εδαφίου. Η προϊσταμένη αρχή μπορεί, μετά από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου, να αποφασίσει την εκπόνηση και των επόμενων σταδίων της ανατεθείσας μελέτης από την εταιρεία, αν κρίνει ότι η εταιρεία διαθέτει τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα. Αν η εταιρεία είναι μέλος αναδόχου σύμπραξης ή κοινοπραξίας, ισχύουν αναλόγως τα δύο προηγούμενα εδάφια. γ) Αν πτωχεύσει ή διαγραφεί ή αποβιώσει ή καταστεί ανίκανος για εκπόνηση της μελέτης λόγω σοβαρής ασθένειας ή άλλης αντικειμενικής αιτίας μελετητής φυσικό πρόσωπο, μέλος αναδόχου σύμπραξης ή κοινοπραξίας, τα υπόλοιπα μέλη της υποχρεούνται να τον υποκαταστήσουν εφόσον θεωρείται απαραίτητος για την περάτωση του υπό εκπόνηση σταδίου της μελέτης, με άλλον, αντίστοιχων προσόντων.»	09/03/2021
430.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 99	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	4. Τα παραπάνω οριζόμενα στην παράγραφο 1 εφαρμόζονται αναλόγως στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση, στον ανταγωνιστικό διάλογο και στη σύμπραξη καινοτομίας σύναψης δημόσιας σύμβασης μελετών, παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών.	η παρ.4 καταργείται και το άρθρο 195 διαμορφώνεται ως εξής:4.«Καταργείται.»	09/03/2021
431.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 101	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	2. Η ένσταση απευθύνεται στον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών ή στο κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο και ασκείται με επίδοση σε αυτούς και κατάθεση στη διευθύνουσα υπηρεσία, μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία δύο (2) μηνών, από την κοινοποίηση της πράξης ή τη συντέλεση της παράλειψης. Η κατάθεση στη διευθύνουσα υπηρεσία δύναται να διενεργηθεί και με ταχυδρομική αποστολή επί αποδείξει. Με την ένσταση εξετάζεται τόσο η νομιμότητα της πράξης ή παράλειψης όσο και η ουσία της υπόθεσης.	Tροποποιούνται οι παρ.2 και το άρθρο 198 διαμορφώνεται ως εξής:«2. Η ένσταση απευθύνεται στο κατά περίπτωση αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο και ασκείται με κατάθεση στο πρωτόκολλο του αποφαινόμενου οργάνου, καθώς και της διευθύνουσας υπηρεσίας ή προϊσταμένης αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, μέσα σε αποκλειστική προθεσμία ενός (1) μηνός από την κοινοποίηση της πράξης ή τη συντέλεση της παράλειψης. Ως κατάθεση νοείται και η αποστολή με ηλεκτρονικά μέσα, εφόσον η ένσταση υπογράφεται ψηφιακά. Με την ένσταση εξετάζονται τόσο η νομιμότητα της πράξης ή παράλειψης όσο και η ουσία της υπόθεσης.»	09/03/2021
432.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 101	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	3. Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών ή ο καθ’ ύλην αρμόδιος Υπουργός ή το αρμόδιο, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, αποφαινόμενο όργανο αποφασίζει μέσα σε προθεσμία τριών (3) μηνών από την άσκηση της ένστασης. Αν η ένσταση απορριφθεί εν μέρει ή στο σύνολό της ή αν παρέλθει άπρακτη η τρίμηνη προθεσμία, ο ανάδοχος μπορεί να ασκήσει προσφυγή στο αρμόδιο κατά την παράγραφο 11 του παρόντος άρθρου δικαστήριο. Η έκδοση ή κοινοποίηση της απόφασης επί της ένστασης, μετά την πάροδο του τριμήνου, δεν μεταθέτει την έναρξη της προθεσμίας για άσκηση προσφυγής.	Τροποποίηση του τίτλου και των παρ.3 και το άρθρο 198 διαμορφώνεται ως εξής:«Το αρμόδιο, αποφαινόμενο όργανο αποφασίζει μέσα σε προθεσμία τριών (3) μηνών από την άσκηση της ένστασης. Αν η ένσταση απορριφθεί εν μέρει ή στο σύνολό της ή αν παρέλθει άπρακτη η τρίμηνη προθεσμία, ο ανάδοχος μπορεί να ασκήσει προσφυγή στο αρμόδιο κατά την παρ. 11 δικαστήριο. Η έκδοση ή κοινοποίηση της απόφασης επί της ένστασης, μετά την πάροδο του τριμήνου, δεν μεταθέτει την έναρξη της προθεσμίας για άσκηση προσφυγής.»	09/03/2021
433.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 101	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	6. Η ένσταση προσδιορίζει την προσβαλλόμενη πράξη ή παράλειψη, περιλαμβάνει σύντομο ιστορικό της σύμβασης και της διαφωνίας, τους ουσιαστικούς λόγους στους οποίους στηρίζεται, τα αιτήματα του ενισταμένου και εφόσον είναι δυνατό, το οικονομικό αντικείμενο της διαφοράς. Η ένσταση συνοδεύεται από αντίγραφο της πράξης που γέννησε τη διαφωνία. Η διευθύνουσα υπηρεσία και η προϊσταμένη αρχή διαβιβάζουν στο αρμόδιο Τεχνικό Συμβούλιο μέσα σε είκοσι (20) εργάσιμες ημέρες από την άσκηση της ένστασης τις απόψεις τους επί αυτής και το φάκελο της υπόθεσης με τα συμβατικά τεύχη του έργου, τα οποία δικαιούται να προσκομίσει και ο ενιστάμενος.	Τροποποίηση του τίτλου και των παρ.6 και το άρθρο 198 διαμορφώνεται ως εξής:«6. Η ένσταση προσδιορίζει την προσβαλλόμενη πράξη ή παράλειψη, περιλαμβάνει σύντομο ιστορικό της σύμβασης και της διαφωνίας, τους ουσιαστικούς λόγους στους οποίους στηρίζεται, τα αιτήματα του ενισταμένου και, εφόσον είναι δυνατό, το οικονομικό αντικείμενο της διαφοράς. Η ένσταση συνοδεύεται από αντίγραφο της πράξης που γέννησε τη διαφωνία. Η διευθύνουσα υπηρεσία και η προϊσταμένη αρχή διαβιβάζουν στο αρμόδιο τεχνικό συμβούλιο μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από την άσκηση της ένστασης τις απόψεις τους επί αυτής και τον φάκελο της υπόθεσης με τα συμβατικά τεύχη του έργου. Αν δεν τηρηθεί η ως άνω υποχρέωση, δικαιούται ο ενιστάμενος να ζητήσει από το τεχνικό συμβούλιο τη συζήτηση της υπόθεσης και χωρίς εισήγηση της υπηρεσίας, συνοδεύοντας την αίτησή του με αντίγραφο της ένστασης και τα κρίσιμα στοιχεία του φακέλου. Στην περίπτωση αυτή ορίζεται ημερομηνία συζήτησης της ένστασης και η αίτηση κοινοποιείται στην αρμόδια διευθύνουσα υπηρεσία ή προϊσταμένη αρχή πριν από τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες για την επείγουσα υποβολή εισήγησης. Αν δεν περιέλθει στο τεχνικό συμβούλιο εισήγηση, μπορεί η υπόθεση να συζητηθεί και χωρίς αυτή, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία.»	09/03/2021
434.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 101	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	7. Η απόφαση του αρμόδιου οργάνου εκδίδεται ύστερα από αιτιολογημένη γνώμη του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου. Για τη συζήτηση στο Τεχνικό Συμβούλιο, καλείται από την υπηρεσία που εισηγείται ή τη γραμματεία του Συμβουλίου ο ανάδοχος εγγράφως, σε καθορισμένη ημέρα και ώρα που δεν απέχει λιγότερο από δέκα (10) ημέρες από την επίδοση της πρόσκλησης. Αντίγραφο της ένστασης διαβιβάζεται και στα μέλη του Συμβουλίου έως πέντε (5) ημέρες πριν από τη συζήτησή της. Η πρόσκληση επιδίδεται με απόδειξη στον ανάδοχο ή τον αντίκλητό του, με δημόσιο όργανο ή με τηλεομοιοτυπία (FAX). Στη συζήτηση καλείται με τον ίδιο τρόπο ο κύριος του έργου που υπέβαλε την ένσταση ή αντιρρήσεις κατ’ αυτής. Στη συνεδρίαση ο ενιστάμενος παρίσταται είτε αυτοπροσώπως είτε με πληρεξούσιο.	Τροποποίηση του τίτλου και των παρ.7 και το άρθρο 198 διαμορφώνεται ως εξής:«7. Η απόφαση του αρμόδιου οργάνου εκδίδεται ύστερα από αιτιολογημένη γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου. Για τη συζήτηση στο τεχνικό συμβούλιο, καλείται από την υπηρεσία που εισηγείται ή τη γραμματεία του συμβουλίου ο ανάδοχος εγγράφως, σε καθορισμένη ημέρα και ώρα, που δεν απέχει λιγότερο από δέκα (10) ημέρες από την επίδοση της πρόσκλησης. Αντίγραφο της ένστασης διαβιβάζεται και στα μέλη του συμβουλίου έως πέντε (5) ημέρες πριν από τη συζήτησή της. Η πρόσκληση επιδίδεται με απόδειξη στον ανάδοχο ή τον αντίκλητό του με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Στη συζήτηση καλείται με τον ίδιο τρόπο ο κύριος του έργου που υπέβαλε την ένσταση ή αντιρρήσεις κατ’ αυτής. Στη συνεδρίαση ο ενιστάμενος παρίσταται είτε αυτοπροσώπως είτε με πληρεξούσιο.»	09/03/2021
435.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 101	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	12. Αν η ένσταση είναι εμπρόθεσμη, ο Υπουργός ή το κατά περίπτωση αποφαινόμενο όργανο μπορεί να εκδώσει και κοινοποιήσει την απόφασή του και μετά την πάροδο της προθεσμίας της παραγράφου 3, αλλά οπωσδήποτε όχι πέραν του έτους από τη λήξη αυτής, εφόσον δεν έχει λήξει η προθεσμία για την άσκηση προσφυγής ή έχει ασκηθεί εμπρόθεσμα σχετική προσφυγή και δεν έχει χωρήσει συζήτηση αυτής στο Δικαστήριο. Η απόφαση του Υπουργού ή του κατά περίπτωση αποφαινομένου οργάνου που εκδίδεται σύμφωνα με την παράγραφο αυτή δεν υπόκειται σε κανένα ένδικο βοήθημα και είναι εκτελεστή μόνο αν την αποδέχεται αυτός που υπέβαλε την ένσταση και παραιτηθεί από το δικαίωμα άσκησης προσφυγής και από τυχόν ασκηθείσα προσφυγή του. Η αποδοχή μπορεί να γίνει σε ανατρεπτική προθεσμία ενός (1) μηνός από την κοινοποίηση στον ανάδοχο της σχετικής απόφασης. Σε κάθε περίπτωση κατισχύει η τυχόν εκδοθείσα απόφαση του Δικαστηρίου.	Τροποποίηση του τίτλου και της παρ.12 και το άρθρο 198 διαμορφώνεται ως εξής:«12. Αν η ένσταση είναι εμπρόθεσμη, το κατά περίπτωση αποφαινόμενο όργανο μπορεί να εκδώσει και να κοινοποιήσει την απόφασή του και μετά από την πάροδο της προθεσμίας της παρ. 3, αλλά οπωσδήποτε όχι πέραν του μηνός από τη λήξη αυτής, εφόσον δεν έχει λήξει η προθεσμία για την άσκηση προσφυγής ή έχει ασκηθεί εμπρόθεσμα σχετική προσφυγή και δεν έχει χωρήσει συζήτηση αυτής στο Δικαστήριο. Η απόφαση του κατά περίπτωση αποφαινομένου οργάνου που εκδίδεται σύμφωνα με την παράγραφο αυτή, δεν υπόκειται σε κανένα ένδικο βοήθημα και είναι εκτελεστή μόνο αν την αποδέχεται αυτός που υπέβαλε την ένσταση και παραιτηθεί από το δικαίωμα άσκησης προσφυγής και από τυχόν ασκηθείσα προσφυγή του. Η αποδοχή μπορεί να γίνει σε ανατρεπτική προθεσμία ενός (1) μηνός από την κοινοποίηση στον ανάδοχο της σχετικής απόφασης. Σε κάθε περίπτωση κατισχύει η τυχόν εκδοθείσα απόφαση του Δικαστηρίου.»	09/03/2021
436.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 101	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Προστίθεται παρ. 13,14.	Οι παρ. 13,14 προστίθεται και το άρθρο 176 διαμορφώνεται ως εξής:«13. Ειδικά επί των ενστάσεων που αφορούν εκτελούμενες συμβάσεις μελετών ή παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών με προεκτιμώμενη αμοιβή κατώτερη των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ, οι οποίες εκτελούνται από τους δήμους, τις περιφέρειες, τους συνδέσμους τους και τα νομικά τους πρόσωπα, δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, καθώς και τις επιχειρήσεις τους, αποφασίζει ο αρμόδιος συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης, κατόπιν γνώμης του τεχνικού συμβουλίου της οικείας περιφέρειας και μετά την έναρξη λειτουργίας της αυτοτελούς υπηρεσίας εποπτείας Ο.Τ.Α., ο επόπτης Ο.Τ.Α. 14. Το τεχνικό συμβούλιο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, για την επιτάχυνση της εξέτασης των υποβαλλομένων ενστάσεων και λοιπών θεμάτων αρμοδιότητάς του, απαρτίζεται από περισσότερα του ενός κλιμάκια, που είναι αυτοτελή και ισόβαθμα μεταξύ τους και στη σύνθεση των οποίων δεν επιτρέπεται να μετέχουν τα ίδια πρόσωπα. Η συγκρότηση κάθε κλιμακίου γίνεται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί συγκρότησης του τεχνικού συμβουλίου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών συγκροτείται το τεχνικό συμβούλιο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και καθορίζεται η αρμοδιότητα των κλιμακίων. Η παραπομπή των θεμάτων προς γνωμοδότηση στα κλιμάκια του τεχνικού συμβουλίου γίνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Υποδομών»	09/03/2021
437.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 108	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	1. Στο πλαίσιο των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων, τα όργανα που γνωμοδοτούν προς τα αποφαινόμενα όργανα («γνωμοδοτικά όργανα») έχουν ιδίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α) αξιολογούν τις προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής των προσφερόντων ή υποψηφίων, β) ελέγχουν την καταλληλότητα των προσφερόντων ή υποψηφίων για τη συμμετοχή τους στη διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης, γ) ελέγχουν και αξιολογούν τις προσφορές, δ) στο πλαίσιο ανταγωνιστική διαδικασίας με διαπραγμάτευση, ανταγωνιστικού διαλόγου ή σύμπραξης καινοτομίας, διαπραγματεύονται με τους προσφέροντες ή υποψηφίους, ε) εισηγούνται τον αποκλεισμό των προσφερόντων ή υποψηφίων από τη διαδικασία, την απόρριψη των προσφορών, την κατακύρωση των αποτελεσμάτων, την αποδέσμευση των εγγυήσεων, τη ματαίωση της διαδικασίας, στ) γνωμοδοτούν για κάθε άλλο θέμα που ανακύπτει κατά τη διαδικασία ανάθεσης, ζ) στο στάδιο της εκτέλεσης γνωμοδοτούν για κάθε θέμα που ανακύπτει από τη σύμβαση και ιδίως επί της παράτασης του συμβατικού χρόνου, κάθε άλλης τροποποίησης της σύμβασης και της έκπτωσης του αναδόχου και η) γνωμοδοτούν για τις προβλεπόμενες στον παρόντα νόμο ενστάσεις και προσφυγές που υποβάλλονται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής ή της Προϊσταμένης Αρχής κατά το στάδιο της ανάθεσης και εκτέλεσης.	Τροποποιούνται η παρ. 1 και το άρθρο 221 διαμορφώνεται ως εξής:«1. Στο πλαίσιο των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, τα όργανα που γνωμοδοτούν προς τα αποφαινόμενα όργανα (γνωμοδοτικά όργανα) έχουν ιδίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α) αξιολογούν τις προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής των προσφερόντων ή υποψηφίων, β) ελέγχουν την καταλληλότητα των προσφερόντων ή υποψηφίων για τη συμμετοχή τους στη διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης, γ) ελέγχουν και αξιολογούν τις προσφορές, δ) στο πλαίσιο ανταγωνιστικής διαδικασίας, με διαπραγμάτευση της διαδικασίας, με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, ανταγωνιστικού διαλόγου ή σύμπραξης καινοτομίας, διαπραγματεύονται με τους προσφέροντες ή υποψηφίους, ε) εισηγούνται τον αποκλεισμό των προσφερόντων ή υποψηφίων από τη διαδικασία, την απόρριψη των προσφορών, την κατακύρωση των αποτελεσμάτων, την αποδέσμευση των εγγυήσεων, τη ματαίωση της διαδικασίας, στ) γνωμοδοτούν για κάθε άλλο θέμα που ανακύπτει κατά τη διαδικασία ανάθεσης,ζ) στο στάδιο της εκτέλεσης γνωμοδοτούν, όπου απαιτείται, για τα θέματα που ανακύπτουν, ιδίως για την παράταση του συμβατικού χρόνου, άλλες τροποποιήσεις της σύμβασης και την έκπτωση του αναδόχου και η) γνωμοδοτούν για τις προβλεπόμενες στον παρόντα νόμο ενστάσεις και προσφυγές που υποβάλλονται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής ή της προϊσταμένης αρχής κατά το στάδιο της ανάθεσης και εκτέλεσης.»	09/03/2021 Εκτός της περ. α' της παρ. 11 'Συνεπώς, ειδικά γι αυτό, έναρξη ισχύος από 1/9/2021 (Επιτροπή Ενστάσεων)
438.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 108	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	3. Με απόφαση της αναθέτουσας αρχής συγκροτούνται γνωμοδοτικά όργανα για συγκεκριμένη σύμβαση ή περισσότερες ή σε ετήσια βάση για τις συμβάσεις που συνάπτει η αναθέτουσα αρχή. Η ύπαρξη οργάνων σε ετήσια βάση δεν αποκλείει τη συγκρότηση οργάνου συγκεκριμένης/ων σύμβασης ή συμβάσεων. Εφόσον τα όργανα συγκροτούνται σε ετήσια βάση, οι διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων που δεν έχουν ολοκληρωθεί εντός του έτους, συνεχίζονται και ολοκληρώνονται από το ίδιο όργανο. Στην περίπτωση της διενέργειας συγκεντρωτικών αγορών από ΚΑΑ, τα αντίστοιχα γνωμοδοτικά όργανα συγκροτούνται με απόφασή τους. Με τις αποφάσεις της παρούσας δύνανται να συγκροτούνται κατά περίπτωση και έκτακτες επιτροπές ή ομάδες εργασίας για την αντιμετώπιση ειδικών θεμάτων που αφορούν τις διαδικασίες σύναψης. Οι αποφάσεις συγκρότησης των γνωμοδοτικών οργάνων κοινοποιούνται στα μέλη αυτών και τους φορείς από τους οποίους αυτά προέρχονται.	Τροποποιείται η παρ. 3 και το άρθρο 221 διαμορφώνεται ως εξής:«3. Με απόφαση της αναθέτουσας αρχής συγκροτούνται γνωμοδοτικά όργανα για συγκεκριμένη σύμβαση ή περισσότερες ή σε ετήσια βάση για τις συμβάσεις που συνάπτει η αναθέτουσα αρχή. Η ύπαρξη οργάνων σε ετήσια βάση δεν αποκλείει τη συγκρότηση οργάνου συγκεκριμένης/ων σύμβασης ή συμβάσεων. Εφόσον τα όργανα συγκροτούνται σε ετήσια βάση, οι διαδικασίες σύναψης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων που δεν έχουν ολοκληρωθεί εντός του έτους, συνεχίζονται και ολοκληρώνονται από το ίδιο όργανο. Στην περίπτωση της διενέργειας συγκεντρωτικών αγορών από ΚΑΑ, τα αντίστοιχα γνωμοδοτικά όργανα συγκροτούνται με απόφασή τους. Με τις αποφάσεις της παρούσας δύνανται να συγκροτούνται κατά περίπτωση και έκτακτες επιτροπές ή ομάδες εργασίας για την αντιμετώπιση ειδικών θεμάτων που αφορούν τις διαδικασίες σύναψης. Σε περιπτώσεις σύναψης ή εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων δύναται η αναθέτουσα αρχή να ορίζει ως μέλος των ανωτέρω γνωμοδοτικών οργάνων, των επιτροπών ή των ομάδων εργασίας έναν εξωτερικό εξειδικευμένο επιστήμονα, που διαθέτει τις απαιτούμενες ειδικές γνώσεις για την εκπλήρωση των προβλέψεων της παρ. 1. Οι αποφάσεις συγκρότησης των γνωμοδοτικών οργάνων κοινοποιούνται στα μέλη αυτών και τους φορείς από τους οποίους αυτά προέρχονται. Μέχρι τη λειτουργία του Μη.Π.Υ.Δη.Συ. του άρθρου 344, το άρθρο 26 του ν. 4024/2011 (Α’ 226) δεν εφαρμόζεται κατά τον ορισμό των μελών των επιτροπών που ασκούν καθήκοντα είτε κατά την ανάθεση είτε κατά την εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων.»	09/03/2021 Εκτός της περ. α' της παρ. 11 'Συνεπώς, ειδικά γι αυτό, έναρξη ισχύος από 1/9/2021 (Επιτροπή Ενστάσεων)
439.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 108	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	8.Στις δημόσιες συμβάσεις έργων, πέραν των ανωτέρω ισχύουν και τα ακόλουθα: α) Όταν ως κριτήριο ανάθεσης χρησιμοποιείται η πλέον συμφέρουσα, από οικονομική άποψη, προσφορά μόνο βάσει τιμής και η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης του έργου δεν υπερβαίνει το 1.000.000 ευρώ, χωρίς να συνυπολογίζεται το κονδύλιο του ΦΠΑ, η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από τρεις (3) τεχνικούς υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης η΄ της παρούσας παραγράφου, με εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και ειδικότητες που προσιδιάζουν στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών και που ορίζονται από το αρμόδιο όργανο μετά από κλήρωση. Στις εργασίες της επιτροπής μπορεί να παρίσταται, χωρίς δικαίωμα ψήφου,εκπρόσωπος των εργοληπτών, που υποδεικνύεται μαζί με τον αναπληρωτή του, από τις πανελλήνιες εργοληπτικές οργανώσεις. β) Όταν ως κριτήριο ανάθεσης χρησιμοποιείται η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης τιμής – ποιότητας ή η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης του έργου υπερβαίνει το όριο της περίπτωσης α΄, η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από: αα) Τέσσερις (4) τεχνικούς υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης η' της παρούσας παραγράφου, με εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και ειδικότητες που προσιδιάζουν στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών. ββ) Έναν (1) εκπρόσωπο των Ο.Τ.Α., που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του, από την Περιφερειακή Ένωση Δήμων της έδρας της Περιφέρειας όπου εκτελείται το έργο, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης στ΄.γγ) Έναν (1) εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας (TEE), που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από τα αρμόδια όργανα του TEE εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης στ΄.δδ) Έναν (1) εκπρόσωπο των εργοληπτικών οργανώσεων εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης στ΄, που υποδεικνύεται μαζί με τον αναπληρωτή του, από τις πανελλήνιες εργοληπτικές οργανώσεις, όταν πρόκειται για έργα των οποίων ο προϋπολογισμός εκτός ΦΠΑ και αναθεώρησης, ισούται ή υπερβαίνει το όριο εφαρμογής της Οδηγίας, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 5 ή και οργανώσεις σε επίπεδο Περιφέρειας, εφόσον υπάρχουν, στις λοιπές περιπτώσεις. γ) Η επιτροπή διαγωνισμού της περίπτωσης β΄, συγκροτείται από την αναθέτουσα αρχή του φορέα κατασκευής του έργου. δ) Στις περιπτώσεις του άρθρου 50 ή όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφοράς βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας – τιμής, υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής απαγορεύεται να ορίζονται ως μέλη της επιτροπής διαγωνισμού και συνεπώς δεν συμμετέχουν στη δημόσια κλήρωση. ε) Για τον ορισμό των μελών της επιτροπής διαγωνισμού, η αρμόδια για τη διεξαγωγή του υπηρεσία ζητά εγκαίρως την υπόδειξη των μελών και των εκπροσώπων των κοινωνικών φορέων (ΤΕΕ ή άλλου Επιμελητηρίου, Περιφερειακής Ένωσης Δήμων και των εργοληπτικών οργανώσεων), κατά την επόμενη περίπτωση. Οι φορείς στους οποίους υπηρετούν οι υπάλληλοι και οι λοιποί εκπρόσωποι παρέχουν τις αναγκαίες διευκολύνσεις για την άσκηση των καθηκόντων τους. στ) Για τον ορισμό του εκπροσώπου τους, τα Επιμελητήρια, οι Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων και οι εργοληπτικές οργανώσεις διενεργούν με ευθύνη τους δημόσια κλήρωση κατά τις κείμενες διατάξεις, ύστερα από έγκαιρη δημοσιοποίηση της ημέρας και ώρας διενέργειάς της, από σχετικούς καταλόγους (μητρώα) προσώπων, που καταρτίζονται και τηρούνται με ευθύνη των παραπάνω φορέων. Η αναθέτουσα αρχή ορίζει τα υποδειχθέντα μέλη, αφού λάβει υπόψη της αιτήματα εξαίρεσης, λόγω κατάστασης σύγκρουσης συμφερόντων στο συγκεκριμένο διαγωνισμό. Στην περίπτωση αυτή υποδεικνύονται αντικαταστάτες των εξαιρεθέντων μελών, κατά τη διαδικασία της προηγούμενης περίπτωσης ε΄ ζ) Στις επιτροπές ετήσιας βάσης, το μέλος που εκπροσωπεί τον φορέα χρήσης του έργου, μπορεί να ορίζεται από την αρχή ή σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση με αντίστοιχο προσδιορισμό και του μέλους αντί του οποίου συμμετέχει στη επιτροπή. η) Συνιστάται και τηρείται στη Γενική Γραμματεία Υποδομών Μητρώο Μελών Επιτροπών Διαδικασιών Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων Έργων, Μελετών, Τεχνικών και Λοιπών Συναφών Επιστημονικών Υπηρεσιών (Μη.Μ.Ε.Δ.) Στο Μητρώο αυτό εγγράφονται τεχνικοί υπάλληλοι όλων των αναθετουσών αρχών ή αναθετόντων φορέων, των Ανεξάρτητων Αρχών και της Βουλής των Ελλήνων. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων ρυθμίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για την εγγραφή στο Μητρώο, η διαδικασία κατάρτισης και τήρησης του Μητρώου, τα καθήκοντων των εγγεγραμμένων, τα πειθαρχικά αδικήματά τους και κάθε άλλο σχετικά με τα παραπάνω αναγκαίο θέμα.	Τροποποιείται η παρ. 8 και το άρθρο 221 διαμορφώνεται ως εξής:«8. Στις δημόσιες συμβάσεις έργων, πέραν των ανωτέρω, ισχύουν και τα ακόλουθα: α) Όταν ως κριτήριο ανάθεσης χρησιμοποιείται η πλέον συμφέρουσα, από οικονομική άποψη, προσφορά μόνο βάσει τιμής ή βάσει πλήρως αντικειμενικοποιημένων κριτηρίων, η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από τρεις (3) τεχνικούς υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, που υπηρετούν στην αναθέτουσα αρχή, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περ. ζ’, με εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και ειδικότητες, που προσιδιάζουν στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών, οι οποίοι ορίζονται από την αναθέτουσα αρχή που διενεργεί τον διαγωνισμό. Κατ’ εξαίρεση, αν δεν επαρκούν οι υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής, τούτη δύναται είτε να αιτηθεί την υπόδειξη ορισμού μελών από το Δημόσιο, όπως προσδιορίζεται στο άρθρο 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143), εγγεγραμμένων στο μητρώο της περ. η’ της παρούσας είτε να προσφύγει στην διενέργεια κλήρωσης μεταξύ των εγγεγραμμένων στο Μητρώο Μελών Επιτροπών Διαδικασιών Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων Έργων (Μη.Μ.Ε.Δ.). Στις εργασίες της επιτροπής μπορεί να παρίσταται, χωρίς δικαίωμα ψήφου, εκπρόσωπος των εργοληπτών, που υποδεικνύεται μαζί με τον αναπληρωτή του, από τις πανελλήνιες εργοληπτικές οργανώσεις. Ειδικά σε περιπτώσεις διαγωνισμών προϋπολογισμού χαμηλότερου του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ, στις οποίες κριτήριο ανάθεσης αποτελεί η πλέον συμφέρουσα προσφορά από οικονομική άποψη μόνο βάσει τιμής, η επιτροπή διαγωνισμού δύναται να αποτελείται από υπαλλήλους της αναθέτουσας αρχής, ένας εκ των οποίων είναι υποχρεωτικά τεχνικός εγγεγραμμένος στο Μητρώο Μελών Επιτροπών Διαδικασιών Σύναψης Δημόσιων Συμβάσεων Έργων (Μη.Μ.Ε.Δ.). β) Όταν ως κριτήριο ανάθεσης χρησιμοποιείται η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης τιμής - ποιότητας, η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από: αα) Τέσσερις (4) τεχνικούς υπαλλήλους κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, που υπηρετούν στην αναθέτουσα αρχή ή στο Δημόσιο, ως ορίζεται στο άρθρο 14 του ν. 4270/2014, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περ. ζ’ της παρούσας, με εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και ειδικότητες που προσιδιάζουν στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών. ββ) Έναν (1) εκπρόσωπο των Ο.Τ.Α., που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του, από την περιφερειακή ένωση δήμων της έδρας της περιφέρειας όπου εκτελείται το έργο.γγ) Έναν (1) εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας (TEE), που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του, κατόπιν κλήρωσης, από τα αρμόδια όργανα του TEE. δδ) Έναν (1) εκπρόσωπο των εργοληπτικών οργανώσεων, που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του, κατόπιν κλήρωσης, από τις πανελλήνιες εργοληπτικές οργανώσεις, όταν πρόκειται για έργα των οποίων ο προϋπολογισμός εκτός Φ.Π.Α. και αναθεώρησης ισούται ή υπερβαίνει το όριο εφαρμογής της Οδηγίας, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 5. Η αναθέτουσα αρχή ορίζει τα υποδειχθέντα μέλη, αφού λάβει υπόψη της αιτήματα εξαίρεσης, λόγω κατάστασης σύγκρουσης συμφερόντων στον συγκεκριμένο διαγωνισμό. Στην περίπτωση αυτή υποδεικνύονται αντικαταστάτες των εξαιρεθέντων μελών, σύμφωνα με την ανωτέρω διαδικασία. γ) Η επιτροπή διαγωνισμού της περ. β’ συγκροτείται από την αναθέτουσα αρχή του φορέα κατασκευής του έργου. Η μη υπόδειξη των μελών των περ. ββ’, γγ’ και δδ’ δεν κωλύει τη συγκρότηση της επιτροπής. Σε αυτήν την περίπτωση η απαρτία υπολογίζεται βάσει του αριθμού των μελών που ορίστηκαν και υποδείχθηκαν. δ) Για τον ορισμό των μελών της επιτροπής διαγωνισμού, η αρμόδια για τη διεξαγωγή του υπηρεσία ζητά εγκαίρως την υπόδειξη των μελών και των εκπροσώπων των κοινωνικών φορέων (TEE ή άλλου Επιμελητηρίου, Περιφερειακής Ένωσης Δήμων και των εργοληπτικών οργανώσεων), κατά την περ. ε’. Οι φορείς στους οποίους υπηρετούν οι υπάλληλοι και οι λοιποί εκπρόσωποι παρέχουν τις αναγκαίες διευκολύνσεις για την άσκηση των καθηκόντων τους. ε) Για τον ορισμό του εκπροσώπου τους, τα επιμελητήρια, οι περιφερειακές ενώσεις δήμων και οι εργοληπτικές οργανώσεις, διενεργούν, με ευθύνη των διοικήσεών τους, δημόσια κλήρωση κατά τις κείμενες διατάξεις, ύστερα από έγκαιρη δημοσιοποίηση της ημέρας και ώρας διενέργειάς της, από σχετικούς καταλόγους (μητρώα) προσώπων, που καταρτίζονται και τηρούνται με ευθύνη των παραπάνω φορέων. στ) Στις επιτροπές δύναται να συμμετέχει, κατόπιν αιτήματος του φορέα χρήσης και άνευ δικαιώματος ψήφου, εκπρόσωπός, που υποδεικνύεται από αυτόν και ορίζεται από την αναθέτουσα αρχή. ζ) Συστήνεται και τηρείται στη Γενική Γραμματεία Υποδομών, Μητρώο Μελών Επιτροπών Διαδικασιών Σύναψης Δημόσιων Συμβάσεων Έργων, Μελετών, Τεχνικών και Λοιπών Συναφών Επιστημονικών Υπηρεσιών (Μη.Μ.Ε.Δ.). Στο Μητρώο αυτό εγγράφονται τεχνικοί υπάλληλοι όλων των αναθετουσών αρχών ή αναθετόντων φορέων των ανεξάρτητων αρχών και της Βουλής των Ελλήνων. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών ρυθμίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για την εγγραφή στο Μητρώο, η διαδικασία κατάρτισης και τήρησης του Μητρώου, τα καθήκοντα των εγγεγραμμένων, οι όροι απαλλαγής από την υποχρέωση εγγραφής, τα πειθαρχικά αδικήματά τους και κάθε άλλο σχετικά με τα παραπάνω αναγκαίο θέμα.»	09/03/2021 Εκτός της περ. α' της παρ. 11 'Συνεπώς, ειδικά γι αυτό, έναρξη ισχύος από 1/9/2021 (Επιτροπή Ενστάσεων)
440.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 108	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	9. Ειδικά στις δημόσιες συμβάσεις μελετών και παροχής τεχνικών υπηρεσιών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, πέραν των ανωτέρω στις παραγράφους 1 έως 7, ισχύουν και τα ακόλουθα: α) Για τη διεξαγωγή των διαγωνισμών του παρόντος Βιβλίου η αναθέτουσα Αρχή συγκροτεί, μετά από δημόσια κλήρωση, με απόφασή της, Επιτροπή Διαγωνισμού, που αποτελείται από τρία μέλη. Δύο από τα μέλη είναι τεχνικοί υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένοι στο μητρώο της περίπτωσης η΄ της παραγράφου 8 του παρόντος άρθρου που έχουν εμπειρία και προσόντα σχετικά με το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και ένας εξ αυτών ορίζεται ως πρόεδρος με τον αναπληρωτή του. β) Κατ’ εξαίρεση η Επιτροπή Διαγωνισμού μπορεί να συγκροτείται από πέντε μέλη, αν κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής η προς ανάθεση σύμβαση είναι πολύπλοκη και απαιτεί εξειδικευμένη εμπειρία. Τέσσερα από τα μέλη είναι τεχνικοί υπάλληλοι, με τους αναπληρωτές τους εγγεγραμμένοι στο μητρώο της περίπτωσης η΄ της προηγούμενης παραγράφου και με εμπειρία και προσόντα σχετικά με το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης, εκ των οποίων ένας ορίζεται ως πρόεδρος με τον αναπληρωτή του. γ) Ένα από τα μέλη της Επιτροπής Διαγωνισμού με τον αναπληρωτή του υποδεικνύεται σε κάθε περίπτωση από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, μετά από σχετικό αίτημα της αναθέτουσας Αρχής. Ο εκπρόσωπος του Τ.Ε.Ε. προκύπτει από δημόσια κλήρωση που διενεργείται στο Τ.Ε.Ε. με βάση κατάλογο που συντάσσεται κατόπιν σχετικής πρόσκλησης ανά κατηγορία κύριας μελέτης κατ’ έτος. Αν το Τ.Ε.Ε. δεν ανταποκριθεί μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της πρόσκλησης, επιλέγεται από την αναθέτουσα αρχή πρόσωπο μέλος του Τ.Ε.Ε.. δ) Σε περιπτώσεις ανάθεσης συμβάσεων με ιδιαίτερα σύνθετο, πολύπλοκο και εξειδικευμένο αντικείμενο, μπορεί με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύωννα καθορίζονται πρόσθετα προσόντα που πρέπει να πληρούν τα μέλη της Επιτροπής Διαγωνισμού, κατά παρέκκλιση των όσων ορίζονται στις περιπτώσεις α΄ και β΄. ε) Κατά τα λοιπά ισχύουν τα αναφερόμενα στην περίπτωση η΄ της παραγράφου 8.	Τροποποιείται η παρ. 9 και το άρθρο 221 διαμορφώνεται ως εξής:«9. Ειδικά στις δημόσιες συμβάσεις μελετών και παροχής τεχνικών υπηρεσιών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, πέραν των παρ. 1 έως 6, ισχύουν και τα ακόλουθα: α) Για τη διεξαγωγή των διαγωνισμών του παρόντος Βιβλίου η αναθέτουσα αρχή συγκροτεί, με απόφασή της, επιτροπή διαγωνισμού, που αποτελείται από τρία (3) μέλη. Δύο (2) από τα μέλη είναι τεχνικοί υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ-ΤΕ της αναθέτουσας αρχής, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένοι στο μητρώο της περ. ζ’ της παρ. 8, που έχουν εμπειρία και προσόντα σχετικά με το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και ένας εξ αυτών ορίζεται ως πρόεδρος με τον αναπληρωτή του. β) Όταν η ανάθεση της σύμβασης γίνεται με κριτήριο μόνο τη χαμηλότερη τιμή, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 86, ορίζονται ως μέλη της επιτροπής υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής, κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ, και μόνο κατ’ εξαίρεση, αν δεν επαρκούν οι υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής, αυτή δύναται είτε να αιτηθεί την υπόδειξη ορισμού μελών εγγεγραμμένων στο μητρώο της περ. ζ’ της παρ. 8 που απασχολούνται στο Δημόσιο, όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 14 του ν. 4270/2014 είτε να προσφύγει στη διενέργεια κλήρωσης μεταξύ των εγγεγραμμένων στο Μη.Μ.Ε.Δ. γ) Κατ’ εξαίρεση, η επιτροπή διαγωνισμού μπορεί να συγκροτείται από πέντε (5) μέλη, αν κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής η προς ανάθεση σύμβαση είναι πολύπλοκη και απαιτεί εξειδικευμένη εμπειρία. Στην περίπτωση του προηγούμενου εδαφίου, τέσσερα (4) από τα μέλη είναι τεχνικοί υπάλληλοι, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένοι στο μητρώο της περ. ζ’ της παρ. 8 και με εμπειρία και προσόντα σχετικά με το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης, εκ των οποίων ένας ορίζεται ως πρόεδρος με τον αναπληρωτή του. δ) Ένα (1) από τα μέλη της επιτροπής διαγωνισμού με τον αναπληρωτή του υποδεικνύεται σε κάθε περίπτωση από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, μετά από σχετικό αίτημα της αναθέτουσας αρχής. Ο εκπρόσωπος του ΤΕΕ προκύπτει από απόφαση του διοικούντος αυτό οργάνου. Αν το ΤΕΕ δεν ανταποκριθεί μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της πρόσκλησης, επιλέγεται από την αναθέτουσα αρχή υπάλληλος της αναθέτουσας αρχής ή υπάλληλος που υπηρετεί στο Δημόσιο, ως τούτο καθορίζεται στο άρθρο 14 του ν. 4270/2014, εγγεγραμμένος στο μητρώο της περ. η’ της παρ. 8. ε) Σε περιπτώσεις ανάθεσης συμβάσεων με ιδιαίτερα σύνθετο, πολύπλοκο και εξειδικευμένο αντικείμενο, μπορεί με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών να καθορίζονται πρόσθετα προσόντα, που πρέπει να πληρούν τα μέλη της επιτροπής διαγωνισμού, κατά παρέκκλιση των όσων ορίζονται στις περ. α ’ και β ’.»	09/03/2021 Εκτός της περ. α' της παρ. 11 'Συνεπώς, ειδικά γι αυτό, έναρξη ισχύος από 1/9/2021 (Επιτροπή Ενστάσεων)
441.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 108	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	10. Πριν από τις κληρώσεις που προβλέπονται στις παραγράφους 8 και 9 προηγείται η δημοσιοποίηση των στοιχείων της σύμβασης, στην ιστοσελίδα του κυρίου του έργου και του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Η κλήρωση διενεργείται υποχρεωτικά με βάση το ηλεκτρονικό σύστημα κληρώσεων της παραγράφου 6 του άρθρου 118 του παρόντος, μεταξύ των τεχνικών υπαλλήλων του μητρώου της περίπτωσης η΄ της παραγράφου 8 του παρόντος σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας με βάση την έδρα της αναθέτουσας αρχής, οι οποίοι διαθέτουν τα αντίστοιχα προσόντα της παραγράφου 8 ή 9 του παρόντος κατά περίπτωση. Άρνηση εκτέλεσης των καθηκόντων συνιστά πειθαρχικό αδίκημα του υπαλλήλου και διώκεται κατά τις οικείες διατάξεις. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 26 του ν. 4024/2011 (Α΄ 226).	Τροποποιείται η παρ. 10 και το άρθρο 221 διαμορφώνεται ως εξής:«10. Εφόσον διενεργείται κλήρωση, σύμφωνα με τις παρ. 1 έως 9, προηγείται η δημοσιοποίηση των στοιχείων της σύμβασης, στην ιστοσελίδα του κυρίου του έργου και της αναθέτουσας αρχής. Η κλήρωση διενεργείται υποχρεωτικά με βάση το ηλεκτρονικό σύστημα κληρώσεων της παρ. 6 του άρθρου 118, μεταξύ των τεχνικών υπαλλήλων του μητρώου της περ. ζ’ της παρ. 8 σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας με βάση την έδρα της αναθέτουσας αρχής, οι οποίοι διαθέτουν τα αντίστοιχα προσόντα των προηγούμενων παραγράφων κατά περίπτωση. Άρνηση εκτέλεσης των καθηκόντων συνιστά πειθαρχικό αδίκημα του υπαλλήλου και διώκεται κατά τις οικείες διατάξεις. Κατά τα λοιπά εφαρμόζεται το άρθρο 26 του ν. 4024/2011 (Α’ 226)»	09/03/2021 Εκτός της περ. α' της παρ. 11 'Συνεπώς, ειδικά γι αυτό, έναρξη ισχύος από 1/9/2021 (Επιτροπή Ενστάσεων)
442.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 108	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	11. Στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών, πέραν των οριζόμενων στην παράγραφο 1, ισχύουν και τα ακόλουθα: α) Συγκροτείται τριμελές ή πενταμελές γνωμοδοτικό όργανο (Επιτροπή διενέργειας/επιτροπή αξιολόγησης). Για την εξέταση των προβλεπόμενων ενστάσεων που υποβάλλονται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής, συγκροτείται χωριστό γνωμοδοτικό όργανο τριμελές ή πενταμελές (Επιτροπή αξιολόγησης ενστάσεων), τα μέλη του οποίου είναι διαφορετικά από τα μέλη του γνωμοδοτικού οργάνου που είναι αρμόδιο για τα υπόλοιπα θέματα που ανακύπτουν κατά τη διαδικασία ανάθεσης (αξιολόγησης προσφορών κ.λπ.). Σε περίπτωση αποδοχής, ολικής ή μερικής, ένστασης με την οποία ζητείται η αναβαθμολόγηση τεχνικών προσφορών, η επιτροπή αξιολόγησης ενστάσεων προβαίνει κατά την κρίση της σε αναβαθμολόγηση. β) Για την παρακολούθηση και την παραλαβή της σύμβασης προμήθειας συγκροτείται τριμελής ή πενταμελής Επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής με απόφαση του αρμόδιου αποφαινομένου οργάνου της Αναθέτουσας Αρχής ή του Φορέα Εκτέλεσης της Σύμβασης. Το όργανο αυτό εισηγείται για όλα τα θέματα παραλαβής του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης, προβαίνοντας, σε μακροσκοπικούς, λειτουργικούς ή και επιχειρησιακούς ελέγχους του προς παραλαβή αντικειμένου της σύμβασης, εφόσον προβλέπεται από τη σύμβαση ή κρίνεται αναγκαίο, συντάσσει τα σχετικά πρωτόκολλα, παρακολουθεί και ελέγχει την προσήκουσα εκτέλεση όλων των όρων της σύμβασης και την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αναδόχου και εισηγείται τη λήψη των επιβεβλημένων μέτρων λόγω μη τήρησης των ως άνω όρων. Με απόφαση του αρμόδιου αποφαινομένου οργάνου μπορεί να συγκροτείται δευτεροβάθμια επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής με τις παραπάνω αρμοδιότητες. γ) Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να καθορίζονται οι όροι για τη συγκρότηση των πρωτοβάθμιων, μόνιμων ή μη, και των δευτεροβάθμιων επιτροπών παραλαβής, η σύνθεση αυτών, η διαδικασία επιλογής των μελών τους και κάθε άλλο θέμα σχετικά με το παραπάνω. δ) Για την παραλαβή του αντικειμένου τμηματικού ή συνολικού σύμβασης παροχής υπηρεσιών συγκροτείται τριμελής Επιτροπή παραλαβής με απόφαση του αρμόδιου αποφαινομένου οργάνου της Αναθέτουσας Αρχής ή του Φορέα Εκτέλεσης της Σύμβασης. Εφόσον απαιτούνται ειδικές γνώσεις ένα τουλάχιστον μέλος της επιτροπής πρέπει να έχει την αντίστοιχη ειδικότητα. Ως μέλη της Επιτροπής του παρόντος δύναται να συμμετέχουν και ορίζονται και υπάλληλοι στους οποίους έχουν ανατεθεί καθήκοντα, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 216. ε) Για την επιλογή των μελών των συλλογικών οργάνων του παρόντος άρθρου, οι αναθέτουσες αρχές μπορεί να διενεργούν κλήρωση κατά τις διατάξεις του άρθρου 26 του ν. 4024/2011 (Α΄ 226). στ) Τα γνωμοδοτικά όργανα της παρούσας παραγράφου συγκροτούνται από υπαλλήλους που υπηρετούν με οποιαδήποτε σχέση εργασίας στον φορέα που διενεργεί το διαγωνισμό ή σε άλλο φορέα του δημοσίου τομέα και λειτουργούν σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά γενικές διατάξεις περί συλλογικών οργάνων. ζ) Η Επιτροπή της περίπτωσης β΄ εισηγείται και για ζητήματα τροποποίησης των συμβάσεων προμηθειών, σύμφωνα με το άρθρο 132 με την επιφύλαξη του άρθρου 41. η) Για την παρακολούθηση ή παραλαβή συμβάσεων προμηθειών ή συμβάσεων υπηρεσιών με εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη από το ποσό των δύο χιλιάδων πεντακοσίων ευρώ (2.500,00) δεν απαιτείται συγκρότηση Επιτροπής Παρακολούθησης ή Παραλαβής και το σχετικό πρωτόκολλο εκδίδεται από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας Υπηρεσίας. η) Σε περίπτωση αιτιολογημένης αδυναμίας για τη συμπλήρωση ή τη συγκρότηση των επιτροπών της παραγράφου 1, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ζητήσει από άλλη αναθέτουσα αρχή τη διάθεση υπαλλήλου ή υπαλλήλων της για τη συγκρότηση της Επιτροπής.	Τροποποιείται η παρ. 11 και το άρθρο 221 διαμορφώνεται ως εξής:«11. Στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών, πέραν των οριζόμενων στην παρ. 1, ισχύουν και τα ακόλουθα: α) [...] β) Για την παρακολούθηση και την παραλαβή της σύμβασης προμήθειας συγκροτείται τριμελής ή πενταμελής επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής με απόφαση του αρμόδιου οργάνου της αναθέτουσας αρχής ή του φορέα εκτέλεσης της σύμβασης. Εφόσον απαιτούνται ειδικές γνώσεις, ένα τουλάχιστον μέλος της επιτροπής πρέπει να έχει την αντίστοιχη ειδικότητα. Εφόσον μεταξύ των υπηρετούντων στην αναθέτουσα αρχή δεν υπάρχει υπάλληλος με την αντίστοιχη ειδικότητα, η αναθέτουσα αρχή ζητεί τη συνδρομή άλλων φορέων του δημοσίου ή του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Το όργανο αυτό εισηγείται για όλα τα θέματα παραλαβής του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης, προβαίνοντας σε μακροσκοπικούς, λειτουργικούς ή και επιχειρησιακούς ελέγχους του προς παραλαβή αντικειμένου της σύμβασης, εφόσον προβλέπεται από τη σύμβαση ή κρίνεται αναγκαίο, συντάσσει τα σχετικά πρωτόκολλα, παρακολουθεί και ελέγχει την προσήκουσα εκτέλεση όλων των όρων της σύμβασης και την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αναδόχου και εισηγείται τη λήψη των επιβεβλημένων μέτρων λόγω μη τήρησης των ως άνω όρων. Με απόφαση του αρμόδιου αποφαινομένου οργάνου μπορεί να συγκροτείται δευτεροβάθμια επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής με τις παραπάνω αρμοδιότητες. Για την εξέταση των προβλεπόμενων ενστάσεων και προσφυγών, που υποβάλλονται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής, συγκροτείται ειδικό γνωμοδοτικό όργανο, τριμελές ή πενταμελές (Επιτροπή αξιολόγησης ενστάσεων), τα μέλη του οποίου είναι διαφορετικά από τα μέλη του γνωμοδοτικού οργάνου που είναι αρμόδιο για τα υπόλοιπα θέματα που ανακύπτουν κατά τη διαδικασία εκτέλεσης. γ) Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων καθορίζονται οι όροι για τη συγκρότηση των πρωτοβάθμιων, μόνιμων ή μη, και των δευτεροβάθμιων επιτροπών παραλαβής, η σύνθεση αυτών, η διαδικασία επιλογής των μελών τους και κάθε άλλο θέμα σχετικά με τα παραπάνω. δ) Για την παραλαβή του τμηματικού ή συνολικού αντικειμένου σύμβασης παροχής υπηρεσιών συγκροτείται τριμελής επιτροπή παραλαβής με απόφαση του αρμόδιου οργάνου της αναθέτουσας αρχής ή του φορέα εκτέλεσης της σύμβασης. Εφόσον απαιτούνται ειδικές γνώσεις, ένα τουλάχιστον μέλος της επιτροπής πρέπει να έχει την αντίστοιχη ειδικότητα. Εφόσον μεταξύ των υπηρετούντων στην αναθέτουσα αρχή δεν υπάρχει υπάλληλος με την αντίστοιχη ειδικότητα, η αναθέτουσα αρχή ζητεί τη συνδρομή άλλων φορέων του Δημοσίου ή του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Ως μέλη της εν λόγω επιτροπής δύναται να ορίζονται και υπάλληλοι, στους οποίους έχουν ανατεθεί καθήκοντα, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 216. Για την εξέταση των προβλεπόμενων ενστάσεων και προσφυγών, που υποβάλλονται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής, συγκροτείται ειδικό γνωμοδοτικό όργανο, τριμελές ή πενταμελές (επιτροπή αξιολόγησης ενστάσεων), τα μέλη του οποίου είναι διαφορετικά από τα μέλη του γνωμοδοτικού οργάνου που είναι αρμόδιο για τα υπόλοιπα θέματα που ανακύπτουν κατά τη διαδικασία εκτέλεσης. ε) Τα γνωμοδοτικά όργανα της παρούσας παραγράφου συγκροτούνται από υπαλλήλους που υπηρετούν με οποιαδήποτε σχέση εργασίας στον φορέα που διενεργεί τον διαγωνισμό ή σε άλλο φορέα του δημοσίου τομέα και λειτουργούν σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις περί συλλογικών οργάνων. στ) Η επιτροπή της περ. β’ γνωμοδοτεί και για ζητήματα τροποποίησης των συμβάσεων προμηθειών, σύμφωνα με το άρθρο 132. Ειδικά για την περίπτωση των Κεντρικών Αρχών Αγορών, για ζητήματα τροποποίησης συμφωνιών - πλαίσιο και συμβάσεων κεντρικών προμήθειών που συνάπτονται από αυτές, γνωμοδοτεί η επιτροπή της περ. α’. ζ) [Καταργήθηκε] η) [Καταργήθηκε] Σε περίπτωση αιτιολογημένης αδυναμίας για τη συμπλήρωση ή τη συγκρότηση των επιτροπών της παρ. 1, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ζητήσει από άλλη ανα- θέτουσα αρχή τη διάθεση υπαλλήλου ή υπαλλήλων της για τη συγκρότηση της επιτροπής.»	09/03/2021 Εκτός της περ. α' της παρ. 11 'Συνεπώς, ειδικά γι αυτό, έναρξη ισχύος από 1/9/2021 (Επιτροπή Ενστάσεων)
443.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 108	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	Προστέθηκε η παρ. 12	προσθήκη παρ. 12 στο άρθρο 221 του ν. 4412/2016 και το άρθρο διαμορφώνεται ως εξής: «12. Για τα μέλη των γνωμοδοτικών οργάνων του παρόντος, που είναι εγγεγραμμένα στο Μη.Π.Υ.Δη.Συ. του άρθρου 344 ή που ορίζονται από τις ΕΚΑΑ της παρ. 1 του άρθρου 41 για τις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων κεντρικών και επικουρικών δραστηριοτήτων αγορών, που αυτές διενεργούν, προβλέπεται αποζημίωση, το ύψος της οποίας δεν υπερβαίνει τα όρια της παρ. 5 του άρθρου 21 του ν. 4354/2015 (Α’ 176), περί αμοιβών συλλογικών οργάνων. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Υποδομών και Μεταφορών καθορίζονται τα ειδικότερα ζητήματα σχετικά με τον τρόπο και χρόνο καταβολής, καθώς και το ύψος της αποζημίωσης του προηγούμενου εδαφίου.»	09/03/2021 Εκτός της περ. α' της παρ. 11 'Συνεπώς, ειδικά γι αυτό, έναρξη ισχύος από 1/9/2021 (Επιτροπή Ενστάσεων)
444.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 121	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	1. Κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, ο αναθέτων φορέας μπορεί να καλεί εγγράφως τους προσφέροντες ή τους υποψηφίους να διευκρινίζουν ή να συμπληρώνουν τα έγγραφα ή τα δικαιολογητικά που έχουν υποβάλει, μέσα σε εύλογη προθεσμία, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από επτά (7) ημέρες από την ημερομηνία κοινοποποίησης σε αυτούς της σχετικής πρόσκλησης. Οποιαδήποτε διευκρίνιση ή συμπλήρωση υποβάλλεται από τους προσφέροντες ή υποψηφίους χωρίς να έχει ζητηθεί από την αναθέτουσα αρχή δεν λαμβάνεται υπόψη. 2. Η πιο πάνω διευκρίνιση ή η συμπλήρωση αφορά μόνο στις ασάφειες, επουσιώδεις πλημμέλειες ή πρόδηλα τυπικά σφάλματα που επιδέχονται διόρθωση ή συμπλήρωση, όπως ιδίως παράλειψη μονογραφών, διακεκομμένη αρίθμηση, ελαττώματα συσκευασίας και σήμανσης του φακέλου και των υποφακέλων των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, λεκτικές και φραστικές αποκλίσεις των εγγράφων της προσφοράς από την ορολογία των εγγράφων της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, που δεν επιφέρουν έννομες συνέπειες ως προς το περιεχόμενό τους, ελλείψεις ως προς τα νομιμοποιητικά στοιχεία, πλημμελή σήμανση αντιγράφων που εκδίδονται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4250/2014 (Α΄ 74) και μεταφράσεων και λοιπών πιστοποιητικών ή βεβαιώσεων, διαφοροποίηση της δομής των εγγράφων της προσφοράς από τα υποδείγματα που θεσπίζονται με το νόμο, τις κανονιστικές πράξεις ή τα έγγραφα της σύμβασης. Η συμπλήρωση ή η διευκρίνιση κατά το πρώτο εδάφιο δεν επιτρέπεται να έχει ως συνέπεια μεταγενέστερη αντικατάσταση ή υποβολή εγγράφων σε συμμόρφωση των όρων της διακήρυξης, αλλά μόνο τη διευκρίνιση ή συμπλήρωση, ακόμη και με νέα έγγραφα, εγγράφων ή δικαιολογητικών που έχουν ήδη υποβληθεί. 3. Η διευκρίνιση ή η συμπλήρωση της παραγράφου 1 δεν πρέπει να εισάγει διακρίσεις, άνιση μεταχείριση των οικονομικών φορέων ή να έχει ως συνέπεια ευνοϊκή μεταχείριση συγκεκριμένου οικονομικού φορέα στη διαδικασία ανάθεσης της σύμβασης. 4. Ο αναθέτων φορέας μπορεί να καλεί εγγράφως τους προσφέροντες να διευκρινίσουν, μέσα σε εύλογη προθεσμία η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από επτά (7) ημέρες από την ημερομηνία κοινοποίησης της σχετικής πρόκλησης, το περιεχόμενο της τεχνικής ή οικονομικής προσφοράς που έχουν υποβάλει, αν περιέχει ασάφειες ή σσονος σημασίας ατέλειες, επουσιώδεις παραλείψεις ή πρόδηλα τυπικά ή υπολογιστικά σφάλματα που ο αναθέτων φορέας κρίνει ότι μπορεί να θεραπευθούν. Η διευκρίνιση αυτή δεν πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την ουσιώδη αλλοίωση της προσφοράς και δεν πρέπει να προσδίδει αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της συγκεκριμένης προσφοράς σε σχέση με τις λοιπές. 5. Η παροχή της δυνατότητας διευκρινίσεων στον προσφέροντα ή υποψήφιο, σύμφωνα με τις παραγράφους 1έως 4, είναι υποχρεωτική για τον αναθέτοντα φορέα, εάν επίκειται αποκλεισμός του προσφέροντα ή υποψηφίου από τη διαδικασία, λόγω ασαφειών των δικαιολογητικών και εγγράφων της προσφοράς.	Το άρθρο 310 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται ως εξής: «Κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, οι αναθέτοντες φορείς, τηρώντας τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας, ζητούν από τους οικονομικούς φορείς, όταν οι πληροφορίες ή η τεκμηρίωση που πρέπει να υποβάλλονται είναι ή εμφανίζονται ελλιπείς ή λανθασμένες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στο ΕΕΕΣ, ή όταν λείπουν συγκεκριμένα έγγραφα, να υποβάλουν, να συμπληρώνουν, να αποσαφηνίζουν ή να ολοκληρώνουν τις σχετικές πληροφορίες ή τεκμηρίωση εντός προθεσμίας όχι μικρότερης των δέκα (10) ημερών και όχι μεγαλύτερης των είκοσι (20) ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης σε αυτούς της σχετικής πρόσκλησης.»	09/03/2021
445.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 127	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	1. Προσφυγή στη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ. 2. Για τη διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού, ο αναθέτων φορέας δημοσιεύει διακήρυξη σύμφωνα με το άρθρο 296. Επιπρόσθετα, μπορεί να προσκαλεί επιπλέον και συγκεκριμένους οικονομικούς φορείς, τρεις (3) τουλάχιστον εφόσον δραστηριοποιούνται τόσοι στη σχετική αγορά. 3. Οι προσφορές των οικονομικών φορέων υποβάλλονται εγγράφως. Στα έγγραφα της σύμβασης μπορεί να προβλέπεται η υποχρεωτική συνυποβολή των εγγράφων και σε ηλεκτρονική μορφή, με τη χρήση οπτικού δίσκου. Σε περίπτωση απόκλισης μεταξύ των έντυπων και ηλεκτρονικών στοιχείων, κατισχύουν αυτά που υποβάλλονται σε έντυπη μορφή. Οι αναθέτοντες φορείς χρησιμοποιούν το Ε.Σ.Η.Δ.Η.Σ ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα σε όλα τα στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας, εφόσον αυτό προβλέπεται στα έγγραφα της σύμβασης. Η υποβολή μόνο μίας προσφοράς, δεν αποτελεί κώλυμα για τη συνέχιση της διαδικασίας του διαγωνισμού και την ανάθεση της σύμβασης. 4. Η αποσφράγιση του φακέλου των δικαιολογητικών συμμετοχής, των τεχνικών προσφορών και των οικονομικών προσφορών μπορούν να γίνουν σε μία δημόσια συνεδρίαση, κατά την κρίση της επιτροπής. 5. Οι λεπτομέρειες διενέργειας του συνοπτικού διαγωνισμού καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης.	Μετά το άρθρο 327 στον ν. 4412/2016 (Α’ 147) προστίθεται άρθρο 327 Α ως εξής: «Άρθρο 327 Α Συμβάσεις ήσσονος αξίας Για τις δημόσιες συμβάσεις ήσσονος αξίας, με την έννοια της περ. 30 της παρ. 1 του άρθρου 2, είναι δυνατό να μην ακολουθείται διαδικασία ανάθεσης σύμβασης και οι πληρωμές να εκτελούνται ως εξόφληση έναντι νόμιμου φορολογικού παραστατικού, χωρίς να απαιτούνται έκδοση πράξης ανάθεσης ή οι διαδικασίες εκτέλεσης του παρόντος από τον αναθέτοντα φορέα. Για τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας μιας σύμβασης ως ήσσονος αξίας εφαρμόζεται το άρθρο 236 περί μεθόδων υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας των συμβάσεων»	09/03/2021
446.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 245	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	«12. Η ισχύς της περ. 35, του δευτέρου εδαφίου της περ. 68, καθώς και του τρίτου εδαφίου των περ. 31, 40, 59 και 82 της παρ. 1 του άρθρου 377 αρχίζει την 1η.1.2022.»	Η παρ. 12 του άρθρου 379 του ν. 4412/2016 (A΄ 147) αντικαθίσταται ως εξής: «12. Η ισχύς της περ. 35, του δευτέρου εδαφίου της περ. 68, καθώς και του τρίτου εδαφίου των περ. 31, 40, 59 και 82 της παρ. 1 του άρθρου 377 αρχίζει την 1η.1.2024.».	09/03/2021
447.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 1	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 2]	Ορισμοί – Τροποποίηση τίτλου και παρ. 1,2, 3 και 4 του άρθρου 2 ν. 4412/2016	01/06/2021
448.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 2	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 32Α]	Ρύθμιση ζητημάτων προσφυγής σε διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση - Αντικατάσταση του άρθρου 32Α του ν. 4412/2016	01/06/2021
449.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 4	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 36]	Υποχρέωση χρήσης - Λειτουργία ΕΣΗΔΗΣ - Τροποποίηση του τίτλου και αντικατάσταση του άρθρου 36 του ν. 4412/2016	ΠΡΟΣΟΧΗ!! 1/9/2021 Κατά το μέρος που τροποποιεί την παρ. 1 του άρθρου 36 του ν. 4412/2016 (χρήση ΕΣΗΔΗΣ από 30.000€). Κατά τα λοιπά, 1/6/2021
450.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 5	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 37]	Πολιτική ασφαλείας ΕΣΗΔΗΣ - Τροποποίηση των παρ. 3, 4 και 5 του άρθρου 37 του ν. 4412/2016	01/06/2021
451.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 6	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 38]	Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 1, 2, 3, 4, 5, 6 και 10 του άρθρου 38 του ν. 4412/2016	ΠΡΟΣΟΧΗ!! 9/3/2021 Κατά το μέρος που τροποποιεί τις παρ. 1 και 5 του άρθρου 38 του ν.4412/2016. Κατά τα λοιπά, 1/6/2021
452.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 14	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 49]	Επάρκεια προϋπολογισμού, ωριμότητα, μελέτες - Αντικατάσταση του άρθρου 49 του ν. 4412/2016	01/06/2021
453.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 15	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 50]	Δημόσιες συμβάσεις έργων με αξιολόγηση μελέτης - Τροποποίηση του τίτλου, των παρ. 1, 2 και 5 και προσθήκη παρ. 6, 7 και 8 στο άρθρο 50 του ν. 4412/2016	01/06/2021
454.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 16	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 53]	Περιεχόμενο εγγράφων της σύμβασης - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 2 και 5 του άρθρου 53 του ν. 4412/2016	01/06/2021
455.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 17	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 54]	Τεχνικές προδιαγραφές - Τροποποίηση του τίτλου και της παρ. 9 του άρθρου 54 του ν. 4412/2016	01/06/2021
456.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 18	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 58]	Υπεργολαβία - Αντικατάσταση του άρθρου 58 του ν. 4412/2016	01/06/2021
457.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 19	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 66]	Δημοσίευση σε εθνικό επίπεδο - Τροποποίηση των παρ. 1, 2 και 6 και προσθήκη παρ. 7 στο άρθρο 66 του ν. 4412/2016	01/06/2021
458.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 21	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 72]	Εγγυήσεις - Τροποποίηση του τίτλου και αντικατάσταση του άρθρου 72 του ν. 4412/2016	01/06/2021
459.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 22	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 73]	Λόγοι αποκλεισμού - Τροποποίηση του τίτλου και αντικατάσταση του άρθρου 73 του ν. 4412/2016	01/06/2021
460.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 23	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 74]	Αποκλεισμός οικονομικού φορέα από δημόσιες συμβάσεις - Τροποποίηση του τίτλου και αντικατάσταση του άρθρου 74 του ν. 4412/2016	01/06/2021
461.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 24	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 76]	Κριτήρια επιλογής σε διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου - Αντικατάσταση του άρθρου 76 του ν. 4412/2016	01/06/2021
462.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 25	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 77]	Κριτήρια επιλογής σε διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης μελέτης ή παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών - Αντικατάσταση του άρθρου 77 του ν. 4412/2016	01/06/2021
463.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 26	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 78]	Στήριξη στις ικανότητες άλλων φορέων - Τροποποίηση της παρ. 1 του άρθρου 78 του ν. 4412/2016	01/06/2021
464.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 27	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 79]	Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης - Τροποποίηση των παρ. 1, 2, 3, 5, 6 και 7, κατάργηση των παρ. 2 και 4 και προσθήκη παρ. 8 και 9 στο άρθρο 79 του ν. 4412/2016	01/06/2021
465.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 28	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 79Α]	Υπογραφή Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης - Κατάργηση της παρ. 3 και τροποποίηση της παρ. 4 του άρθρου 79Α του ν. 4412/2016	01/06/2021
466.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 29	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 80]	Αποδεικτικά μέσα - Τροποποίηση των παρ. 2, 3, 9 και 10 του άρθρου 80 του ν. 4412/2016	01/06/2021
467.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 30	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 86]	Κριτήρια ανάθεσης των συμβάσεων - Τροποποίηση του τίτλου και αντικατάσταση του άρθρου 86 του ν. 4412/2016	01/06/2021
468.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 31	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 87]	Κοστολόγηση του κύκλου ζωής - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 4 και 5 του άρθρου 87 του ν. 4412/2016	01/06/2021
469.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 32	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 88]	Ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 1, 5 και 6 και προσθήκη παρ. 5α στο άρθρο 88 του ν. 4412/2016	01/06/2021
470.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 33	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 90]	Ισότιμες και ισοδύναμες προσφορές - Τροποποίηση της παρ. 4 του άρθρου 90 του ν. 4412/2016	01/06/2021
471.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 34	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 92]	Περιεχόμενο προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 4 και 8, προσθήκη παρ. 4Α και κατάργηση των παρ. 2, 3 και 7 του άρθρου 92 του ν. 4412/2016	01/09/2021 κατά το μέρος που τροποποιεί την παρ.2. Κατά τα λοιπά 1/6/2021
472.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 35	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 93]	Περιεχόμενο φακέλου «Δικαιολογητικά Συμμετοχής» - Αντικατάσταση του άρθρου 93 του ν. 4412/2016	01/06/2021
473.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 36	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 94]	Περιεχόμενο φακέλου «Τεχνική Προσφορά» - Τροποποίηση της παρ. 5 του άρθρου 94 του ν. 4412/2016	01/06/2021
474.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 37	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 95]	Τρόπος σύνταξης και υποβολής οικονομικών προσφορών - Τροποποίηση των παρ. 2, 5 και 6 του άρθρου 95 του ν. 4412/2016	01/06/2021
475.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 38	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 96]	Χρόνος και τρόπος υποβολής προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 1 και 2, κατάργηση των παρ. 3, 4, 5 και 6 του άρθρου 96 του ν. 4412/2016	01/06/2021
476.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 39	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 97]	Χρόνος ισχύος προσφορών - Τροποποίηση των παρ. 1, 2, 3 και 4 και προσθήκη παρ. 5 στο άρθρο 97 του ν. 4412/2016	01/06/2021
477.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 40	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 100]	Αποσφράγιση και αξιολόγηση προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων προμηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών - Αντικατάσταση του άρθρου 100 του ν. 4412/2016	01/06/2021
478.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 41	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 101]	Αντιστροφή σταδίων αξιολόγησης στην ανοικτή διαδικασία - Τροποποίηση της παρ. 2 του άρθρου 101 του ν. 4412/2016	01/06/2021
479.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 43	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 103]	Πρόσκληση για υποβολή δικαιολογητικών - Τροποποίηση των παρ. 1, 2, 3, και 5 του άρθρου 103 του ν. 4412/2016	01/06/2021
480.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 44	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 104]	Χρόνος συνδρομής όρων συμμετοχής - Οψιγενείς μεταβολές - Αντικατάσταση του άρθρου 104 του ν. 4412/2016	01/06/2021
481.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 45	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 105]	Κατακύρωση - σύναψη σύμβασης - Αντικατάσταση του άρθρου 105 του ν. 4412/2016	01/06/2021
482.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 46	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 106]	Ματαίωση διαδικασίας - Τροποποίηση των παρ. 1, 2 και 5 του άρθρου 106 του ν. 4412/2016	01/06/2021
483.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 47	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 109Α]	Διαδικασία ανάθεσης - Τροποποίηση των παρ. 1 και 3 του άρθρου 109Α του ν. 4412/2016	01/06/2021
484.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 48	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 116]	Επιλογή των διαδικασιών - Αντικατάσταση του άρθρου 116 του ν. 4412/2016	01/06/2021
485.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 50	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 118]	Απευθείας ανάθεση - Αντικατάσταση του άρθρου 118 του ν. 4412/2016	01/06/2021
486.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 51	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	[άρθρο 118Α]	Απευθείας ανάθεση μέσω συστημάτων ηλεκτρονικής αγοράς (e-marketplace) - Προσθήκη άρθρου 118Α στον ν. 4412/2016	01/06/2021
487.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 52	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 119]	Συμβάσεις ενεργειών τεχνικής βοήθειας - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 2, 3, 6, 7 και 8, κατάργηση της παρ. 5 και προσθήκη παρ. 9 και 10 στο άρθρο 119 του ν. 4412/2016	01/06/2021
488.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 53	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 120]	Έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης - Αντικατάσταση του άρθρου 120 του ν. 4412/2016	01/06/2021
489.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 54	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 124]	Οικονομικές προσφορές στις δημόσιες συμβάσεις έργων - Τροποποίηση της παρ. 1 του άρθρου 124 του ν. 4412/2016	01/06/2021
490.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 56	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 128]	Ανάθεση εξειδικευμένων υπηρεσιών (σύμβουλοι, εμπειρογνώμονες) για δημόσιες συμβάσεις - Τροποποίηση των παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου 128 του ν. 4412/2016	01/06/2021
491.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 61	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 142]	Ψηφιακό αρχείο βαθμολόγησης - Αντικατάσταση του άρθρου 142 του ν. 4412/2016	01/06/2021
492.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 102	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 200]	Τρόπος πληρωμής - απαιτούμενα δικαιολογητικά για πληρωμή του αναδόχου - Τροποποίηση των παρ. 1 και 4 του άρθρου 200 του ν. 4412/2016	01/06/2021
493.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 103	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 203]	Κήρυξη αναδόχου ως εκπτώτου - Αντικατάσταση του άρθρου 203 του ν. 4412/2016	01/06/2021
494.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 104	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 206]	Χρόνος παράδοσης υλικών - Τροποποίηση της παρ. 4 του άρθρου 206 του ν. 4412/2016	01/06/2021
495.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 105	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 208]	Παραλαβή υλικών - Τροποποίηση της παρ. 1 και προσθήκη παρ. 10 στο άρθρο 208 του ν. 4412/2016	01/06/2021
496.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 106	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 215]	Εγγυημένη λειτουργία προμήθειας - Τροποποίηση της παρ. 4 του άρθρου 215 του ν. 4412/2016	01/06/2021
497.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 107	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 219]	Παραλαβή του αντικειμένου της σύμβασης παροχής γενικών υπηρεσιών - Τροποποίηση των παρ. 1 και 2 του άρθρου 219 του ν. 4412/2016	01/06/2021
498.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 109	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 258]	Κανόνες που εφαρμόζονται στις επικοινωνίες - Τροποποίηση των παρ. 6, 7, 8, 9, 10 και 11 του άρθρου 258 του ν. 4412/2016 (άρθρο 40 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)	01/06/2021, πλην της παρ.7 που ισχύει από 1/9/2021
499.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 110	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 259]	Πολιτική ασφαλείας ΕΣΗΔΗΣ - Τροποποίηση των παρ. 3, 4 και 5 του άρθρου 259 του ν. 4412/2016 (άρθρο 40 παρ. 6 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)	01/06/2021
500.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 111	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 271]	Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί - Τροποποίηση του τίτλου και προσθήκη παρ. 11 στο άρθρο 271 του ν. 4412/2016	01/06/2021
501.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 112	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 277]	Συγκρότηση και τήρηση φακέλου σύμβασης - Τροποποίηση των παρ. 2, 3 και 4 και κατάργηση της παρ. 5 του άρθρου 277 του ν. 4412/2016 (άρθρο 99 παρ. 6 και 100 παρ. 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)	01/06/2021
502.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 113	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 278]	Προκαταρκτικές διαβουλεύσεις της αγοράς - Αντικατάσταση του άρθρου 278 του ν. 4412/2016 (άρθρο 58 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)	01/06/2021
503.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 114	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 279]	Κανόνες για τη διενέργεια προκαταρκτικών διαβουλεύσεων της αγοράς - Τροποποίηση των παρ. 1 και 3 του άρθρου 279 του ν. 4412/2016	01/06/2021
504.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 115	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 280]	Προηγούμενη εμπλοκή υποψηφίων ή προσφερόντων - Αντικατάσταση του άρθρου 280 του ν. 4412/2016 (άρθρο 59 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)	01/06/2021
505.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 116	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 281]	Περιεχόμενο εγγράφων της σύμβασης - Τροποποίηση των παρ. 2 και 5 του άρθρου 281 του ν. 4412/2016	01/06/2021
506.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 117	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 296]	Δημοσίευση σε εθνικό επίπεδο - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 1 και 5 του άρθρου 296 του ν. 4412/2016 (άρθρο 72 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)	01/06/2021
507.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 118	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 302]	Εγγυήσεις - Τροποποίηση του τίτλου και αντικατάσταση του άρθρου 302 του ν. 4412/2016	01/06/2021
508.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 119	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 305]	Χρήση των λόγων αποκλεισμού και των κριτηρίων επιλογής που προβλέπονται στο Βιβλίο Ι - Τροποποίηση της παρ. 1 και κατάργηση της παρ. 3 του άρθρου 305 του ν. 4412/2016	01/06/2021
509.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 120	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 306]	Αποκλεισμός οικονομικού φορέα - Τροποποίηση της παρ. 1 του άρθρου 306 του ν. 4412/2016	01/06/2021
510.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 122	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 313]	Ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 1 και 7 και προσθήκη παρ. 6α στο άρθρο 313 του ν. 4412/2016	01/06/2021
511.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 123	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 315]	Ειδικοί κανόνες διεξαγωγής διαδικασίας - Αντικατάσταση του άρθρου 315 του ν. 4412/2016	01/06/2021
512.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 124	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 316]	Κατακύρωση - σύναψη σύμβασης - Αντικατάσταση του άρθρου 316 του ν. 4412/2016	01/06/2021
513.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 125	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 317]	Ματαίωση διαδικασίας - Τροποποίηση των παρ. 1, 2, 4 και 5 του άρθρου 317 του ν. 4412/2016	01/06/2021
514.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 126	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 326]	Επιλογή των διαδικασιών - Αντικατάσταση του άρθρου 326 του ν. 4412/2016	01/06/2021
515.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 128	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 328]	Απευθείας ανάθεση - Τροποποίηση των παρ. 1, 2 και 4 του άρθρου 328 του ν. 4412/2016	01/06/2021
516.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 129	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 329]	Συμβάσεις ενεργειών τεχνικής βοήθειας - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 2, 3, 4, 6, 7 και 8, κατάργηση της παρ. 5 και προσθήκη παρ. 9 και 10 στο άρθρο 329 του ν. 4412/2016	01/06/2021
517.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 130	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 330]	Έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης - Αντικατάσταση του άρθρου 330 του ν. 4412/2016	01/06/2021
518.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 132	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 334]	Συμβατικό πλαίσιο - Εφαρμοστέα νομοθεσία - Αντικατάσταση του άρθρου 334 του ν. 4412/2016	01/06/2021
519.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 133	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 344]	Κατάρτιση και πιστοποίηση προσωπικού αναθετουσών αρχών/αναθετόντων φορέων - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 3 και 4 του άρθρου 344 του ν. 4412/2016	01/06/2021
520.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 135	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 363]	Παράβολο - Τροποποίηση του τίτλου και της παρ. 5 και προσθήκη παρ. 6 στο άρθρο 363 του ν. 4412/2016	01/06/2021
521.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 136	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 365]	Διαδικασία εξέτασης της προσφυγής - Τροποποίηση των παρ. 1, 2, 3, 4, 5 και 6 του άρθρου 365 του ν. 4412/2016	01/06/2021
522.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 137	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 366]	Προσωρινά μέτρα - Αντικατάσταση του άρθρου 366 του ν. 4412/2016	01/06/2021
523.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 141	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	[άρθρο ..]	Καταργούμενες διατάξεις Μέρους Α’	Από την 1η.6.2021 καταργούνται: 1) η παρ. 10 του άρθρου 39 του ν. 4412/2016, 2) η παρ. 4 του άρθρου 65 του ν. 4412/2016, 3) η παρ. 5 του άρθρου 68 του ν. 4412/2016, 4) τα άρθρα 122 και 125 του ν. 4412/2016
524.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 10	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 45]	Συγκρότηση και τήρηση φακέλου δημόσιας σύμβασης - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 1, 2, 3, 4, 7 και 8, κατάργηση των παρ. 5 και 6 και προσθήκη παρ. 9 στο άρθρο 45 του ν. 4412/2016	01/09/2021
525.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 20	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 70]	Ενημέρωση των υποψηφίων και των προσφερόντων - Προσθήκη παρ. 4 στο άρθρο 70 του ν. 4412/2016	Η νεα παρ. 4 ισχυει από 01-09-2021. Κατά τα λοιπά, ενώ κατά το αρ. 142 παρ. 3, φαίνεται ότι οι λοιπές παράγραφοι ισχύουν από 01-06-2021, κατ' ουσίαν ισχύουν ως έχουν, καθώς η τροποποίηση περιορίζεται μόνο στην προσθήκη της παρ. 4
526.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 57	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 136]	Διοίκηση του έργου - Παρακολούθηση και επίβλεψη - Αντικατάσταση του άρθρου 136 του ν. 4412/2016	1/9/2021
527.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 58	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	[άρθρο 136Α]	Διοίκηση του έργου - Παρακολούθηση και επίβλεψη έργων κάτω των ορίων - Μητρώο επιβλεπόντων ελεγκτών μηχανικών - Εξουσιοδοτική διάταξη - Προσθήκη άρθρου 136Α στον ν. 4412/2016	1/9/2021
528.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 59	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 138]	Γενικές υποχρεώσεις του αναδόχου - Αντικατάσταση του άρθρου 138 του ν. 4412/2016	1/9/2021
529.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 60	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 141]	Πειθαρχικές ευθύνες διοικητικών οργάνων - Αντικατάσταση του άρθρου 141 του ν. 4412/2016	1/9/2021
530.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 63	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 144]	Σύμπραξη του μελετητή στην κατασκευή - Πρόσθετες εγγυήσεις - Ευθύνη - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 2, 3 και 4 του άρθρου 144 του ν. 4412/2016	1/9/2021
531.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 64	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 145]	Χρονοδιάγραμμα κατασκευής - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 1, 2 και 4 του άρθρου 145 του ν. 4412/2016	1/9/2021
532.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 66	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 147]	Προθεσμίες - Αντικατάσταση του άρθρου 147 του ν. 4412/2016	1/9/2021
533.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 67	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 148]	Ποινικές ρήτρες για παραβίαση προθεσμιών έργου - Τροποποίηση των παρ. 1 και 2 του άρθρου 148 του ν. 4412/2016	1/9/2021
534.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 68	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 149]	Ρήτρα πρόσθετης καταβολής (πριμ) - Αντικατάσταση του άρθρου 149 του ν. 4412/2016	1/9/2021
535.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 69	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 150]	Προκαταβολές - Αντικατάσταση του άρθρου 150 του ν. 4412/2016	1/9/2021
536.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 70	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 151]	Επιμετρήσεις - Αντικατάσταση του άρθρου 151 του ν. 4412/2016	1/9/2021
537.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 71	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 152]	Λογαριασμοί - Αντικατάσταση του άρθρου 152 του ν. 4412/2016	1/9/2021
538.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 72	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 153]	Αναθεωρητική περίοδος για τις βασικές τιμές ημερομισθίων, υλικών, μισθωμάτων και μηχανημάτων - Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 3, 10, 19, 21 και 22 του άρθρου 153 του ν. 4412/2016	1/9/2021
539.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 73	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 154]	Απολογιστικές εργασίες - Τροποποίηση των παρ. 9 και 10 του άρθρου 154 του ν. 4412/2016	1/9/2021
540.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 74	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 155]	Επείγουσες και απρόβλεπτες πρόσθετες εργασίες, οι οποίες εκτελούνται πριν από την έγκριση του Α.Π.Ε. - Αντικατάσταση του άρθρου 155 του ν. 4412/2016	1/9/2021
541.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 75	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 156]	Ειδικά θέματα τροποποιήσεων συμβάσεων κατά τη διάρκειά τους - Αυξομειώσεις εργασιών - Νέες εργασίες -Τροποποίηση του τίτλου και των παρ. 1, 2, 3 και 7 του άρθρου 156 του ν. 4412/2016	1/9/2021
542.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 76	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 157]	Βλάβες στα έργα - Αποζημιώσεις - Τροποποίηση των παρ. 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9 και 10 και προσθήκη παρ. 11 στο άρθρο 157 του ν. 4412/2016	1/9/2021
543.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 77	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 159]	Ακαταλληλότητα υλικών - Ελαττώματα - Παράλειψη συντήρησης - Τροποποίηση των παρ. 1, 3, 4, 5, 6, 7, 9 και 10 του άρθρου 159 του ν. 4412/2016	1/9/2021
544.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 78	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 160]	Έκπτωση αναδόχου - Τροποποίηση των παρ. 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 και 13 του άρθρου 160 του ν. 4412/2016	1/9/2021
545.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 79	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 161]	Διακοπή εργασιών - Διάλυση της σύμβασης - Τροποποίηση των παρ. 2, 4 και 8 του άρθρου 161 του ν. 4412/2016	1/9/2021
546.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 82	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 168]	Βεβαίωση περάτωσης εργασιών - Αντικατάσταση του άρθρου 168 του ν. 4412/2016	1/9/2021
547.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 83	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 169]	Διοικητική παραλαβή για χρήση - Τροποποίηση των παρ. 1 και 5 του άρθρου 169 του ν. 4412/2016	1/9/2021
548.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 84	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 170]	Ενιαίο Σύστημα Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Μελετών (ΕΣΤΕΠ ΤΙΜ - ΤΕΜ) - Αντικατάσταση του άρθρου 170 του ν. 4412/2016	1/9/2021
548.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 85	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 171]	Χρόνος υποχρεωτικής συντήρησης των έργων - Αντικατάσταση του άρθρου 171 του ν. 4412/2016	1/9/2021
549.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 86	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 172]	Παραλαβή - Αντικατάσταση του άρθρου 172 του ν. 4412/2016	1/9/2021
550.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 89	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 183]	Διοίκηση σύμβασης μελέτης - παροχής τεχνικών υπηρεσιών, έλεγχος, επίβλεψη και παρακολούθηση - Αντικατάσταση του άρθρου 183 του ν. 4412/2016	1/9/2021
551.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 90	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	[άρθρο 183Α]	Μητρώο Επιβλεπόντων Ελεγκτών Μηχανικών - Προσθήκη άρθρου 183Α στον ν. 4412/2016	1/9/2021
552.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 91	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 184]	Προθεσμίες - Χρονοδιάγραμμα - Αντικατάσταση του άρθρου 184 του ν. 4412/2016	1/9/2021
553.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 92	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 185]	Ποινικές ρήτρες - Τροποποίηση των παρ. 2, 3, 4, 5 και 6 του άρθρου 185 του ν. 4412/2016	1/9/2021
554.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 93	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 187]	Καταβολή της αμοιβής του αναδόχου - Τροποποίηση των παρ. 2, 5, 6, 7 και 8 του άρθρου 187 του ν. 4412/2016	1/9/2021
555.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 95	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 190]	Αποζημίωση του αναδόχου λόγω υπερημερίας του εργοδότη χωρίς λύση της σύμβασης - Αντικατάσταση του άρθρου 190 του ν. 4412/2016	1/9/2021
556.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 96	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 191]	Έκπτωση του αναδόχου - Τροποποίηση των παρ. 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9 και 10 του άρθρου 191 του ν. 4412/2016	1/9/2021
557.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 97	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 192]	Διάλυση της σύμβασης - Τροποποίηση των παρ. 1, 3, 4, 5 και 6 και κατάργηση της παρ. 7 του άρθρου 192 του ν. 4412/2016	1/9/2021
558.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 98	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 194]	Αποζημίωση αναδόχου σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης - Αντικατάσταση του άρθρου 194 του ν. 4412/2016	1/9/2021
559.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 100	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 196]	Τεχνικές προδιαγραφές - Τροποποίηση της παρ. 2 του άρθρου 196 του ν. 4412/2016	1/9/2021
560.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 109	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 258]	Κανόνες που εφαρμόζονται στις επικοινωνίες - Τροποποίηση των παρ. 6, 7, 8, 9, 10 και 11 του άρθρου 258 του ν. 4412/2016 (άρθρο 40 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)	1/9/2021
561.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 131	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 333A]	Έννομη προστασία για συμβάσεις των άρθρων 328 και 329 - Αντικατάσταση του άρθρου 333Α του ν. 4412/2016	1/9/2021
562.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 138	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 372]	Δικαστική προστασία - Αρμόδιο δικαστήριο - Αντικατάσταση του άρθρου 372 του ν. 4412/2016	1/9/2021
563.	Α' 36	09/03/2021	Ν.4782/2021, άρθρο 141	...	[άρθρο ...]	Καταργούμενες διατάξεις Μέρους Α’	Από την 1η.9.2021 καταργούνται τα άρθρα 117, 120 παρ. 1α, 327, 330 παρ. 1α και η περ. 30 της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4412/2016.
564.	Α' 108	26/06/2021	Ν.4811/2021, άρθρο 49	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 128, παρ.3]	Το πρώτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 128 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147), περί της ανάθεσης εξειδικευμένων υπηρεσιών για δημόσιες συμβάσεις, τροποποιείται, προστίθεται δεύτερο εδάφιο και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως εξής: «3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Υποδομών και Μεταφορών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, μπορεί να εφαρμόζεται η παρ. 2 και με συνολική αμοιβή μέχρι του ορίου των περ. β΄ και γ΄ του άρθρου 5 και με ανώτατο όριο το μηδέν και πέντε δέκατα (0,5%) της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, ολικά ή μερικά, σε συγκεκριμένο έργο ή τμήμα έργου ή ομάδα έργων, που εκτελούνται από το Δημόσιο ή φορείς του δημοσίου τομέα και να ρυθμίζονται όλα τα σχετικά θέματα. Ειδικά για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα που έχουν ενταχθεί σε Επιχειρησιακά Προγράμματα του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς, η κοινή απόφαση του πρώτου εδαφίου εκδίδεται από τoυς Υπουργούς Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Υποδομών και Μεταφορών και τον κατά περίπτωση αρμόδιο Υπουργό.».	26/6/2021
565.	Α' 46	05/03/2022	Ν.4903/2022, άρθρο 18	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	[άρθρο 1, παρ.8]	Ρυθμίσεις για την ανάθεση συμβάσεων του Αναπτυξιακού Προγράμματος Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας - Προσθήκη παρ. 8 στο άρθρο 1 του ν. 4412/2016	5/3/2022
566.	Α' 46	05/03/2022	Ν.4903/2022, άρθρο 19	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	[άρθρο 128, παρ.6]	Εφαρμογή διατάξεων για δημόσιες συμβάσεις που ωριμάζει ή αναθέτει το Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ. Α.Ε. - Προσθήκη παρ. 6 στο άρθρο 128 του ν. 4412/2016	5/3/2022
567.	Α' 46	05/03/2022	Ν.4903/2022, άρθρο 20	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 136A]	Προσόντα Διαπιστευμένων Ελεγκτών Μηχανικών και λοιπά θέματα - Τροποποίηση άρθρου 136Α του ν. 4412/2016	5/3/2022
568.	Α' 46	05/03/2022	Ν.4903/2022, άρθρο 21	ΑΛΛΑΓΗ ΕΝΑΡΞΗΣ ΙΣΧΥΟΣ	[άρθρο 156]	Τροποποιείται η έναρξη ισχύος του άρθρου 156	5/3/2022
569.	Α' 46	05/03/2022	Ν.4903/2022, άρθρο 23	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 150, παρ.1]	Δυνατότητα αναπροσαρμογής επιτοκίου για προκαταβολή σύμβασης - Τροποποίηση του άρθρου 150 του ν. 4412/2016	5/3/2022
570.	Α' 46	05/03/2022	Ν.4903/2022, άρθρο 24	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	[άρθρο 153, παρ.23Α]	Συντελεστές Αναθεώρησης Έργων - Προσθήκη παρ. 23Α στο άρθρο 153 του ν. 4412/2016	5/3/2022
571.	Α' 46	05/03/2022	Ν.4903/2022, άρθρο 25	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 183Α, παρ.4]	Προσόντα Διαπιστευμένων Ελεγκτών Μηχανικών - Τροποποίηση άρθρου 183Α του ν. 4412/2016	5/3/2022
572.	Α' 46	05/03/2022	Ν.4903/2022, άρθρο 26	ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ	[άρθρο 53, παρ.7, περ.β']	Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργείται η περ. β΄ της παρ. 7 του άρθρου 53 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147), περί δυνατότητας προσθήκης στη διακήρυξη των συμβάσεων δημοσίων έργων επιπλέον όρων	5/3/2022
573.	Α' 61	21/03/2022	Ν.4914/2022, άρθρο 86	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 221, παρ.8] και [άρθρο 221, παρ.12]	Όργανα διενέργειας διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων και αποζημίωση των μελών τους - Τροποποίηση του άρθρου 221 του ν. 4412/2016	21/3/2022
574.	Α' 61	21/03/2022	Ν.4914/2022, άρθρο 87	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 221Α]	Προθεσμίες για την ολοκλήρωση των επιμέρους σταδίων της διαδικασίας ανάθεσης δημόσιας σύμβασης - Αντικατάσταση του άρθρου 221Α του ν. 4412/2016	21/3/2022
575.	Α' 139	14/07/2022	Ν.4955/2022, άρθρο 62	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	[άρθρο 41, παρ.2Α]	Διαδικασίες ανάθεσης σύμβασης που διενεργούνται στο πλαίσιο επικουρικών δραστηριοτήτων αγορών από τις Ε.Κ.Α.Α. παρ. 1 του ν. 4412/2016 - Προσθήκη παρ. 2Α στο άρθρο 41 του ν. 4412/2016	14/7/2022
576.	Α' 139	14/07/2022	Ν.4955/2022, άρθρο 63	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 59]	Υποδιαίρεση συμβάσεων σε τμήματα από τις Κεντρικές Αρχές Αγορών - Τροποποίηση άρθρου 59 του ν. 4412/2016	14/7/2022
577.	Α' 162	2/09/2022	Ν.4965/2022, άρθρο 7	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 53]	Άρθρο 7 Ρήτρα αναπροσαρμογής των τιμών στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών - Τροποποίηση άρθρου 53 του ν. 4412/2016	1/10/2022
578.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 3	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	ΤΙΤΛΟΣ 2 ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ	Αντικατάσταση του τίτλου	30/9/2022
579.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 3	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	ΤΜΗΜΑ Ι ΕΝΙΑΙΑ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ	Αντικατάσταση του τίτλου	30/9/2022
580.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 3	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	ΤΜΗΜΑ ΙΙ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ	Αντικατάσταση του τίτλου	30/9/2022
581.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 4	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 347]	Αντικατάσταση του τίτλου και του περιεχομένου	30/9/2022
582.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 5	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 348]	Αντικατάσταση του περιεχομένου	30/9/2022
583.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 6	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 349]	Αντικατάσταση του περιεχομένου	30/9/2022
584.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 7	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 350]	Αντικατάσταση του περιεχομένου	30/9/2022
585.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 8	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 351]	Αντικατάσταση του περιεχομένου	30/9/2022
586.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 9	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 352]	Αντικατάσταση του περιεχομένου	30/9/2022
587.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 10	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 353]	Αντικατάσταση του τίτλου και του περιεχομένου	30/9/2022
588.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 11	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 354]	Αντικατάσταση του τίτλου και του περιεχομένου	30/9/2022
589.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 12	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 355]	Αντικατάσταση του τίτλου και του περιεχομένου	30/9/2022
590.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 13	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 356]	Αντικατάσταση του τίτλου και του περιεχομένου	30/9/2022
591.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 14	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 357]	Αντικατάσταση του τίτλου και του περιεχομένου	30/9/2022
592.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 15	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 358]	Αντικατάσταση του τίτλου και του περιεχομένου	30/9/2022
593.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 16	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ	[άρθρο 359]	Αντικατάσταση του τίτλου και του περιεχομένου	30/9/2022
594.	Α' 59	17/03/2022	Ν.4912/2022, άρθρο 19	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 365]	Καταργούνται τα 2 πρώτα εδάφια της παρ.1	30/9/2022
595.	Α' 228	09/12/2022	Ν.5002/2022, άρθρο 16	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 38, παρ.5]	Προστίθεται νέο τρίτο εδάφιο	09/12/2022
596.	Α' 21	08/02/2023	Ν.5016/2023, άρθρο 59	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 349, παρ.8]	Αντικατάσταση της παράγραφου 8	08/02/2023
597.	Α' 77	28/03/2023	Ν.5036/2023, άρθρο 58	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 1, παρ.8]	Τροποποίηση παρ. 8 άρθρου 1	28/03/2023
598.	Α' 77	28/03/2023	Ν.5036/2023, άρθρο 58	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	[άρθρο 221]	Προσθήκη παρ. 13 στο άρθρο 221	28/03/2023
599.	Α' 83	05/04/2023	Ν.5039/2023, άρθρο 25	ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ	[άρθρο 376]	Προσθήκη παρ. 18 στο άρθρο 376	03/04/2023
600.	Α' 91	13/04/2023	Ν.5043/2023, άρθρο 60	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 372]	Τροποποίηση παρ. 12 στο άρθρο 372	13/04/2023
601.	Α' 215	22/12/2023	Ν.5079/2023, άρθρο 379	ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ	[άρθρο 379]	Τροποποίηση παρ. 12 στο άρθρο 379	22/12/2023

Το έργο με τίτλο "Πίνακας αλλαγών στο κείμενο του Ν.4412/2016" από τον δημιουργό ΕΑΑΔΗΣΥ διατίθεται με την άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές .
Βασισμένο σε έργο στο www.eaadhsy.gr/n4412/n4412changes.html.